کارشناسان مطرح کردند

حصارکشی رواق هنرازسه نگاه

ساعت24-بابک داریوش تیرماه 1396 رواق فرهنگستان هنر (بخشی از فرهنگستان هنر در نزدیکی میدان ولی عصر تهران) که به دلیل طراحی و مبلمان ویژه اش به یک فضای جمعی در شهر تهران تبدیل شده بود توسط شیشه هایی ضخیم محصور شد.

این اتفاق مورد اعتراض شدید مردم و رسانه ها قرار گرفت اما به رغم وعده های مسئولین، تا کنون هیچ اقدامی جهت برچیدن این حصار صورت نگرفته است. با مروری بر اخبار پیرامون این اتفاق می توان این مساله را از سه جنبه حقوقی، سیاسی و اجتماعی مورد بررسی قرار داد. در جنبه حقوقی، دو منظر مالکیت مکان رواق و تامین امنیت آن دارای اهمیت است. آقای مهندس پشم چی زاده معاونت شهرسازی و معماری وقت شهرداری تهران چند روز پس از محصور شدن رواق بیان می کند: "این حصار بدون اطلاع شهرداری تهران کشیده شده و باید جمع آوری شود و فرهنگستان باید همانگونه که از شهرداری پایان کار گرفته عمل کند" و همچنین بیان می کند: "این ساختمان بخشی از فضای اختصاصی خود را به شهر اهدا کرده است." از سوی دیگر مسئولان فرهنگستان هنر گفته اند این رواق بخشی از این ساختمان و حصارکشی در اختیار این مجموعه است. در تهران ساختمان های بسیاری به ویژه ساختمان های تجاری بخش یا کل فضای باز عمومی خود را محصور نمی کنند و این فضاها توسط مردم مورد استفاده قرار می گیرند ولی از نظر مالکیت متعلق به ملک خود بوده و عمومی و متعلق به شهرداری نیستند. در این مورد هم این فضا از نظر مالکیت متعلق به شهرداری نیست و از این منظر شهرداری تصرفی بر آن ندارد. از منظری دیگر از آنجا که مالکیت این رواق بر عهده نهاد عمومی نیست، تامین امنیت آن به جای نیروی انتظامی بر عهده نگهبانان مجموعه است. پس از این جنبه گفته ی مدیر روابط عمومی فرهنگستان " این مجموعه توان تامین امنیت و برخورد با معتادان و اشرار که شبها در این مجموعه جمع می شدند را ندارد" بی راه نخواهد بود. در رویکردی دیگر از آنجا که این مجموعه توسط آقای مهندس میرحسین موسوی طراحی شده، محصور کردن این فضا می تواند رنگی سیاسی داشته باشد کما اینکه برخی از خبرگزاری ها این اتفاق را "حصر رواق هنر" تیتر کردند. در اطلاعیه ای مدیر روابط عمومی فرهنگستان این مساله را مردود دانسته و گفته اگر چنین مساله ای بود باید این اتفاق در سال 1388 صورت بگیرد. آخرین و مهمترین جنبه این اتفاق جنبه اجتماعی آن است. جمع شدن مردم شهر در یک فضا و وقت گذراندن در آن، از مزیت های یک فضا است و این مساله از سوی عموم کارشناسان و مسئولین پذیرفته شده است. این فضا به دلیل واقع شدن در محلی خاص و طراحی ویژه اش توانسته بود به خوبی در این راستا ایفای نقش کند اما حصار کشی و عدم توجه به کارکرد موفق این فضا در بالا بردن تعاملات و سرمایه های اجتماعی(مساله ای که شهر تهران شدیدا از کمبود آن رنج می برد) موجب نارضایتی گروهی از شهروندان شده است. مردم جدای از ابعاد سیاسی و حقوقی و ... این اتفاق به دنبال رفع نیازهایشان هستند؛ نیاز تجمع و گذران وقت در فضایی خارج از خانه. جمع بندی بررسی ابعاد مختلف مساله نشان می دهد سه تعارض کارکردی، حقوقی و تعارض در مقیاس در این اتفاق نقشی اساسی داشتند. بررسی ها نشان می دهد این فضا از ابتدا به عنوان فضایی برای فرهنگستان طراحی و ساخته شده و مورد بهره برداری قرار گرفته است و با کارکردی که بعدا برای آن تعریف شده در تعارض است. تعارض دیگر تعارضی قانونی در مالکیت این فضا است که ناشی از یک خلاء قانونی یا تفسیر چند وجهی از قانون است. همچنین تعارضی دیگر در مقیاس پروژه اتفاق افتاده ؛ بدین معنی که این فضا در مقیاس ساختمان فرهنگستان هنر در نظر گرفته شده بود اما در مقیاس یک فضای شهری مورد بهره برداری قرار گرفته است.
پس از بررسی وجوه مختلف مساله دو سوال باقی می ماند:
حقوق مکتسبه ای که در این سال ها برای مردم در این مکان به وجود آمده چه می شود و چه کسی متولی پیگیری آن است؟
آیا شهرداری اجازه صدور پروانه و پایان کار فضای عمومی را در فضای خصوصی داشته است یا خیر؟