دولت بداند دست نامریی بازار هرگز به فرمان آنها قطع نمی شود

اگربازار ثانویه ارز توافقی است چرا دخالت می کنید؟

ساعت۲۴-حسین عباسی اقتصاددان جوان ایرانی که اکنون درآمریکا تدریس می کند و سایتی برای ترویج اندیشه اقتصاد رقابتی دارد که درآن نوشته های خود و همفکرانش را منتشر می کند درتازه ترین نوشته خود رفتاردولت در ایجادبازار ثانویه ارز با قیمت گذاری دولتی را زیر تیغ نقدگرفته است. این نوشته که در صفحه تلگرامی دکتر محمد طبیبیان بازنشر شده است به دلیل اهمیت آن درروشنگری اقتصادی درساعت 24 نیز منتشر می شود.

r /> این روزها بازار ارز درایران به شدت متلاطم است. قراربو د غیر از دلاری که قیمت معادل 4200 تومان ایران باشد «وجود نداشته باشد» ولی «هست» و درگوشه – کنار هردلار است حدود 8 تا 9 هزار توماندادو ستد می شود. در این شرایط دوباره می توان سری به جناب آدام اسمیت اقتصاددان نامدار انگلیسی زد و از او احوال دست نامرئی بازار را پرسید. مقامهای دولتی ایران با امید به اینکه بازارارز ازخواسته آنها پیروی کرده به فرمان آنها سر تعظیم فرود می آورد، دستوردادند دست نامریی بازارقطع وبریده شود تا دست تدبیرآنها بازاررا مدیریت کند که این خواسته آنها اجابت نشد، آنچنان که پیش از این نیز این دستورآنها هرگز اجرا نشده است.مدیران دولتی درایران از تجربه های مکرر برای پرهیز از اشتباه دراین زمینه چیزی نیاموخته اند. (ماجرای تلخ شیخ حسن جوری درماجرای تاسف بار سربداران را یادتان هست که به قاضی شارح می گفت : «نیاموختی" .گمان نمی‌کردم در این دوره که هر کس که اندکی سوادداشته باشد می تواند می‌تواند برای‌ما توضیح دهد «دست نامرئی بازار دست یک نفر نیست که درجایی پنهان شده و بازارها را به می‌ریزد» لازم باشد برای اعضای دولت که بازار ارز را به هم می‌ریزند توضیح داد «دست نامرئی بازار دست یک نفر نیست که درپشت وپس جایی پنهان شده و بازارها را به هم می‌ریزد،» ولی ظاهراً بعد از این همه تکرار اشتباهات باید دوباره برای زعمای قوم توضیح داد که «دست نامرئی بازار دست یک نفر نیست که آن پشت‌مُشت‌ها قایم شده و بازارها را به می‌ریزد.» استادی داشتم که می‌گفت اگر می خواهی به کسی چیزی را بیاموزی باید آن را سه بار تکرار کنی، اگر می خواهی به کسی چیزی را بیاموزی باید آن را سه بار تکرار کنی،اگر می خواهی به کسی چیزی را بیاموزی باید آن را سه بار تکرار کنی.دست نامریی بازار که براساس ماهیت آن نرخ تبدیل دلار برابر با 8000 تومان یا 9000 تومان تعیین می شود برآیند رفتار میلیونها نفری است که می روند پاساژعلاء الدین موبایل بخرند، یا می روند بازار پارچه بخرند، یا می روند داروخانه شامپو بچه بخرند. این رفتار را نمی توان با دستور از بالاترین مقام اجرایی از بین برد. وحشت از دست نامریی آدام اسمیت و تلاش برای قطع آن، سامان دادن و مرتب کردن اقتصاد نیست بلکه به رسمیت نشناختن رفتار اقتصادی شهروندان ایرانی است که نتیجه آن اغتشاش رفتاری است . اگردولت اجازه ندهد نرخ دلار در بازاربه طورآزاد بچرخد، فقط ریسک های مرتبط با این کاررا را بالا می برد که این ریسک ها در در قیمت دلار منعکس می شود. دست نامرئی از جایی که دولتی ها و مخالفان اقتصاد آزاد نمی بینند چنان سیلی به صورت اقتصاد می‌زند که رَدّش بماند برای سال‌هامی ماند. حالا هم که قرار است «نرخ توافقی» به رسمیت شناخته شود، صحبت از 6000 تا 6500 تومان است. قرار است نرخ توافقی نرخی باشد بین فروشنده و خریدار. نرخ تعیین کردن در شرایط توافقی دیگر چه معنایی دارد. دس دولت را از بازار ارز بیرون بکشید. این نرخ توافقی را بگذارید «توافقی» باشد و بدانید دست نامریی بهتر از شما این بازار را به سامان می‌رساند.