سد لار در آستانه خشکی کامل

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، سد لار در سال 1361 در استان مازندران و در فاصله 75 کیلومتری از تهران و 100 کیلومتری شهر آمل احداث شده است. ذخایر آبی این سد که یکی از 5 سد اصلی تامین آب شرب استان تهران است، وضعیت نامطلوبی دارد. از طرفی بارشهای سالانه کفاف پر شدن مخزن 960 میلیون مترمکعبی این سد را نمی‌دهد و از سوی دیگر فرار آب از کف و دیواره مخزن این سددر طول سال ادامه دارد.

در پنجمین سال خشک پیاپی در استان تهران به‌سر می‌بریم و امسال میزان کاهش ذخایر این سد بزرگ، بیش از سال‌های دیگر بوده است. در حال حاضر فقط 33 میلیون مترمکعب آب در مخزن 960 میلیون مترمکعبی سد لار ذخیره شده است؛ به عبارتی حدود 3 درصد از ظرفیت مخزن این سد، آب پشت آن ذخیره شده و 97 درصد این مخزن بزرگ خالی است.

اگرچه سد لار اکنون در آستانه خشکی کامل است و آبی حتی برای فرار از آن وجود ندارد، اما این سد رکورددار فرار آب در جهان شناخته می‌شود و علاوه بر مسئله خشکسالی و کم‌بارشی متاثر از آن، اندک آب ذخیره شده در سد لار نیز با مشکل فرار آب، مخصوصا در بین ماه‌های فروردین تا مرداد مواجه است.

عملیات اجرایی این سد در سال 1353 به وسیله شرکتی ایتالیایی آغاز و در اردیبهشت 1359 آبگیری شد. با آبگیری از سد، فرار آب از مخزن آن مشهود شده و با انجام مطالعات و بررسی‌های متعدد مشخص شد که آب از مجاری طبیعی موجود در دریاچه سد نشت کرده و به صورت چشمه‌هایی حدود ده کیلومتری پایین دست سد با دبی تا 14 مترمکعب در ثانیه ظاهر می‌شود.

درواقع سد لار با فرار شدید آب مواجه شده و آبی که باید پشت این سد ذخیره می‌شد به‌صورت چشمه‌هایی کیلومترها بعد از سد، فرار کرده و به رودخانه هراز جاری شده و به دریای خزر می‌ریزد.

برآورد بلند مدت (30 ساله) نشان می‌دهد که حداقل فرار آب از مخزن سد لار 3 مترمکعب در ثانیه و حداکثر آن حدود 13 تا 14 مترمکعب در ثانیه است. متوسط فرار آب این سد در طول سال حدود 7 مترمکعب در ثانیه برآورد می‌شود. از اینرو، به طور متوسط در یک 24 ساعت، حدود 605 هزار مترمکعب آب از مخزن سد لار به پایین دست نشت می‌کند. این رقم در طول یکسال رقمی بین 220 میلیون مترمکعب تا 250 میلیون مترمکعب آب شیرین را شامل می‌شود که رقم بسیار بزرگی است. هیچ سدی در دنیا تاکنون این میزان فرار آب نداشته و در این خصوص سد لار رکورد فرار آب را در بین سدهای دنیا از آن خود کرده است.

میزان ذخیره فعلی آب در سد لار 33 میلیون مترمکعب است، این درحالی است که در سال گذشته در زمان مشابه، 55 میلیون مترمکعب در این سد آب ذخیره شده بود و در میانگین بلندمدت در زمان مشابه به‌طور متوسط میزان ذخیره آبی سد لار در میانه شهریورماه، با وجود مشکل فرار آب، 122 میلیون مترمکعب بوده است.