پژوهشگر مسایل آمریکا و استاد سیاست ایران :

ایران در رادار نظامی ترامپ نیست

ساعت 24-در حالی که دونالد ترامپ با استفاده و قرض گرفتن از ادبیات جرج بوش پسر ایران را به همراه کره شمالی و سوریه سه گانه شرارت می خواند و به رییس جمهور تازه انتخاب شده فرانسه یادآوری می کند احتمال وقوع در گیری با این سه کشور وجوددارد اما نا ظران آگاه بین المللی می گویند ترامپ با ایران نمی جنگد. شاید نامه 38 مقام ارشد نظامی بازنشسته آمریکایی که درنامه سرگشاده به ترامپ خواستار دورکردن ذهن او از اندیشیدن به جنگ با ایران نوشته شده که ازسوی تندروهای داخلی ،لابی اسراییل و لابی عربستان تقویت می شود تدوین و انتشار یافته است.

با این همه در دنیای سیاست پیچیدگیها به حداکثر می رسد و ناظران آگاه برمسایل جهانی در این شرایط تحلیل می کنند. دکتر ناصر هادیان استاد سیاست در دانشگاههای ایران به دلیل تمرکز روی مساله ایران و آمریکا و با توجه به شناختی که از رفتار رهبران آمریکایی دارد می گوید ایران در رادار نظامی ترامپ قرارندارد . هادیان در نشست علمی " روش شناسی مطالعات جنگ " با تاکید بر اینکه ما در رادار ترامپ نیستیم اضافه کرد با این حال اگر 5 درصد هم احتمال جنگ امریکا و ایران وجود داشته باشد باز 5 درصد خیلی زیاد است. ما باید طبق تجربه ای که داریم بتوانیم از وقوع جنگ جلوگیری کنیم.این استاد دانشگاه تهران ادامه داد:علی رغم اینکه ایران 8 سال سابقه درگیری و جنگ دارد وکسی نمی تواند اهمیت جنگ در سرنوشت ایرانیان را نادیده بگیرد، با این حال به نظر می رسد این حوزه فراموش شده است و از این نظر دانشگاهها به ویژه تاکنون در خصوص مقوله روش شناسی جنگ مطالعه یا تحقیق جدی ای ارائه نکرده اند .روش شناسی جنگ و روش شناسی مطالعات جنگ دو مقوله کاملا مجزا است و دومی به حوزه معرفت شناسی و روش شناسی مرتبط است نه روش تحقیق. خود معرفت شناسی نیز به دو دسته تقسیم می شود: معرفت شناسی درجه اول و معرفت شناسی درجه دوم. موضوع معرفت درجه دوم، معرفت درجه اول است. لذا از این نظر خاطرات و کتابهایی که درباره جنگ نوشته شده معرفت درجه دوم است. هر دوی آنها ضروری است اما دغدغه من «مطالعه جنگ» است و از این نظر لازم است بداینم که روش مطالعه و تحقیق جنگ چیست؟ آیا اکنون در جهان و ایران چنین چیزی داریم؟بر سر مفهوم جنگ واقعیت بی نهایت است. اما وقتی پژوهشگر به بررسی ان می پردازد ناگزیر از گزینش است یعنی تکه ای از این واقعیت بی نهایت را بیرون می کشد براساس آن تعریف خود را از جنگ و وقایع آن ارائه می کند . از این رو باید گفت معمولا تعاریف غلط یا درست نیستند بلکه از نگاه روش شناسی تعاریف یا مفیدند یا غیرمفید.پژوهشگران به ویژه توان طرح سئوالات استراتژیکی درباره جنگ دارند. همچون آغاز جنگ کی بود؟ چرا ادامه پیدا کرد؟ چرا این گونه پایان یافت؟ و.... . اینها سئوالات استراتژیک جنگ است، اما توانمندی و ارائه پاسخ ها و استدلال های استراتژیک مهمتر است.موضوع دیگر ارائه راه حل استراتژیک در باره جنگ است که این مفهوم هم مهم است و به دغدغه های عملی مردم مربوط می شود که به حوزه بایدها و راه کارها بر می گردد و این توانمندی خاص خود را می خواهد.تبعات و اثراتی که جنگ در عرصه های مختلف داشته است چیست؟ تبعات آن بر محیط نزدیک پیرامون ما چیست؟ و تبعات جنگ در سیاست و فرهنگ چه می تواند باشد؟ هادیان افزود: وقتی چارچوب اصلی بحث مشخص شد آن وقت استادان دانشگاه باید به سمت سئوالات واضح تر و روشن تر بروند و به آنها پاسخ بدهند و اینجاست که خیلی می تواند برای ما مفید باشد.
سخنران دوم این نشست آ درودیان پژوهشگر چنگ ایران و عراق بود. آقای درودیان در ابتدای سخنان خود گفت: به نظر من پرسش و مسئله اساسی این است که روش شناسی جنگ چیست؟ چرا باید بیائیم بحث جنگ را مطرح کنیم؟ وی گفت در این خصوص دو محور قابل طرح است :
1- در مورد روش شناسی مطالعات موجود
2- نقد این روش شناسی که مربوط و معطوف به آینده است.
درودیان با اشاره به اهمیت مطالعات جنگ افزود: ما باید بدانیم در مطالعات جنگ چه تعریفی از جنگ وجود دارد و چه تبیینی از آن می توان ارائه کرد؟ مسئله جنگ چون مسئله ای تکراری است و احتمال تکرار آن وجود دارد، مطالعه جنگ هم مطالعه ای تکراری است و تکرارپذیری جنگ هم امری محتوم است.
درودیان ادامه داد: در مورد روش شناسی موجود سه تقسیم بندی وجود دارد؛
1) روش تاریخی عملیاتی شامل کتاب هایی که در ارتش و سپاه به نگارش درآمده است.
2) رویکرد فرهنگی، ارزشی و معنوی که به خاطرات و ادبیات می پردازد و به دنبال نجات زمان حال است و سعی دارد یک نظام هنجاری بسازد.
3) سومین رویکرد رویکرد اپوزیسیون است که سیاسی و انتقادی است و درباره وقوع و ادامه جنگ بحث و البته نقد می کند.
وی گفت حال باید ببینیم این سه رویکرد چه مفهومی از جنگ برای ما می سازند و چه تبیینی از جنگ دارند. اپوزیسیون بیشتر نقدش بعد از فتح خرمشهر و ادامه جنگ بود و بحث جدی دیگری ندارد. اما مفهومی که الان در خصوص جنگ وجود دارد یک رویکرد دفاعی از جنگ است؛ در این نگاه جنگ ، دفاعی مردمی است این رویکرد هم سیاسی است. نتیجه مهم در این روش و نگاه به جنگ نیز عملکرد ما در مقابل جنگ تحمیلی است. از این نگاه ما در 8 سال دفاع کردیم، جنگ نکردیم. درودیان افزود قله های این بررسی سه چیز بیشتر نیست: 1) روی دفاع می ایستیم. 2) شهرهای اشغال شده خرمشهر و مهران و ... را پس گرفتیم و 3) به داخل خاک عراق رفتیم.وی با طرح این سئوال که اگر امروز جنگ رخ دهد کدام تبیین می تواند به ما کمک کند؟ گفت: این رویکردها و روش های موجود و حتی رویکرد اپوزیسیون نه گذشته را درست تبیین می کنند و نه برای حال برنامه ای دارند که باید در این خصوص مطالعه جدی صورت گیرد به رویکرد و روشی دست یافت که بتواند به ما تبیین درست تری از جنگ ارائه کند. تعریف جنگ چون یک امر استراتژیک و مخاطره آمیز است، غیرقطعی و غیرقابل پیش بینی است. منطق جنگ قابل شناخت و مهار نیست. از این نگاه روش مطالعه جنگ روشی پیسینی و توام با الزامات خاص خود است. و از قبل نمی توان برای مطالعه روشمند جنگ اقدام نمود.