لبنانی‌های معترض به گرانی و سقوط ارزش پول همچنان در خیابان

عروس خاورمیانه روی خط بحران

ساعت 24-بن‌بست سیاسی لبنان، بحران اقتصادی این کشور را به اندازه‌ای تشدید کرده که «حسن دیاب» کفیل، نخست‌وزیری لبنان، سیاست‌مداران این کشور را تهدید به کناره‌گیری کرده است.معترضان لبنانی در پنجمین روز از دور جدید اعتراض‌های خود به وضعیت وخیم اقتصادی این کشور با آتش‌زدن لاستیک‌ها بسیاری از جاده‌های بین شهری را مسدود کردند.

این مرحله از اعتراض‌ها از زمانی آغاز شد که پوند لبنان در سقوطی بی‌سابقه معادل 10 هزار دلار آمریکا شد. سقوط ارزش پول لبنان منجر به افزایش شدید قیمت‌ها و نیز تأخیر در ورود محموله‌های سوخت شد و برخی مناطق لبنان بیش از 12 ساعت در روز با قطعی برق روبه‌رو شدند.
در چنین شرایطی حسن دیاب، نخست‌وزیر موقت لبنان که ازسوی رئیس‌جمهوری این کشور مأمور تشکیل دولت شده با اشاره به بی‌نتیجه‌بودن مذاکرات با جریان‌ها و احزاب سیاسی برای تشکیل دولت، تهدید کرد که در صورت ادامه این روند از انجام وظایف خود برای تشکیل دولت جدید انصراف خواهد داد.
روز گذشته در بیروت پایتخت لبنان، گروهی از معترضان در مقابل بانک مرکزی این کشور خواستار دسترسی به سپرده‌های بانکی خود شدند اما با بی‌نتیجه‌بودن این اعتراض‌ها، مقابل پارلمان لبنان تجمع کردند.
چهارشنبه گذشته میشل عون، رئیس‌جمهوری لبنان، خواستار تحقیق درباره علت سقوط ارزش پول ملی شد و از رئیس بانک مرکزی این کشور خواست نتیجه تحقیقات دراین‌باره را فوری در اختیار دستگاه قضائی قرار دهد تا متخلفان در صورت اثبات تخلف تحت پیگرد قرار گیرند. معترضان لبنانی همچنین در شهرهای «الهرمل» در شرق، «الصور» و «صیدا» در جنوب نیز در اعتراض به افزایش قیمت دلار و کاهش ارزش پول ملی تظاهرات کردند و برخی جاده‌ها و خیابان‌ها را بستند.
در طرابلس، فقیرترین شهر لبنان هم معترضین چندین جاده را مسدود کردند و خواستار استعفای تمام مقامات سیاسی این کشور شدند. معترضان همچنین جاده بین‌المللی بین شهر «طرابلس» و «المنیه» و «عکار» را با کامیون، سطل‌های زباله، سنگ و آتش‌زدن لاستیک بستند که باعث ترافیک سنگین خودروها در منطقه شد. در شهر «صیدا» در جنوب لبنان نیز، برخی از معترضان در میدان «الثوره» تجمع کرده و با آتش‌زدن لاستیک‌ها، جاده را بستند که نیروهای ارتش لبنان وارد شده و جاده را باز کردند.
بن‌بست سیاسی
بحران مالی لبنان قبل از همه‌گیری ویروس کرونا و در سال 2019 اوج گرفت و تقریبا نیمی از جمعیت شش‌میلیون‌نفری این کشور را به زیر خط فقر کشاند، بسیاری از مشاغل و سپرده‌های بانکی را از بین برد و قدرت خرید مصرف‌کنندگان را به‌شدت کاهش داد. در چنین شرایطی اگر کابینه جدید زودتر بر سر کار می‌آمد، اصلاحات مورد نیاز برای تأمین میلیاردها دلار کمک بین‌المللی اجرا می‌شد. حسن دیاب و کابینه‌اش از ماه آگوست 2020 و پس از انفجار مرگبار در بندر بیروت که بخش بزرگی از پایتخت را ویران کرد استعفا دادند. پس از آن فرانسه برای حل بحران سیاسی لبنان پیش‌قدم شد اما اختلافات سیاسی این کشور به حدی زیاد بود که تلاش‌های چندماهه امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه برای تشکیل دولت جدید لبنان بی‌نتیجه ماند. درپی استعفای حسن دیاب، سعد الحریری در ماه اکتبر مأمور تشکیل دولت جدید شد اما به‌دلیل ادامه اختلاف‌های سیاسی با میشل عون رئیس‌جمهور این کشور، در تشکیل دولت ناکام ماند.
میشل عون چاره‌ای جز فراخواندن حسن دیاب و سپردن مأموریت تشکیل دولت جدید به او را نداشت. اما در ماه‌های گذشته هیچ پیشرفتی در روند حل اختلاف‌های سیاسی در لبنان حاصل نشده و این موضوع بحران اقتصادی این کشور را تشدید کرده است.
حسن دیاب شنبه‌شب در سخنرانی تلویزیونی تهدید به تعلیق مأموریت تشکیل دولت کرد و هشدار داد که اگر سیاست‌مداران نتوانند اختلافات خود را کنار بگذارند و دولت جدید تشکیل دهند، کشور به‌سرعت به سمت هرج‌ومرج پیش می‌رود. «اگر کناره‌گیری من به روند تشکیل کابینه کمک کند، من آماده‌ام که از مسئولیت خود شانه خالی کنم، هرچند بر خلاف اعتقادات من باشد. این اختلاف‌ها کل کشور را مختل کرده و بحران آفریده است». دیاب خطاب به سیاست‌مداران گفت: «انتظار شما چیست، سقوط بیشتر؟ رنج بیشتر؟ هرج‌ومرج بیشتر؟». او با اشاره به اینکه لبنان روزبه‌روز بیشتر به ورطه سقوط می‌رود، بدون نام‌بردن از سیاست‌مداران ارشد این کشور، آنها را مورد سرزنش قرار داد؛ «داشتن یک وزیر کمتر یا بیشتر چه تأثیری دارد اگر کل کشور سقوط کند؟ لبنان در معرض خطر جدی است و تاوان آن را فقط مردم لبنان می‌پردازند».
درگیری بر سر مواد غذایی
در یک سال گذشته و با شیوع ویروس کرونا، خشم مردم این کشور علیه رهبران سیاسی شدت یافته است. سوء‌مدیریت دولت قبلی و ناتوانی آن در حل معضلات اقتصادی و بانکی و سپس انفجار مرگبار در بندر بیروت در ماه آگوست 2020 ‌ بحران سیاسی و اقتصادی این کشور را شدت بخشید. این انفجار که دلیل آن وقوع آتش‌سوزی در نزدیکی انباری حاوی 2750 تن نیترات آمونیوم واقع در بندر بیروت بوده و حداقل۱۹۰ کشته، چندده نفر مفقود و شش‌هزار مجروح برجای گذاشت، دولت لبنان را وارد بحرانی تازه‌ای کرد. خسارات ناشی از این حادثه در ارزیابی‌های اولیه بین ۱۰ تا ۱۵ میلیارد دلار برآورد شد و این در حالی است که لبنان از مدت‌ها قبل، با چالش بحران اقتصادی درگیر بود.
سقوط ارزش پوند لبنان در برابر دلار آمریکا که منجر به افزایش قیمت کالاهای مصرفی مهم ازجمله پوشک و غلات شده کاسه صبر بسیاری از مردم لبنان را لبریز کرده است. از زمان آغاز بحران اقتصادی تاکنون ارزش پوند لبنان در برابر دلار به یک‌سوم رسیده است.
دیاب در سخنرانی خود با اشاره به انتشار ویدئویی در مورد مشکلات مردم در تهیه مایحتاج روزمره زندگی و گرانی مواد غذایی گفت: «آیا تقلای مردم برای شیر انگیزه کافی برای کنارگذاشتن خواسته‌ها و پایان‌دادن به بن‌بست سیاسی برای شما ایجاد نمی‌کند؟مردم در سوپرمارکت‌ها بر سر تهیه شیرخشک و دیگر مواد غذایی با هم می‌جنگند و شما به فکر کسب کرسی و امتیاز بیشتر در دولت هستید؟ شرایط اجتماعی بسیار وخیم است، شرایط مالی کشور ما را به‌شدت تحت فشار قرار می‌دهد و در کنار آن، بن‌بست سیاسی وضعیت را به‌شدت پیچیده کرده است. این کشور با چالش‌های عظیمی روبه‌رو است که یک دولت عادی هم نمی‌تواند بدون اجماع سیاسی با آن دست‌وپنجه نرم کند. چگونه می‌توان انتظار داشت دولتی موقت می‌تواند بدون همکاری جریان‌های سیاسی با این چالش‌ها روبه‌رو شود؟».