تحلیل بی بی سی از سیاست‌های تعرفه‌ای ترامپ

از همان ابتدا، طرف آمریکایی در مورد احتمال حصول توافق با ژاپن صحبت می‌کرد، اما با وجود دیدار چندین هیئت نمایندگی، این توافق تا پیش از این به طرز عجیبی دست‌نیافتنی بود.

به یک معنا، این وضعیت نوعی برد برای رویکرد ترامپ محسوب می‌شود، به ویژه اگر ژاپن به دومینویی تبدیل شود که بقیه جهان را به همراهی با خود سوق می‌دهد.

ژاپن اکنون در بین تمام کشورهای دارای مازاد تجاری عمده‌ با آمریکا، بهترین توافق، یا بهتر است بگوییم کم ضررترین توافق بد، را به دست آورده است.

تعرفه عمومی ۱۵ درصدی که قرار است بر واردات ژاپنی به آمریکا اعمال شود، بالاتر از ۱۰ درصد تعرفه بر واردات بریتانیا است، اما بریتانیا دارای مازاد تجاری با ایالات متحده نیست.

همان طور که قبلا گزارش دادم، برای دیپلمات‌های واشنگتن که به رفتار دیپلماتیک و آرام ژاپنی‌ها خو گرفته‌اند، خشم مذاکره‌کنندگان ژاپنی در جریان مذاکرات عجیب بود. توکیو سخت‌گیرانه عمل می‌کرد. وزیر دارایی ژاپن، ۱/۱ تریلیون دلار ذخیره اوراق قرضه خزانه‌داری آمریکا را، که بزرگترین ذخیره اوراق قرضه در جهان است، «کارتی» توصیف کرد که می‌توان روی میز گذاشت.

پس از اعلام تعرفه‌های «روز آزادی» ترامپ در ماه آوریل، شایعاتی درباره فروش اوراق قرضه آمریکا توسط صندوق‌های پوشش ریسک در ژاپن، باعث فروش گسترده‌تر این اوراق و طرح سوالات بزرگتری درباره شرایط بزرگترین اقتصاد جهان و وضعیت امن دلار آمریکا شد.

بنابراین دستیابی به یک توافق، به خودی خود، بسیار مهم است و به عنوان نمونه‌ای برای سایر بلوک‌های اقتصادی بزرگ، از جمله اتحادیه اروپا ، مطرح می‌شود.  

این توافق در روزی حاصل شد که ژاپنی‌ها میزبان رهبران اتحادیه اروپا در توکیو بودند. پیش از این، زمزمه‌هایی در مورد هماهنگی اقدامات تلافی‌جویانه ژاپن، اتحادیه اروپا و کانادا در برابر آمریکا شنیده شده بود. این توافق هرگونه ابتکار عملی از این دست را متوقف می‌کند.

درست در زمانی که آلمان و فرانسه در فکر تشدید اقدامات تلافی‌جویانه، شاید علیه غول‌های فناوری آمریکا هستند، برخی اعضای اتحادیه اروپا این پرسش را مطرح می‌کنند که چرا امکان رسیدن به توافقی مشابه وجود ندارد.

جهان منتظر جزئیات توافق آمریکا و ژاپن است، اما واضح است که ژاپن از بخش کشاورزی خود در برابر واردات محافظت کرده، اگرچه با افزایش واردات برنج آمریکایی موافقت کرده است.

با وجود آن که قرار است شرکت‌های خصوصی ژاپنی با حمایت دولت، در حدود نیم تریلیون دلار در آمریکا سرمایه‌گذاری کنند، هنوز مشخص نیست چه عواملی می‌تواند بی‌میلی ژاپنی‌ها به خودروهای بزرگ آمریکایی را تغییر دهد.

ژاپن این توافق را در شرایطی پذیرفت که می‌توانست منتظر بماند تا ببیند اوضاع چگونه پیش می‌رود و بازارهای بین‌المللی چه واکنشی نشان می‌دهند، چون قرار است تعرفه‌های سختگیرانه‌تر ترامپ برای تعدادی از کشورها از اول ماه اوت به اجرا در آید.

ضعف سیاسی داخلی نخست وزیر ژاپن ممکن است یکی از دلایل امضای توافق باشد، هر چند کشورهای دیگر، از جمله‌اندونزی و فیلیپین نیز توافق‌هایی را امضا کرده‌اند.

با این حال در نگاه کلی، نوعی پذیرش ناگزیر شکل گرفته است: اینکه آمریکا بر متحدان اصلی خود تعرفه‌هایی وضع می‌کند که تا یک سال پیش غیرقابل تصور بود، اما بسیاری از ترس بدتر شدن اوضاع، با آن کنار آمده‌اند. وضعیت بدتر در مورد ژاپن، می‌توانست تعرفه ۲۵ درصدی باشد که ترامپ تهدید به اعمال آن کرده بود. افزایش درآمد آمریکا از محل تعرفه‌ها

اکنون دریافت تعرفه‌ها مبالغ قابل توجهی را به خزانه‌داری ایالات متحده واریز می‌کند، بدون آن که علیه صادرکنندگان آمریکایی، تعرفه تلافی‌جویانه اعمال شود. تا کنون در سال جاری میلادی، عواید تعرفه‌ای خزانه‌داری آمریکا به بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار یعنی حدود ۵ درصد درآمدهای دولت فدرال بالغ شده است، در حالی که این مبلغ در گذشته حدود ۲ درصد بود.

اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری آمریکا، فکر می‌کند که درآمد سالانه از محل تعرفه‌ها ۳۰۰ میلیارد دلار خواهد بود.

این رقم بسیار کمتر از مبلغی است که از مالیات بر درآمد به دست می‌آید، اما همچنان قابل توجه است. این درآمد بدون واکنش مستقیم طرف مقابل و بدون تلاطم‌های قبلی بازار، به خزانه سرازیر می‌شود.

با این حال داستان به اینجا ختم نمی‌شود. چه کسی واقعا این تعرفه‌ها را پرداخت می‌کند؟ در نهایت، مصرف‌کنندگان آمریکایی بخش بزرگی از افزایش قیمت کالاهای وارداتی را پرداخت خواهند کرد.

در گذشته، بسنت و دیگران گفته بودند که افزایش ارزش دلار آمریکا می‌تواند به کاهش هزینه واردات برای مصرف‌کنندگان کمک می‌کند. اما عکس این اتفاق رخ داده است.

ارزش دلار در نیمه نخست امسال کاهش یافته و ۱۰ درصد از ارزش خود را در برابر مجموعه‌ای از ارزهای جهانی از دست داده است. این موضوع، افزون بر تعرفه‌ها، هزینه واردات را نیز افزایش خواهد داد.

در اینجا تصویر بزرگتری نیز وجود دارد. اندرو بیلی، رئیس بانک مرکزی بریتانیا، گفته است که «فعال‌ترین بازار معاملات در حال حاضر، معامله براساس پیش‌بینی روند نزولی دلار است».

این درآمد بدون واکنش مستقیم طرف مقابل و بدون تلاطم‌های قبلی بازار، به خزانه سرازیر می‌شود.

او افزود که الگوهای شناخته‌شده بازار در مورد دارایی‌های امن، به ویژه دلار آمریکا، «عملا در حال از بین رفتن» است.

رئیس بانک مرکزی بریتانیا گفت: «ما شاهد اقدام برای کاهش تاثیر نوسانات احتمالی در نرخ برابری دلار هستیم» زیرا شرکت‌ها و معامله‌گران اکنون به معاملات پیش‌بینی شده یا «اتخاذ پوشش ریسک» دست می‌زنند تا از ثبات مالی خود در برابر نوسانات دلار اطمینان حاصل کنند.

همان طور که قبلا مطرح کردم، در بازارها این سوء ظن وجود دارد که تضعیف دلار ممکن است در واقع بخشی از هدف مداخلات دولت ترامپ بوده باشد، زیرا به این ترتیب اقلام صادراتی آمریکا با بهای کمتری به دست خریداران سایر کشورها می‌رسد و رقابت‌پذیرتر می‌شود.

علاوه بر این، آمریکا همچنین به رقیب بزرگ خود چین کمک کرده است تا دست کم به بقیه جهان نشان دهد که می‌تواند شریک تجاری باثبات‌تری باشد. در این نخستین مرحله از جنگ بزرگ تجاری جهان، توافق با ژاپن یک پیروزی مهم برای کاخ سفید محسوب می‌شود؛‌ چون می‌تواند این ادعا را که «ترامپ همیشه عقب می‌نشیند» به چالش بکشد.

در حالی که این توافق می‌تواند تا قبل از ضرب‌الاجل اول اوت به یک پیروزی تعبیر و باعث خرسندی بازار شود، اما تصویر گسترده‌تر اقتصادی همچنان بسیار مبهم است.