سایه سنگین بارش‌های مونسونی بر سر ایران
ساعت 24 - با نزدیک‌شدن موج جدید بارش‌های مونسونی به ایران، مناطق جنوب و جنوب‌شرق کشور در آستانه بحرانی دوباره قرار گرفته‌اند؛ بحرانی که دیگر نه فقط یک تهدید اقلیمی، بلکه یک چالش امنیتی، اقتصادی و اجتماعی در مقیاس ملی است.
به گزارش گروه استان‌های خبرگزاری تسنیم، تابستان در نیمی از ایران، فصل تشنگی، تبخیر، و زمین‌های ترک‌خورده است. در چنین اقلیمی که هر قطره باران ارزشمند به‌شمار می‌رود، بارش‌های مونسونی از جنوب‌شرقی کشور سر برمی‌آورند؛ پدیده‌ای اقلیمی با پیشینه‌ای کهن اما چهره‌ای تازه و گاه خشن، که هر سال از خرداد تا شهریور خود را بر سواحل مکران، ارتفاعات جنوب کرمان، دشت‌های بلوچستان و حتی شرق هرمزگان می‌افکند.
باران‌های مونسونی، برخلاف بارش‌های ملایم و گسترده فصل‌های سرد، با خصلتی طغیانی، موضعی، پرحجم و ناگهانی می‌بارند. این ویژگی، آن‌ها را از برکت‌های آرامش‌بخش، به بحران‌هایی بی‌مقدمه تبدیل کرده است. بارشی که در عرض چند ساعت، می‌تواند خاک‌های سست را جابه‌جا، جاده‌ها را قطع، خانه‌های گِلی را تخریب و روان‌آب‌ها را به سیلابی مرگبار بدل کند.
در سال‌های اخیر، تغییرات اقلیمی، گرم شدن سطح آب‌های دریای عرب و شدت گرفتن الگوهای تبخیر در فلات مرکزی ایران، به پیچیده‌تر شدن مونسون‌ها دامن زده‌اند. پدیده‌ای که پیش‌تر فقط در جنوب‌شرقی ایران محسوس بود، حالا دامنه خود را به استان‌های مرکزی و حتی خراسان جنوبی نیز گسترش داده است.
بر اساس مشاهدات میدانی، گزارش‌های سازمان هواشناسی و اخطارهای مکرر مدیریت بحران، بسیاری از مناطق جنوب‌شرق کشور به‌ویژه استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان و جنوب کرمان، امسال نیز در صف اول مواجهه با این بارش‌های سنگین و سیلابی قرار دارند. آن‌هم در شرایطی که در بسیاری از این مناطق، زیرساخت‌های زهکشی، هشدار سریع، مدیریت آب‌های سطحی، و آموزش عمومی بسیار ضعیف، پراکنده و ناکارآمد هستند.
پرسش کلیدی آن است که آیا کشور توانسته پس از سال‌ها تجربه خسارات مکرر ناشی از مونسون، به سطحی از تاب‌آوری اقلیمی و زیرساختی برسد؟ آیا دستگاه‌های مسئول، همگام با شدت گرفتن این پدیده، راهکارهای موثر و بومی را طراحی و اجرایی کرده‌اند؟ و آیا مردم ساکن در پهنه‌های پرخطر، به درک مناسبی از این تهدید و لزوم آمادگی رسیده‌اند؟
این گزارش می‌کوشد با بررسی الگوهای اخیر بارش‌های مونسونی، تحلیل پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی آن، معرفی استان‌ها و نقاط بحرانی، و ارائه راهکارهای پیشنهادی برای کاهش خسارات، تصویری واقع‌گرایانه از یکی از مهم‌ترین بحران‌های فصلی ایران ارائه دهد؛ بحرانی که با تدبیر، به نعمت و با غفلت، به فاجعه بدل می‌شود.