نکات مهم در ویراستاری متن
ویرایش یک متن از موضوعات مهم و حساس است و هر کسی از عهده آن برنمی‌آید. وقتی کلمه ویرایش را میشنویم به‌طور خودکار ذهنمان به سمت اصلاح اشتباهات املایی می‌رود؛ اما این تمام ماجرا نیست.
در این مطلب قصد داریم به شما نکات مهمی را بگوییم که در ویرایش یک متن اهمیت دارد. حتما تا انتها با ما همراه باشید.
انواع ویرایش
در زبان فارسی، برای ویرایش یک متن از 3 روز زیر استفاده می‌شود:
ویرایش فنی (صوری): از این نوع ویرایش برای بهبود و اصلاح یک متن، از نظر ظاهر است رعایت یک‌دست‌نویسی نوعی ویرایش فنی است. پیدا کردن اشتباهات املایی یکی از موارد مهم در ویرایش فنی است.
ویرایش زبانی: این نوع ویرایش برای زمانی‌ست که متن باید تا حد ممکن به زبان معیار نزدیک باشد. ویراستار کاری به ظاهر متن نداشته و چیزی که اهمیت دارد، ساختار جمله‌ها و رعایت اصول دستوری و نگارشی است.
برای مثال ممکن است اجزای جمله سر جای خود نباشند و خواندن جمله کار سختی باشد.
ویرایش محتوایی: کاربرد این روش برای طرح و انسجام میان جملات است. ویراستار باید متن را خوانده و بررسی کند که آیا از نظر نگارش و دستور، انسجام میان جملات و پاراگراف‌ها و ارجاعات، ایرادی وجود دارد یا خیر. برای مثال اگر یک بند، مفهوم را به درستی انتقال ندهد، یعنی باید از نظر محتوایی ویرایش شود.
این نوع ویرایش در متونی که از انگلیسی به فارسی ترجمه شده‌اند، کاربردی است.
نکات مهم در ویرایش
در این بخش چند نکته درباره ویرایش برایتان داریم:
رعایت فاصله‌گذاری
بسیاری از نویسندگان و برخی از ویراستاران به این موضوع توجه ندارند. در زبان فارسی فاصله اهمیت زیادی در خوانایی کلمات دارد. چون ما کلمات مرکبی داریم که خواندن آن ممکن است کمی چالش برانگیز باشد.
در فارسی دو نوع فاصله داریم:
· فاصله برون‌کلمه‌ای، که به فاصله بین هر کلمه گفته می‌شود
· فاصله درون‌کلمه‌ای، که به آن نیم‌فاصله هم می‌گویند و برای جداسازی اجزای کلمات مرکب است؛ برای مثال «دست‌کم، مسئولیت‌پذیر»
نشانه‌گذاری در متن
این موضوع بسیار حائز اهمیت است. خودتان می‌دانید که گذاشتن یک ویرگول، چه تاثیری در خوانایی و حتی تفهیم موضوع دارد. تنها به خواندن موارد استفاده علامت‌ها بسنده نکنید؛ سعی کنید مطالب مختلفی مطالعه کنید تا به خوبی با نحوه استفاده صحیح یک علامت، آشنا شوید. در این قسمت بیاید نحوه استفاده از چند علامت رایج و مهم را بررسی کنیم:
نقطه: جایگاه این علامت در پایان جمله‌های خبری است. هر وقت می‌خواهیم یک جمله را تمام کنیم، از نقطه استفاده می‌کنیم.
از آن در پایان پانوشت‌ها، بعد از حروف اختصاری (واشنگتن دی. سی.) و در انتهایی جملات ارجاع به منابع، استفاده می‌شود.
نکته: دقت کنید که بعد از گذاشتن نقطه، اگر می‌خواهید جمله بعدی را بنویسید، حتما یک فاصله بگذارید و کلمه بعدی را به نقطه نچسبانید.
ویرگول: که به آن کاما هم می‌گویند، علامت رایج برای ایجاد مکث در جمله است. از آن برای جدا کردن صفاتی که در یک جمله آمده، جداسازی گروه قیدی در جمله و بین دو جمله مرکب و دو جمله پایه و پیرو (جملات شرطی) استفاده می‌شود.
نقطه ویرگول: این علامت هم کاربردهای زیادی دارد و افراد معمولا از آن به درستی استفاده نمی‌کنند؛ زمانی که می‌خواهید در متن خود یک مکث وجود داشته باشد و این مکث از ویرگول بلندتر و از نقطه کوتاه‌تر است، از نقطه ویرگول استفاده می‌کنیم.
زمانی از نقطه ویرگول استفاده می‌کنیم که دو جمله بهم ارتباط داشته باشند؛ برای مثال: فردا تماس خواهم گرفت؛ امشب کمی مشغولم.
همچین بین کلمات موجود در یک تیتر، وقتی عبارت دوم، یک توصیف برای عبارت اول است و بین عناوین اصلی و فرعی یک کتاب هم کاربرد دارد.
چند نکته جزئی اما مهم:
· به مواردی که نویسنده توصیه کرده و یا تاکید دارد تغییر نکند، کاری نداشته باشید.
· شما اجازه ندارید سبک نویسنده را تغییر دهید.
· در نقل‌قول‌های مستقیم باید عین کلمات نویسنده را بیاورید.
· اگر ویرایش یک متن باعث تغییر معنا و مفهوم نهایی آن می‌شود، اجازه تغییر ندارید.
· تا حد امکان از تغییر اصطلاحات به‌کار رفته در متن خودداری کنید.
· کلمه درست را نمی‌توانید با یک کلمه دیگر جایگزین کنید.
· سعی کنید جمله‌های بلند را به جملات کوتاه و قابل‌فهم تفکیک کنید.
· همیشه به ساده‌نویسی توجه داشته باشید؛ چون اصلی ویرایش همین است.
چند منبع خوب برای مطالعه بیشتر
اگر می‌خواهید کار ویرایش را به‌طور جدی پیاده‌سازی کنید، خواندن کتاب‌های زیر را پیشنهاد می‌کنم:
· غلط ننویسم از ابوالحسن نجفی
· فرهنگ درست‌نویسی سخن از یوسف عالی عباس‌آباد
· ویراستاری و درست‌نویسی از حسن ذوالفقاری
· فرهنگ املایی خط فارسی از علی‌اشرف صادقی
سخن پایانی
امیدوارم نکاتی که ذکر کردیم، برایتان مفید بوده باشد. دقت کنید که ویرایش یک کار تخصصی و مهم است که هر کسی از پس آن برنمی‌آید. اگر متن تخصصی دارید که به ویراستاری نیاز دارد، حتما سراغ حرفه‌ای‌ها بروید. ترنسیس یک پلتفرم آنلاین ترجمه تخصصی است که کار ویرایش فارسی و انگلیسی و هر زبان دیگری را با بهترین کیفیت برای شما انجام می‌دهد.
اگر شما هم نکته مهمی دارید با ما در میان بگذارید؛ مشتاقانه منتظر نظرات شما هستیم.
این مطلب تبلیغاتی است و محتوای آن توسط سفارش دهنده تهیه شده است.