پیامد های جهانی نقض آتش‌بس ایران و اسرائیل

به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از میدل ایست مانیتور، حملات اسرائیل به زیرساخت‌های ایران و پاسخ‌های تلافی‌جویانه قابل توجه ایران، بازارهای انرژی را لرزانده و زنگ خطر را برای اقتصادهای ایالات متحده، اسرائیل و سراسر جهان به صدا درآورده است.

تنگه هرمز - که از طریق آن 20 درصد نفت جهان و یک‌چهارم گاز طبیعی مایع آن جریان می‌یابد - تحت تهدید بسته شدن قرار دارد و حتی صرف احتمال چنین سناریویی، قیمت‌های انرژی را به سطوح فاجعه‌باری رسانده است. برای ایالات متحده - که از قبل با 37 تریلیون دلار بدهی، تورم مزمن و خستگی گسترده از مداخلات خارجی مواجه است - درگیری تمام‌عیار در این تقابل می‌تواند به معنای خودکشی اقتصادی و ژئوپولیتیکی باشد.

شوک بی‌امان به بازارهای انرژی

بیش از هر چیز، جنگ ایران و اسرائیل بازارهای انرژی جهانی را به خطر انداخته است. در صورت از سرگیری جنگ، احتمال بسته شدن تنگه هرمز به بالاترین سطح خود خواهد رسید. این تنگه که 20 میلیون بشکه نفت یعنی یک‌پنجم عرضه جهانی و یک‌چهارم گاز طبیعی مایع جهان از آن عبور می‌کند، در صورت بسته شدن قیمت نفت را به 150 دلار یا حتی بالاتر خواهد رساند.

طبق گزارش بلومبرگ، قیمت نفت برنت از 72 دلار در اوایل ژوئن 2025 به 78 دلار در بشکه رسیده و تحلیلگران گلدمن ساکس هشدار می‌دهند که بسته شدن تنگه هرمز می‌تواند قیمت‌ها را به 150 دلار یا حتی بالاتر برساند.

برای ایالات متحده، چنین شوک نفتی پیامدهای ویرانگری خواهد داشت. هر 10 دلار افزایش در قیمت نفت، تورم مصرف‌کننده را 0.5 درصد افزایش می‌دهد. اگر قیمت‌ها به 130 دلار در بشکه برسد، تورم در ایالات متحده می‌تواند به 5.5 درصد جهش کند و فدرال رزرو را مجبور به افزایش نرخ بهره کند - اقدامی که می‌تواند بهبود اقتصادی شکننده را از ریل خارج کند.

قیمت بنزین که در حال حاضر حدود 4 دلار به ازای هر گالن است، می‌تواند به 7 دلار یا بیشتر صعود کند و فشار غیرقابل تحملی بر خانوارهای آمریکایی، وارد آورد. کلیر ویو انرژی پارتنرز تخمین می‌زند که چنین جهش قیمتی می‌تواند تا 2,500 دلار به طور سالانه به هزینه‌های سوخت خانوار اضافه کند. بخش‌های کلیدی مانند حمل‌ونقل، تولید و کشاورزی با افزایش هزینه‌ها مواجه خواهند شد و پیش‌بینی 2 درصدی رشد اقتصادی صندوق بین‌المللی پول برای 2025 را تهدید می‌کند.

اسرائیل نیز از این شوک انرژی مصون نیست. تعطیلی میادین گازی لویاتان و کاریش - که دو‌سوم گاز کشور را تامین می‌کنند - اسرائیل را مجبور به تکیه بر سوخت‌های گران‌تر مانند زغال‌سنگ و نفت کوره کرده است. این امر هزینه‌های انرژی داخلی را افزایش داده و صادرات گاز به مصر و اردن را متوقف کرده و درآمدهای ارزی اسرائیل را کاهش داده است.

عواقب جهانی: تورم، رکود و فروپاشی زنجیره تامین

جنگ ایران و اسرائیل اقتصاد جهانی را از طریق افزایش قیمت‌های انرژی، اختلال در زنجیره تامین و فشارهای تورمی تهدید می‌کند. قیمت‌های بالاتر نفت، هزینه‌های تولید در بخش‌های حیاتی مانند پتروشیمی، پلاستیک و کشاورزی را افزایش می‌دهد و قیمت کالاهای مصرفی را در سراسر جهان بالا می‌برد.

کشورهای آسیایی مانند هند، ژاپن و کره جنوبی - که به شدت وابسته به واردات نفت هستند - با این شوک‌ها با ذخایر محدود و فشار ارزی فزاینده مواجه هستند. در اروپا که پس از قطع گاز روسیه به گاز طبیعی مایع خلیج روی آورد، اختلال در تنگه هرمز می‌تواند قیمت‌های انرژی را به آسمان برساند و اقتصادهای از قبل رکودزده را به رکود بکشاند.

بازارهای مالی جهانی نیز می‌لرزند. پس از حملات اولیه اسرائیل در 13 ژوئن 2025، شاخص S&P 500 آمریکا 2 درصد و STOXX 600 اروپا 1.8 درصد سقوط کرد. کپیتال اکونومیکس پیش‌بینی می‌کند که یک جنگ منطقه‌ای گسترده‌تر رشد جهانی را به طورقابل توجهی تحت تاثیر منفی قرار خواهد داد و همزمان می‌تواند تورم جهانی را 2 تا 4 درصد افزایش دهد و جهان را به سمت "رکود تورمی" سبک دهه 1970 سوق دهد.

علاوه بر این حملات تشدیدشده نیروهای نیابتی ایران، مانند حوثی‌ها در دریای سرخ، هزینه‌های بیمه دریایی را تا 30 درصد افزایش داده و زنجیره‌های تامین جهانی را تحت تاثیر قرار داده است. برای ایالات متحده - که به شدت وابسته به واردات آسیایی است - این به معنای قیمت‌های بالاتر و کمبود کالاهای ضروری است.

اسرائیل نیز با بحران اقتصادی داخلی عمیق‌تری مواجه است. اسرائیل که در 12 روز جنگ حدود 12 میلیارد دلار خسارت متحمل شده، در صورت تداوم جنگ با فاجعه‌ای بی‌سابقه مواجه خواهد شد. اقتصاددان اسرائیلی یعقوب شینین هشدار داده که درگیری طولانی با ایران می‌تواند 20 درصد تولید ناخالص داخلی اسرائیل را از بین ببرد و کشور را به بحران مالی کامل بکشاند. در صورت تداوم جنگ هزینه‌های روزانه از 800 میلیون دلار به بیش از 1.2 میلیارد دلار افزایش خواهد یافت و در یک ماه جنگ، کل هزینه‌ها به 36 میلیارد دلار خواهد رسید که معادل 10 درصد کل تولید ناخالص داخلی اسرائیل است. 

همچنین سیستم‌های دفاعی اسرائیل روزانه 400-500 میلیون دلار هزینه خواهند داشت و کسری بودجه اسرائیل که در حال حاضر 6.9 درصد است، در صورت جنگ یک‌ماهه به 12-15 درصد تولید ناخالص داخلی خواهد رسید. در صورت جنگ سه‌ماهه این رقم به بیش از 20 درصد افزایش خواهد یافت و نسبت بدهی عمومی از 69 درصد به بیش از 90 درصد صعود خواهد کرد.

جنگ ایران و اسرائیل تهدیدی وجودی برای اقتصادهای ایالات متحده، اسرائیل و جهان است. شوک‌های نفتی، تورم سرسام‌آور و اختلالات زنجیره تامین تنها بخشی از عواقب هستند. برای آمریکا، ورود به این جنگ به معنای قیمت‌های سرسام‌آور بنزین، رکود اقتصادی و تضعیف جایگاه جهانی خواهد بود - همه اینها درحالی که مردم و متحدانش با چنین اقدامی مخالف هستند.

اروپا که پس از جنگ اوکراین به انرژی خلیج فارس متکی شده، با بحران انرژی دوباره مواجه خواهد شد. قیمت گاز طبیعی 300-400 درصد افزایش خواهد یافت، آلمان و ایتالیا وارد رکود عمیق خواهند شد، و بحران اجتماعی و سیاسی شعله‌ور خواهد شد. در صورت از سرگیری جنگ، بازارهای سهام جهانی دچار سقوط شدیدی خواهند شد که S&P 500 آمریکا 20-30 درصد سقوط خواهد کرد، بازارهای اروپا 25-35 درصد کاهش خواهند یافت، و بازارهای نوظهور 40-50 درصد ریزش خواهند داشت؛ بنابراین جهان در لبه پرتگاه قرار دارد و نقض آتش بس ابتدا کل خاورمیانه و سپس جهان را به آتش نظامی و اقتصادی خواهد کشید.

انتهای پیام/