بازارها در زمین تردید

برخی از ریسک‌ها موجب کاهش تولید، افزایش کسری بودجه و افت صادرات می‌شود. علاوه بر اینکه موضوع مذکور منجر به افت ارزش پول ملی می‌شود، این روند وضعیت سرمایه‌گذاری را سخت می‌کند.

 به این ترتیب طبیعی است که بازارها به‌دلیل ماهیت حساس و واکنش‌پذیرشان، نخستین بخش‌هایی باشند که به چنین رخدادهایی عکس‌العمل نشان ‌دهند. در سال‌های اخیر نیز به‌کرات مشاهده کردیم که چگونه ریسک‌های سیاسی و نظامی توانستند چشم‌انداز سرمایه‌گذاری و روند جریان پول به بازارها را تغییر دهند.  

با جدی شدن ریسک‌ها بازارها با نگرانی، ترس و عدم قطعیت همراه می‌شوند. همین شرایط باعث می‌شود نوسانات قیمتی به‌طور چشمگیر و لحظه‌ای افزایش یابند.

در همین راستا زمانی که مباحث مرتبط با گزینه‌های جدی‌تر، همچون گزینه‌های نظامی، مطرح می‌شود، معمولا معامله‌گران دچار بیش‌واکنشی شده و تحلیل‌گریز می‌شوند. این موضوع مربوط به بازارهای ایران نیست و همه بازارها در نقاط مختلف دنیا در رویارویی با سناریوهای بدبینانه با احتیاط شدید معامله‌‌گران مواجه می‌شوند.

تغییر روند قیمت‌ها در بازارهای جهانی متاثر از منازعات منطقه‌‌‌ای و جنگ سرد بین‌المللی به شکل‌‌‌گیری تضادهای جدید در رفتار معامله‌گران منجر می‌شود. به صدا درآمدن آلارم تشدید ریسک‌های سیاسی موضوعی است که اثرات آن در هر دوره تنش نظامی به‌وضوح قابل مشاهده است.

ریسک‌های سیاسی و مخاطره‌انگیز با ایجاد نااطمینانی گسترده، اولین ضربه را به اعتماد سرمایه‌گذاران وارد می‌کنند. نتیجه این بی‌ثباتی، خروج سرمایه از بازارهای پرریسک داخلی، کاهش حجم معاملات و افزایش نوسانات شدید در بازارهای مالی و دارایی است. شاخص‌های سهام افت می‌کنند، قیمت دلار و طلا جهش می‌یابد و بازار ارز نیز به‌شدت دچار تلاطم می‌شود. در چنین شرایطی، برخی سرمایه‌گذاران به‌دنبال راهکارهای محافظتی می‌روند؛ به‌عنوان مثال ممکن است ورود به برخی بازارها، حتی رمزارزها، در صدر تقاضای سرمایه‌گذاران قرار بگیرد. از سویی بانک مرکزی برای مقابله با آثار منفی ریسک‌های سیاسی دست به تغییرات مهمی در سیاستگذاری‌های اقتصادی خواهد زد. تغییر در نرخ بهره یکی از ابزارهای کنترل تورم است. این واکنش مجددا بر استراتژی معامله‌گران اثرگذار است و بسته به شدت اعمال تغییرات، معامله‌گران را در موقعیت‌های متفاوتی قرار می‌دهد.

بنابراین تاثیر ریسک‌های سیاسی بر بازارهای مالی اغلب منفی است. این وضعیت شرایط سرمایه‌گذاری را مبهم جلوه می‌دهد. فعالان خبره اقتصادی بر این باورند که شناخت دقیق آثار ریسک‌ها می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا در زمان بحران، تصمیمات کم‌ریسک‌تر و پایدارتری اتخاذ کنند؛ اما واقعیت این است که نزدیک‌ترین نتیجه این وضعیت، متلاطم شدن بازارهاست که می‌تواند با توجه به زمان‌بر بودن ریسک‌ها به طول بینجامد.

گفت‌و‌گوی «دنیای اقتصاد» با کارشناسان بازار سرمایه نشان می‌دهد هر چند اخبار مثبت سیاسی می‌تواند در کوتاه‌مدت فضای روانی مثبتی در بازار ایجاد کند، اما در نهایت بورس برای ادامه روند صعودی نیازمند بهبود بنیادی در وضعیت سودآوری شرکت‌ها، کاهش نرخ بهره و افزایش تقاضای سرمایه‌گذاری است. بنابراین، سرمایه‌گذاران باید با دقت و تحلیل، مسیر سرمایه‌گذاری خود را انتخاب کنند و اسیر هیجان‌های لحظه‌ای نشوند.

از این حیث مشخص است که چرا بازارها در مواجهه با ریسک‌های بیرونی، عمدتا با تحولات جدی قیمتی روبه‌رو می‌شوند. تحلیلگران می‌گویند وقتی پای مباحث مهمی همچون «هسته‌ای» در میان باشد این مهم، «سناریوهای متعدد آمیخته به ابهام» را روی میز معامله‌گران بازارها می‌گذارد.

در مورد اهمیت موضوع مذاکرات و اثرات آن بر رفتار بازارها باید به این نکته اشاره کرد که پیشروی دیپلماسی در مورد اختلافات ایران و آمریکا نشان می‌دهد ماحصل گفت‌وگوها اثرات مهمی حتی بر سرنوشت کشورهای دیگر برجای می‌گذارد. در چنین فضایی نباید انتظار داشت فعالان اقتصادی بی‌محابا عمل نکنند. بررسی روند بازارها بعد از تعویق مذاکرات روز شنبه به‌روشنی بر این امر تاکید می‌کند. دلار تا فراز قله 86هزار تومان پیشروی کرد و بورس در 48 ساعت خروج پول 5همتی را ثبت کرد.

دنیای اقتصاد