دست‌افشان به سوی رویای بمب!
ساعت 24 - پنجم مهرماه ۱۴۰۴، روزی که شمارش معکوس فعال شدن «مکانیزم ماشه» به پایان رسید و شورای امنیت سازمان ملل، با حمایت آمریکا و تروئیکای اروپا، رسماً فرمان بازگشت تحریم‌های ایران را صادر کرد،
نقطه عطفی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران رقم خورد. تلاش‌های فشرده عباس عراقچی در نیویورک و رایزنی‌های مستقیم مسعود پزشکیان با رهبران اروپایی نتوانست سد راه تصمیم قدرت‌های جهانی شود. برجام، پس از یک دهه فراز و نشیب، در سکوت قبرستانی دیپلماسی دفن شد.
اما آن چه بیش از بازگشت تحریم‌ها و تبعات اقتصادی و سیاسی آن تاسف‌بار و رقت‌انگیز بود، شادی و استقبال بخشی از نیروهای سیاسی داخلی از این واقعه تلخ بود. درست در لحظه‌ای که کارشناسان و دیپلمات‌ها بازگشت تحریم‌ها را «پایان دیپلماسی» و «آغاز دوره جدید فشارهای بی‌سابقه» می‌خوانند، تندروها و افراطیون داخلی جشن پیروزی به راه‌انداختند؛ گویی فشار بر دولت پزشکیان و مرگ برجام برای آنان دستاوردی تاریخی بود.
این تفکر و گروه در مقابل هشدارهایی که اهالی سیاست، کارشناسان و دیپلمات‌ها درباره فعال شدن اسنپ‌بک بیان می‌کنند و آن را مصداق پایان دیپلماسی می‌دانند، افرادی هستند که از این ماجرا به نفع انتقام‌گیری‌های سیاسی خود استفاده می‌کنند.
تندروها و جشن بازگشت تحریمهااین گونه بود که در نخستین ساعات اعلام فعال شدن مکانیزم ماشه، سعید جلیلی - نماد مخالفان سرسخت برجام در شبکه اجتماعی ایکس نوشت «خسارت محض، ۱۰ سال گذشت...»
این جمله کوتاه، اما پرمعنا، آغازگر موجی از اظهارنظرهای شادمانه تندروها بود. چنان که امیرحسین ثابتی، نماینده نزدیک به جلیلی در مجلس دوازدهم، در کانال تلگرامی خود نوشت: «لحظاتی قبل با رای‌گیری در سازمان ملل و فعال شدن مکانیزم ماشه، برجام رسماً تمام شد و به تاریخ پیوست.»
حمید رسایی، نماینده پرحاشیه مجلس، نیز با ادبیاتی نمادین خود و همفکرانش را «مالک اشتر» در سپاه علی دانست و نوشت که «ده سال از روزی که برجام را تحمیل کردند گذشت و دیشب با اعمال مکانیزم ماشه، عملاً دفن شد. وقت آن است که هر کس به نقشی که در این ده سال داشته نگاه کند؛ آیا مثل اشعث کندی برای تحمیل برجام تلاش کرد یا مثل مالک اشتر همه‌چیز را به میدان آورد تا جلوی این خسارت محض را بگیرد. »
میثم مطیعی، مداح معروف، با هشتگ «مکانیزم ماشه» شعری توئیت کرد که «ذوق بیهوده ز برجام خطا بود خطا / تکیه بر عهد عمو سام خطا بود خطا...»؛ و محسن زنگنه، نماینده تربت حیدریه، پیشنهاد کرد روز ۶ مهر به عنوان «روز ملی قطع امید از آمریکا و غرب» نامگذاری شود.
در همین حال محمود نبویان، نماینده نزدیک به جبهه پایداری، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «مکانیزم ظالمانه ماشه فعال شد. روشن است که تنها منطق غربی‌ها، فشار و جنگ و جنایت است. تنها راه مبارزه، قوی شدن و مقاومت است.»
این موضع‌گیری‌ها اما بیشتر از هر چیز بوی انتقام سیاسی می‌داد تا دغدغه ملی، و نشان داد که تندروها تحریم‌ها را نه تهدیدی برای کشور، بلکه فرصتی برای تسویه‌حساب سیاسی با دولت‌های میانه‌رو و اصلاح‌طلب می‌دانند.
نامه ۷۰ نماینده و فشار برای تغییر دکترین هسته‌ای
از سوی دیگر تنها چند روز پس از فعال شدن مکانیزم ماشه، بیش از ۷۰ نماینده مجلس دوازدهم در نامه‌ای به شورای عالی امنیت ملی خواستار بازنگری در دکترین دفاعی ایران شدند. آنان استناد کردند که شرایط منطقه تغییر کرده و «فتوای حرمت تولید سلاح هسته‌ای» قابلیت بازنگری دارد.
در این نامه آمده است:«تغییر موضوع و تفاوت شرایط در فقه امامیه موجب تغییر حکم خواهد شد. امروز مصلحت حفظ نظام ایجاب می‌کند که حکم حرمت اولیه به حکم جواز تبدیل شود. » در میان امضا‌کنندگان نام‌هایی چون مرتضی آقاتهرانی، زهره لاجوردی، مهدی کوچک‌زاده و چند چهره نزدیک به جبهه پایداری به چشم می‌خورد و باید توجه داشت که این نامه، عملاً خط رسمی کشور را به چالش کشید و بر شدت دوقطبی افزود.
این روند اکنون در حالی رخ می‌دهد که علی نیکزاد، نایب‌رئیس مجلس دوازدهم نیز روز گذشته از بررسی این نامه به صورت «جدی» در جلسه روز یکشنبه این هفته مجلس خبر داده و تاکید کرده که « در این نامه، درخواست تغییر در راهبرد و استراتژی هسته‌ای کشور مطرح شده است. مجلس پس از دو هفته فعالیت در حوزه‌های انتخابیه، روز یکشنبه به‌صورت جدی این موضوع را بررسی خواهد کرد. »
بررسی نامه مذکور در حالی است که حالا گفته می‌شود همزمان با درخواست 70 نماینده مجلس برای تغییر دکترین هسته‌ای ایران، طرحی دیگر نیز در مجلس دوازدهم درباره خروج از ان پی تی مطرح است که به نظر بسیاری از کارشناسان و برخی از نمایندگان مجلس خود این طرح تلویحا بر حرکت ایران به سمت ساخت سلاح هسته‌ای تاکید دارد؛ مسیری که می‌تواند سطح تنش ایران با کشورهای شورای امنیت سازمان ملل را تا سطح درگیری نظامی بالا ببرد.
البته در کنار این نامه، احمد نادری، عضو هیات رئیسه مجلس، پا را فراتر گذاشت و نوشت: «خروج از NPT، اتخاذ سیاست ابهام و در نهایت تست بمب اتمی، تنها گزینه‌ای است که می‌تواند ایران را از سرنوشت عراق و لیبی محفوظ دارد. »
این اظهارنظر البته با واکنش شدید احمد زیدآبادی، تحلیلگر سیاسی، مواجه شد و او در پاسخ نوشت:«پروژه‌ای که تحت نظارت آژانس بود و غیرنظامی بودن آن بارها تاکید شد، تاب نیاوردند و بمباران کردند. حالا چطور ممکن است خروج ایران از NPT و تست بمب اتمی را تحمل کنند؟»
توسعه ایرانی