25 در صد جوانان ایرانی نه کار دارند و نه تحصیل می کنند
ساعت 24 - طبق آمار اعلام شده در سال‌های اخیر، نرخ بیکاری کشور به طور مداوم در حال کاهش است. این موضوع می‌تواند خبری خوش برای اقتصاد و بازار کار ایران تلقی شود، اما وقتی متوجه می‌شویم که کاهش نرخ بیکاری، نه به دلیل افزایش تعداد مشاغل، بلکه به دلیل کاهش جمعیت فعال کشور است، این موضوع نگران‌کننده می‌شود.
به گزارش «توسعه ایرانی»، جمعیت فعال در هر کشور متشکل از مجموع تعداد شاغلان و تعداد جویندگان کار است. به این معنا، اگر فردی نه شاغل باشد و نه به دنبال شغل، اساسا در آمارگیری مرکز آمار به حساب نمی‌آید.
در سال‌های پس از همه‌گیری کرونا، نرخ مشارکت یا همان درصد جمعیت فعال در کشور به شدت کاهش یافت و پس از اینکه سایه این بیماری هم از کشور رفع شد، باز بازار کار نتوانست به نرخ بالای 44درصدی مشارکت اقتصادی در سال 98 بازگردد.
این موضوع وقتی ابعاد نگران‌کننده‌تری می‌یابد که بدانیم بسیاری از افرادی که نه شغل دارند و نه در جست‌وجوی شغل هستند، در دسته جوانان هستند.
در همین زمینه «سیمین کاظمی» پژوهشگر مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، درباره سخنان اخیر معاون وزیر کار مبنی بر اینکه «یک‌چهارم جوانان کشور نه کار می‌کنند و نه درس می‌خوانند و از هر دو دختر ایرانی، یک نفر نه تحصیل می‌کند و نه شغل دارد»
او به به ایلنا گفت: آمار نیت (NEET) یعنی جوانانی که نه شغلی دارند و نه مشغول تحصیل یا آموزش هستند، در سطح بین‌المللی قابل دسترسی است. آمار بانک جهانی نشان می‌دهد، در سال ۲۰۲۲، این رقم برای دختران در ایران حدود ۳۷.۸درصد بوده که بیشتر از یک‌سوم دختران را دربرمی‌گیرد. در مورد پسران، این رقم ۱۷.۲درصد است.
وضعیت NEET یعنی زندگی عاطل و باطل جوانان محصول بحران اقتصادی، تغییرات اجتماعی و نابرابری جنسیتی است که به نظر می‌رسد همه این عوامل دست به دست هم داده‌اند تا ما با چنین مشکلی مواجه شویم
وی افزود: اگر بخواهیم مقایسه‌ای بین‌المللی انجام دهیم، درصد دختران در وضعیت NEET در کشورهایی که با مشکلات اقتصادی بیشتری مواجه هستند، به ویژه کشورهای توسعه‌نیافته و کشورهایی که نابرابری جنسیتی در آن‌ها حاکم است، بیشتر است.
شکاف جنسیتی موجود در اشتغال ایران
کاظمی تصریح کرد: در خصوص عواملی که موجب افزایش دختران با وضعیت NEET شده، علاوه بر وضعیت نامطلوب اقتصادی می‌توان به نقش دولت، جامعه و خانواده اشاره کرد. در این میان سیاست‌های دولت نقش مهمی دارد.
این جامعه‌شناس با بیان اینکه در ایران شکاف جنسیتی در اشتغال فقط مربوط به گروه سنی ۱۵ تا ۲۵ سال نیست، گفت: این شکاف برای همه زنان در سن کار وجود دارد. درواقع شکاف جنسیتی در اشتغال یک مشکل عمومی است که تمام زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
کاظمی گفت: متاسفانه تاکنون اقدامی برای کاهش این شکاف و پرداختن به مشکل اشتغال زنان انجام نشده است. به نظر می‌رسد دولت ایران اشتغال را بیشتر یک امر مردانه و حق مردان می‌داند و ظاهرا براساس دیدگاه سنتی معتقد است که مرد نان‌آور خانواده است و مخارج زن باید توسط پدر یا شوهرش تامین شود. به همین دلیل، ضرورت کار زنان به رسمیت شناخته نمی‌شود و این مساله به عنوان یک مشکل شناسایی نمی‌شود.
وی با اشاره به اینکه در جامعه نیز اشتغال زنان چندان ضروری در نظر گرفته نمی‌شود، اظهار داشت: کارفرمایان در بازار کار ایران به توانایی و مهارت‌های زنان، به ویژه زنان جوان، اعتماد کمی دارند.