آیا مردم جهان باید کمتر برنج بخورند
ساعت 24 - برنج فقط یک ماده غذایی نیست. برای بیش از نیمی از جمعیت جهان بخش اصلی زندگی روزانه و نمادی از فرهنگ، آداب و رسوم و بقای اقتصادی است.آدریان بیانکا ویلانوا، یکی از شنوندگان بی‌بی‌سی از مانیل، پایتخت فیلیپین میگوید: «برنج عنصر اصلی زندگی‌بخش هر غذای فیلیپینی است. برنج فقط یک ماده غذایی نیست نماد و نشان فرهنگ است
».
او میگوید: «بیشتر فیلیپینی‌ها سه بار در روز برنج می‌خورند، صبحانه، ناهار و شام. حتی برای دسر هم برنج می‌خوریم. برنج محبوب من برنج گلوتینوس یا برنج چسبناک است چون در هر دسر فیلیپینی از این برنج استفاده می‌شود».اما با افزایش فشار تغییرات اقلیمی پرسش تهدید‌گری به وجود می‌آید: آیا مردم جهان باید کمتر برنج بخورند
غذای اصلی جهان
سازمان کشاورزی و مواد غذایی سازمان ملل میگوید بیش از ۵۰۰۰۰ گونه گیاه خوراکی وجود دارد و فقط ۱۵ گیاه ۹۰درصد از انرژی مصرفی مردم جهان را تامین می‌کنند. برنج، گندم و ذرت در صدر آن‌ها قرار دارند.
دکتر ایوان پینتو، مدیر موسسه پژوهش جهانی برنج میگوید: «بین ۵۰ تا ۵۶ درصد از جمعیت جهان به عنوان غذای اصلی خود برنج مصرف می‌کنند». به معنای آن است که برنج غذای اصلی و روزانه حدود چهار میلیارد نفر در جهان است.
برنج به طور گسترده در جنوب و جنوب‌شرقی آسیا کشت می‌شود و تقاضای این محصول در آفریقا افزایش پیدا کرده است و گونه‌هایی از برنج هم در اروپا و آمریکای جنوبی کشت می‌شود. اینکه برنج خوراک اصلی مردم جهان است هزینه سنگینی دارد.
محصول نیازمند آب
توضیح تصویر، برنج به طور گسترده در جنوب و جنوب شرقی آسیا کشت می‌شود، انواع متنوعی نیز در اروپا و آمریکای لاتین رشد می‌کند و در سراسر آفریقا هم برای کشت آن تقاضا هست. جین فیلیپ لابورد، مدیر تیلدا، شرکت تولیدی برنج مستقر در بریتانیا که متعلق به شرکت چند ملیتی ابرو فودز اسپانیایی است میگوید:«برنج گیاهی است که به آب فراوان نیاز دارد».
«برای رشد هر کیلو برنج بین ۳۰۰۰ تا ۵۰۰۰ لیتر آب مصرف می‌شود که میزان قابل‌توجهی است».بیشتر تولید محصول برنج در مزرعه‌های سیلابی به ویژه در جنوب و جنوب شرقی آسیا تولید می‌شود. در این روش که گیاه به عمل می‌آید باعث کاهش اکسیژن محیط می‌شود که به آن شرایط بی‌هوازی می‌گویند.
دکتر ایوان پینتو میگوید: «وقتی مزارع پر از آب می‌شود، میکرو‌ارگانیسم‌هایی تولید می‌شود که مقدار فراوانی متان آزاد می‌کنند».
به گفته آژانس بین‌المللی انرژی متان گاز گلخانه‌ای نیرومندی است که عامل ایجاد حدود ۳۰٪ از گرمایش زمین است.موسسه پژوهش جهانی برنج برآورد می‌کند که تولید برنج عامل ۱۰٪ از گاز‌های آلاینده گلخانه‌ای بخش کشاورزی در سراسر جهان است.
شرکت تیلدا روش آبیاری صرفه‌جویانه تناوبی را آزمایش می‌کند. در این روش لوله‌ای را ۱۵ سانتی‌متر در زمین فرو می‌کنند و به جای اینکه مزارع به طور کامل زیر آب رود کشاورزان فقط زمانی آبیاری می‌کنند که در لوله آب نباشد.
لابورد میگوید: «به طور معمول در هر دوره از محصول ۲۵ چرخه آبیاری دارید که با استفاده از روش آبیاری صرفه‌جویانه تناوبی می‌توانید آن را به ۲۰ چرخه برسانید. با کاهش پنج دوره آبیاری می‌توانید جلوی تولید گاز آلاینده متان را بگیرید».
در سال ۲۰۲۴ شرکت تیلدا طرح آبیاری آزمایشی خود را از ۵۰ کشاورز به ۱۲۶۸ کشاورز رساند و نتیجه شگفت‌آور بود.لابورد با اشاره به اینکه در این مدت بازده حدود ۷٪ افزایش پیدا کرد میگوید:«ما توانستیم مصرف آب را تا ۲۷٪ و مصرف برق را تا ۲۸٪ و مصرف کود را تا ۲۵٪ کاهش دهیم».او میگوید: «به این ترتیب افزایش درآمد با هزینه بیشتر نبوده بلکه افزایش درآمد با هزینه کمتر بوده است».
لابورد خاطر‌نشان می‌کند که میزان گاز متان هم تا ۴۵٪ کاهش پیدا کرد و او معتقد است با کاهش بیشتر چرخه‌های آبیاری سیلابی میزان کاهش تولید گاز متان می‌تواند تا ۷۰٪ برسد.
با اینکه برنج غذای میلیارد‌ها نفر در جهان است به ویژه گونه‌های پر‌بازده آن از دوران انقلاب سبز در سال ۱۹۶۰ اما تغییرات اقلیمی فعلی تولید آن را تهدید می‌کند چون مناطق رشد برنج در جهان با گرمای شدید، خشکسالی و باران‌های شدید و سیل رو‌به‌رو هستند.در سال ۲۰۲۴ در فصل برنج‌کاری در هند دمای هوا به ۵۳ درجه سانتیگراد رسید. در بنگلادش سیلاب‌های شدید و مداوم تمام محصولات را نابود کرد.
موسسه پژوهش جهانی برنج برای یافتن راه حال رو سوی بانک ژنتیکی عظیم خود با ۱۳۲۰۰۰ گونه برنج آورده است. یکی از نمونه‌های جالب ژنی است که اجازه می‌دهد محصول برنج به مدت ۲۱ روز زیر آب زنده بماند.
پینتو میگوید: «این گونه‌ها در موقعیت‌های سیلابی دوام می‌آورند و تا فروکش سیلاب زنده می‌مانند بدون اینکه از بین بروند». او اضافه می‌کند این گونه برنج در مناطق سیل‌خیز بنگلادش بسیار
توضیح تصویر، در آفریقا، برنج همچنان غذای ایده‌آل خانواده‌هایی است تا جزو قشر فقیر محسوب نشوند.
برخی دولت‌‌ها تلاش می‌کنند مردم را تشویق کنند که از مواد غذایی غیر از برنج استفاده کنند.
در بنگلادش ۱۵ سال پیش کمپینی تلاش می‌کرد پس از افزایش قیمت برنج پیشنهاد مصرف سیب‌زمینی را جا بیندازد.شریف شبیر، یکی از اهالی داکا به خاطر می‌آورد: «ما سیب‌زمینی دوست داشتیم اما اینکه همه غذا‌ها را به جای برنج با سیب‌زمینی تهیه کنیم امکان‌پذیر نبود».چین هم در سال ۲۰۱۵ دست به اقدام مشابهی زد و سیب‌زمینی را به عنوان ماده غذایی مقوی و عالی معرفی کرد.
این کشور در دهه ۱۹۹۰ تبدیل به بزرگ‌ترین تولید‌کننده سیب‌زمینی شد و در بسیاری از مناطق کشور مردم شروع به خوردن سیب‌زمینی به عنوان غذای اصلی خود کردند اما در نهایت این کمپین شکست خورد.
جاکوب کلاین، مردم‌شناس دانشگاه سواس لندن میگوید: «در جنوب غربی و شمال غربی چین سیب‌زمینی به عنوان غذای اصلی مصرف می‌شود».اما او میگوید در بسیاری از مناطق مصرف سیب‌زمینی نشانه فقیر بودن است.
او میگوید که مردم در جنوب غربی چین به من می‌گفتند با خوردن سیب‌زمینی بزرگ شده‌اند ومنظورشان این بود که «من در فقر بزرگ شده‌ام» داغ ننگ و بدنامی در مورد خوردن سیب‌زمینی در میان مردم وجود دارد.
انتخاب دشوار
در سراسر جهان برنج نقش عمیقی در زندگی مردم دارد. خوش‌طعم و آسان‌پخت و حمل و نقل و انبار کردن آن آسان است.
جهان سالانه حدود ۵۲۰ میلیون تن برنج مصرف می‌کند.آدریان بیانکا ویلانوا، از فیلیپین میگوید ممکن است بتواند مصرف برنج را کمتر کند اما به کلی آن را حذف کردن دشوار است.
او میگوید: «حتی اگر من تصمیم بگیرم دیگر برنج نخورم هر وقت به مهمانی یا خانه دیگران بروم آن‌ها با برنج پذیرایی می‌کنند».«من فکر می‌کنم برنج کمتر بخورم اما نمی‌توانم به کل آن را حذف کنم چون بخشی از زندگی روزانه ماست».