امنیت ملی در گرو تامین اب
ساعت ۲۴ - استاد دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران گفت: از آن‌جایی که مقوله آب در هر جامعه‌ای با امنیت ملی گره خورده است، می‌تواند به‌عنوان یک پاشنه آشیل، حوزه امنیت ملی را هم تحت تاثیر قرار دهد.
مهدی اسمعیلی بیدهندی، استاد دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در رابطه با دلایل کاهش آب ورودی سدها توضیح داد: در خصوص کاهش ورودی آب سدها، باید در نظر بگیریم بخش عمده‌ای از این کاهش ورودی به کاهش نزولات جوی و تغییرات اقلیمی که دسترسی ما را به منابع آب مطلوب و مورد نظرمان کم و کمتر کرده است، برمی‌گردد.
در طول سالیان گذشته، وقوع دوره‌های خشکسالی طولانی‌مدت در داخل کشور، منابع آبی مختلف و مصرف‌کننده‌ها را تحت تاثیر قرار داده است. می‌توانیم بگوییم عامل اصلی کاهش ورودی‌ها، کاهش نزولات جوی است و بخشی از آن مربوط به اضافه‌برداشت در بالادست سدهاست که باعث می‌شود، ورودی ما پشت سدها و ذخیره آن کاسته شود.
وی ادامه داد: پاسخگوی اینکه چه تمهیداتی برای مقابله با این شرایط و مخاطرات باید مدنظر قرار بگیرد، با متولی آن، وزارت نیروست. اما در مورد اقداماتی که می‌توانسته صورت بگیرد، می‌توانیم بخشی را مرور کنیم: بخشی از این اقدامات می‌تواند تخصیص آمایش‌شده منابع محدود موجود باشد؛ یعنی منابع آبی که در بالادست سدها فراهم است، بر اساس اولویت‌ها تخصیص داده شود و در شرایط کنونی، اولویت اول و اصلی را آب شرب شهرها قرار بدهند. برای اموری که با امنیت ملی مرتبط نیست، آب وارد کنیم
استاد دانشگاه تهران با توجه به اهمیت اولویت‌بندی در برنامه‌ریزی افزود: با تمهیداتی در حوزه کشاورزی و در حوزه صنعت باید میزان تخصیص آب را مدیریت کنند و کاهش بدهند. از طرف دیگر، می‌توانند در این شرایط از کشت‌های غیرضروری و غیراستراتژیک در حوزه‌هایی که با کمبود و چالش منابع آب روبه‌رو هستند، جلوگیری کنند.
وقتی با شرایط خشکسالی و با کاهش آورد آب در پشت سدها روبه‌رو هستیم، باید ببینیم چه کاری اولویت دارد و آب را برای آن کار تخصیص دهیم و در صورتی که برای سایر امور که با امنیت ملی مرتبط نیست، می‌توانیم تخصیص آب به آن را کمتر کنیم یا حداقل با رویکرد واردات، آن را جایگزین بکنیم.
اسمعیلی ادامه داد: یک‌سری از اقدامات به اصلاح الگوی مصرف برمی‌گردد. بخشی می‌تواند به اجرای طرح‌های آبخیزداری معطوف شود. می‌توان به استحصال آب از منابع غیرمتعارف، مثل بازچرخانی فاضلاب‌های تصفیه‌شده، نواحی که امکان استحصال آب از رطوبت هوا وجود دارد و شیرین‌سازی آب دریا، به‌عنوان رویکردهای سخت‌افزاری پرداخته شود. اضافه‌برداشت آب در بالادست سدها را باید کنترل کنیم
وی گفت: اگر نزولات جوی کم است، ما شاید نتوانیم اقدامات زیادی انجام دهیم که آب پشت سدها بیشتر شود، اما می‌توانیم در بالادست سدها، اضافه‌برداشت خودمان را کنترل و اولویت‌بندی کنیم. میزان تبخیر آب در ایران، سه برابر متوسط جهانی است
استاد دانشگاه تهران درباره شیوه مدیریت آب توضیح داد: می‌توانیم با اجرای طرح‌های آبخیزداری، همان میزان نزولات جوی که کم است را مدیریت کنیم. نکته دیگری را که باید در نظر بگیریم، این است که کشور ما، کشوری است که در کمربند گرم و خشک کره زمین واقع شده و قرارگیری آن در موقعیت جغرافیایی، آن را در وضعیتی قرار داده که میزان تبخیر در کشور ایران، سه برابر متوسط جهانی است.
یعنی حتی منابع آب محدودی هم که جاری می‌شود و در پشت دیواره سدها ذخیره می‌شود، با سه برابر سرعت بیشتر نسبت به متوسط جهانی در حال تبخیر شدن است.