لایی کشیدن در واردات خودرو و فاش شدن یک تخلف میلیاردی/مسئولان خواب بودند؟
ساعت24-وقتی مسئولان کشور در خواب ناز به سرمیبردند، سایت وزارت صنعت هک و به یکباره پنج هزار خودروی لوکس وارد کشور شد. فروردین سال جاری بود که خبر واردات غیرقانونی 6400 خودرو در سرتیتر خبرگزاریها و سایتهای خبری قرار گرفت. وارداتی که مربوط به سال 96 میشود و در حالی صورت گرفته که ثبت سفارش خودرو متوقف شده بود.
پیدا کنید پرتقال فروش را!
در ماههای ابتدایی سال جاری خسروتاج همچنین گفته بود: این اشکال هم میتواند در سیستم و هم در افرادی باشد که در ارتباط با ثبت سفارش بودند؛ ولی وقتی موضوع را با واردکنندهها در میان میگذاریم، میگویند کارمندانمان ثبت سفارش انجام دادهاند و ما از آن بیخبریم. ما هم تایید میکنیم تخلفاتی صورت گرفته و اعلام هم کردیم کدام شرکتها و کدام واردکنندگان چه نوع تخلفاتی انجام دادهاند؛ چون این موارد در شرایطی انجام شده که مرتب اطلاعرسانی میکردیم. در این ایام ثبت سفارش برای این افراد و شرکتهای خاص ممنوع است؛ اما اینکه آنها چطور توانستند این کار را انجام دهند، باید بهصورت فنی رسیدگی شود و گمرکات تعداد خودروهای ترخیصی پس از اعلام توقف ثبت سفارش را اعلام کنند.
رد پای ثبت سفارشهای جعلی در تیر 96
در بازه زمانی تیر تا دی سال گذشته، ثبت سفارش جدید برای خودرو متوقف بود اما گفته میشود که در این مدت تعداد زیادی خودرو به صورت غیرقانونی ثبت سفارش و وارد کشور شده است. خبر واردات غیرقانونی در بهمن سال 96 منتشر و به گوش مسئولان رسید. سال گذشته موضوع ثبت سفارشهای شایبهدار و فاقد اصالت برای نخستین بار از سوی مرکز حراست وزارت صنعت رسانهای شد. حراست وزارت صنعت، معدن و تجارت به صورت رسمی اعلام کرد که در راستای اجرایی کردن تدابیر دولت و دستور ویژه وزیر صنعت، معدن و تجارت برای مبارزه با فساد و صیانت از حقوق بیتالمال، تمامی خودروهایی که در زمان ممنوعیت واردات خودرو (از هشتم تیر ۹۶) از مبادی غیر قانونی و با روشهای نامتعارف ثبت سفارش شدهاند (اعم از خودروهایی که وارد کشور شده یا در گمرکات کشور موجود هستند)، شناسایی شده و براساس قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز به مراجع مربوطه برای برخورد با متخلفان منعکس شده است. این در حالی بود که ابتدای سال جاری هنوز جزییاتی از ثبت سفارشهای جعلی برای واردات خودرو از سوی وزارت صنعت منتشر نشده بود اما دفتر جرایم سازمانیافته گمرک ایران در ابلاغیه به گمرکات اجرایی، بیش از ۶۴۸۱ خودرو را به دلیل استفاده از ثبت سفارشهای جعلی مشمول مقررات کالای قاچاق اعلام کرده است. بر این اساس تمامی خودروهایی که ثبت سفارش آنها از ۲۸ تیر تا ۹ دی سال قبل انجام شده باشد، به دلیل استفاده از ثبت سفارشهای شایبهدار مشمول مقررات قاچاق شدهاند.
پیشنهادهای میلیونی برای باز شدن سایت ثبت سفارش
در این میان برخیها اعلام کردند که سودجویان فرصت را غنیمت شمرده و زمانی که سایت ثبت سفارش خودرو بسته بود، به واردکنندگان خودرو پیشنهاد دریافت مبلغ پنج تا ۲۰ میلیون تومان را داده و اجازه دسترسی به سایت ثبت سفارش خودرو را به آنها دادند. اگرچه این اتفاق دور از ذهن به نظر میرسد اما به گفته فعالان این صنف چنین اتفاقی شدنی است. بنابر مطالبی که در رسانهها مطرح شده است، سال گذشته برخی از واردکنندگان در ایامی که سایت ثبت سفارش خودرو قفل شد، بدون هیچ دردسری پول دادهاند و اقدام به واردات انواع خودرو کردهاند؛به این ترتیب، آنها که به سامانه ثبت سفارش دسترسی داشتهاند.
واردات بیش از سههزار خودرو به صورت غیرقانونی
بر اساس تازهترین آمار گمرک ایران از تجارت خارجی، در دو ماهه نخست سال جاری سه هزار خودرو به ایران وارد شده که ارزش آن به بیش از ۷۸ میلیون و ۹۹۴ هزار دلار میرسد. خودروهای واردشده به ایران در این مدت از ۱۵ کشور به ایران صادر شده که بیش از ۳۰ میلیون دلار آن از جمهوری کره به ایران وارد شده که در این بین بیشترین سهم صادرات خودرو به ایران را به خود اختصاص داده است. تعداد خودروهای واردشده به ایران از جمهوری کره در این مدت برابر ۱۳۲۹ دستگاه خودرو است. پس از جمهوری کره، امارات متحده عربی با صادرات بیش از ۲۸ میلیون دلار خودرو به ایران، بزرگترین صادرکننده خودرو به ایران است که تعداد خودروهای واردشده از این کشور در این مدت ۱۰۱۵ است.
آمارهای متناقض از واردات غیرقانونی خودرو
با وجود اعلام واردات بیش از سه هزار خودرو، اوایل اردیبهشت بود که فرهاد احتشامزاد، نایب رییس انجمن واردکنندگان خودرو در واکنش به صحبتهای رییس سازمان توسعه تجارت مبنی بر تایید واردات غیرقانونی ۶۴۰۰ دستگاه خودرو در زمان بسته بودن ثبت سفارش در سال گذشته عنوان کرد: واردات غیرقانونی ۶۴۰۰ دستگاه خودرو را تایید کردهاند اما عددی که ما داریم بیش از این مقدار است و طبق اطلاعات ما در زمان بستهبودن ثبت سفارش، بیش از ۱۵ هزار دستگاه خودرو به صورت غیرقانونی وارد شده است. به هر حال این اتفاق عجیبی است که رخ داده است. مشکل اینجاست که وقتی ثبت سفارش به صورت غیرقانونی بسته میشود، رانت و فساد ایجاد میکند.
هکشدن سایت وزارت صنعت و واردات پنجهزار خودرو
حال هر لحظه توسط یکی از مسئولان رقمی در خصوص واردات غیرقانونی مطرح میشود و تعداد آن از عددی که در ابتدا گفته میشد، یعنی 6400 خودرو پیشی میگیرد. تازهترین اخبار نیز حاکی از این است که تعداد خودروهای غیرقانونی واردشده پنج هزار خودرو است. این آمار را رییس سازمان بازرسی کل کشور چندی پیش اعلام کرد و گفت: سایت وزارت صنعت، معدن و تجارت هک شده و حدود پنج هزار دستگاه خودروی لوکس به صورت غیرمجاز وارد شده است. به این ترتیب میتوان اینگونه استنباط کرد که حدود پنج هزار خودرو مدل بالا و گرانقیمت وارد کشور شد که از این تعداد حدود چهار هزار خودرو ترخیص و وارد بازار شده و هزار خودرو همچنان در گمرک است.
اختلاف نیممیلیارد تومانی قیمت
رییس سازمان بازرسی کل کشور خاطرنشان کرد: اختلاف قیمت این خودروها به نزدیک نیممیلیارد تومان میرسد، مانند ولوو و بی ام و که هیچ کدام از این خودروها قیمت واقعی ندارند. وضعیت بازار خودرو تقریبا مانند بازار مسکن بود و پولهای سرگردان و نقدینگی بیش از حد باعث شد که برخی خودروها حتی تا صد میلیون تومان گران شوند. به عنوان مثال خودرو سوزوکی در حدود صد میلیون تومان، خودرو ٢٠٠٨ ، ٧٠ الی ٨٠ میلیون تومان و خودرو استپ وی حدود ٣٠ میلیون تومان گران شد. در همین ارتباط سازمان، ورود و سایتهایشان را بررسی کرد. امیدواریم بتوانیم ضمن کنترل قیمتها شاهد کاهش قیمت هم باشیم. معتقدیم این قیمتها حبابی است و واقعی نیست و مصرف کنندگان واقعی نیز در این بازارها وجود ندارند و اکثرا دلالها هستند که بازار را ملتهب میکنند.
دسترسی سودجویان به صاحبان قدرت
چهار بازار خودرو، مسکن، ارز و سکه همیشه در تهدید فساد و تنش زیادی هستند. بازارهایی که دست درازی به آنها توسط دلالان به شدت بالاست و این افراد تسلط بسیار زیادی بر این بازارها دارند؛ به طوری که میتوانند به سادگی جو بازار را تغییر داده و با چالشهای فراوانی همراه کند. سرنخ گرانیهای اخیر بازار خودرو را میتوان در همین اتفاق پیدا کرد. این درحالی است که عدهای گمان میبردند که تنها افزایش نرخ ارز موجب قیمتهای نجومی خودروهای وارداتی شده است. به گفته کارشناسان نمیتوان متخلفان واردات غیرقانونی خودرو را جدا از زنجیره قدرت دانست، به این خاطر که بدون دسترسی افراد به صاحبان قدرت امکان انجام چنین تخلفات بزرگی وجود نخواهد داشت. در بازار طلا و سکه نیز اتفاقی رقم خورده که ذهنها را متمرکز کرده و ایجاد فساد سازماندهی شده را فریاد میزند. همانطور که رییس سازمان بازرسی کل کشور گفته است، بیش از هفت میلیون و ۶۰۰ هزار ثبتنام سکه داشتیم که متاسفانه ۵۰ نفر پنج درصد از این ثبت نامها را در اختیار دارند. این حجم انبوه خرید سکه قطعا در بازار طلا تاثیر میگذارد.
ضد و نقیضهای آشکار
درپی اظهارات ناصر سراج، رییس سازمان بازرسی کشور مبنی بر اینکه سایت وزارت صنعت، معدن و تجارت هک شده و حدود ۵۰۰۰ خودروی مدل بالا وارد کشور شده است، وزارت صنعت، معدن و تجارت طی اطلاعیهای این موضوع را رد کرد.در ادامه این اطلاعیه آمده است: بررسیهای انجام شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت مشخص کرد که در مجموع ۶۴۸۱ خودرو با تخلف واردکنندگان و سامانه ثبت سفارش، به گمرکات کشور وارد شده است که از این تعداد ۱۹۰۰ خودرو ترخیص شده و مابقی خودروها همچنان در گمرک مانده است که سازمان تعزیرات حکومتی و دستگاه های نظارتی و اطلاعاتی در حال بررسی موضوع تخلف ترخیص ۱۹۰۰ خودرو به کشور است.
وقتی مسئولان خواب بودند
در این شرایط این سوال مطرح است که چرا هیچ اقدامی برای شناسایی متخلفان و برخورد با آنان صورت نمیگیرد؟ داستان تخلفات میلیاردی در واردات خودرو از تیر سال گذشته کلید خورد. این اظهارات رییس سازمان بازرسی کل کشور ابهام بزرگی ایجاد کرده است، مبنی بر آنکه چه کسانی از نظر فنی توان هک کردن یکی از مهمترین و کلیدیترین سایتهای وزارت صنعت، معدن و تجارت را داشتهاند و از آن مهمتر آنکه مسئولان مربوطه در وزارت صنعت، معدن و تجارت چطور متوجه هک شدن سایت این وزارتخانه نشدهاند؟ سوال بعدی اینجاست که با وجود چنین اتفاقی آیا هیچ ردپایی از واردکنندگان متخلف برجا نمانده تا با آنها برخورد قانونی شود و مانع از تکرار این اتفاقات در آینده شد؟ در این رابطه شایسته است که وزارت صنعت، معدن و تجارت سکوت خود را شکسته و با شفافسازی و همچنین معرفی و برخورد با متخلفان احتمالی از این ماجرا ابهامزدایی کند. همچنین شایسته است نهادهای امنیتی به موضوع ورود کرده و هکرها و واردکنندگان متخلف را شناسایی و با آنها برخورد کنند. هرچه باشد، هک کردن سایت رسمی یک وزارتخانه از جنبهای نیز اقدامی ضدامنیتی و برخلاف منافع ملی محسوب میشود. در جدیدترین رویداد در این زمینه نیز وزارت صنعت، معدن و تجارت در واکنش به اظهارات رییس سازمان بازرسی کل کشور، هکشدن سایت ثبت سفارش این وزارتخانه را تکذیب کرده و ضمن تایید تخلف در ورود ۶۴۸۱ خودرو به گمرکات کشور، از پیگیری برای برخورد قانونی با متخلفان خبر داد.
پاسخ روابط عمومی وزارت صمت
در تماسهایی که با روابط عمومی وزارت صنعت، معدن و تجارت داشتیم، از فرزاد خلفی، مدیر روابط عمومی این وزارتخانه چگونگی هک شدن سایت وزارتخانه پرسیدیم، او در پاسخ گفت: تمام مطالب در اطلاعیهای که منتشر شده، آمده است. در خصوص اینکه چگونه زمانی که خودروها به مصرف کنندگان تحویل داده شده و وارد بازار شده است میتوان این وضعیت را پیگیری کرد، خلفی پاسخ دقیقی به این پرسش نداد و گفت در اطلاعیه بعدی به این موضوع پرداخته میشود.
برخورد جناح ها و فاش شدن یک تخلف میلیاردی
کاظم محمدی نیکخواه، کارشناس خودرو نیز در مطلبی نوشت: خودرو، کالاهایی است که واردات آن باید از طریق سایت ثبت سفارش صورت بگیرد؛ بنابراین این واردات از طریق قانونی صورت گرفته و ثبت سفارش شده است. در این میان حتی اگر بدون ضابطه نیز وارد شده باشد، میتوان ردی از آنها پیدا کرد. از طریق قانون میتوان به هر کدام یک شماره شاسی و پلاک داد و برگ سبز گمرکی آن مشخص است.پیدا کردن و رسیدگی هر خودرو برای واردات 10 دقیقه برای کمرگ کار دارد. خودرو چیزی نیست که گم وگور شود؛ هر خودرویی شناسنامه دارد که پیدا کردن آن آسان تر از پیدا کردن آدمیزاد است. نمیتوان خودرو را داخل جیبشان بگذارند و وارد کنند و بحث واردات غیرقانونی پنج هزار خودرو است. در این میان هر کدام از سازمانها مقصر را دیگری میداند و اکنون اینکه چه کسی توانسته این خودروها را وارد کرده است، مشخص نیست. البته در گمرک ضابطه خاصی دارد، بنابراین میتوان مقصر اصلی را پیدا کرد. به هر حال یک اتفاق در سیستم دولتی افتاده و باید حل شود. شناختن مقصر با حاکم و قاضی است و کار ما که در مورد پرونده آنهاست. دسترسی به اسناد و مدارک نداریم تا بدانیم مقصر چه کسی بوده است اما میتوان از فاش شدن این اتفاق بعد از 6 ماه فهمید که احتمال اینکه مسئولان با یکدیگر مشکل پیدا کردهاند و به نتیجه نرسیدند و این مساله را به شکل رسمی مطرح کردند، بالاست. بنابراین حتما برخورد جناحها موجب فاش شدن این تخلف شده است. از سوی دیگر برای پیدا کردن این خودروها مشکل زیادی وجود ندارد و به راحتی این اتفاق امکانپذیر است. اینکه چرا سایت در زمانی که تعطیل بوده، باز شده است، باید کارشناسی شود تا مشخص شود خاطی چه کسی بوده؟ چرا باید در زمان ممنوعیت خودرو وارد شود؟ پاسخ به این سوالها از دست ما دور است و وزارتخانه و گمرک باید پاسخ بدهند. با این تفاسیر در خصوص بحث واردات غیرقانونی خودرو، ما به عنوان کارشناس نمیتوانیم بگوییم چه اتفاقی رخ داده است؛ به این خاطر که در این موضوع اما و اگرهای بسیار زیادی مطرح است و براساس اما و اگر نمیتوان نظر کارشناسی داد. واردات غیرقانونی خودرو موجب افزایش قیمت خودرو در بازار هم شد؛ این در حالی است که ما دلیل افزایش شدید قیمت خودرو را نرخ ارز میدانستیم. به هر صورت ترخیص خودرو و خروج سرمایه مساله است؟ باید ارزبری داشته باشد؛ بنابراین چگونه ارز آن منتقل شده، جای سوال است. آمارهای متناقضی در خصوص میزان واردات غیرقانونی از سوی مسئولان مطرح میشود، به همین خاطر نمیدانیم به چه صورت بوده است؛ به همین خاطر قضاوت برایمان مشکل است. این اتفاقات صورت میگیرد و اخبار آن منتشر میشود که نااطمینانی ایجادشده در این زمینه، اعتماد از جامعه میگیرد. باید پیدا کنیم چه کسی به این واردات مجوز داده است.
منبع: روزنامه قانون
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.