مدیریت‌های ناکارآمد و بیراهه اقتصاد برنج ا

بر اساس آمارها مصرف سرانه برنج در کشور بین ۳۳ تا ۴۰ کیلو گرم است. به طور قطع، افزایش نجومی قیمت‌ها و کاهش قدرت خرید مردم، مصرف دومین محصول کشور را در سراشیبی بازار تقاضا قرار داده است.

فعالان بازار عنوان می‌کنند با توجه به میزان تولید داخل در سنوات گذشته، سالانه نیاز است تا بین یک میلیون تا ۱.۵ میلیون تن برنج وارد کشور شود.

حوزه توزیع و مصرف برنج داخلی و خارجی بر اساس ذائقه مصرف کننده کاملاً با هم متفاوت است. شمال کشور و مناطق مرکزی بیشتر تمایل به خرید برنج ایرانی دارند اما استان‌های جنوبی کشور و جنوب شرقی بیشتر مصرف کننده برنج هندی و پاکستانی هستند.

سال ۱۴۰۱ وضعیت تولید برنج کشور مطلوب بود اما افزایش قیمت ها در نیمه دوم سال سبب شد تا حدود ۶۰ درصد محصولات به فروش نرفته و دپو شود. این امر موجب بحران در سال ۱۴۰۲ شد.

ممنوعیت و محدودیت واردات کالاهای اساسی همچون شمشیر دو لبه‌ای است که از یک سو به حمایت از تولید داخل و افزایش سهم بازار تولیدکننده ایرانی کمک می‌کند اما از سوی دیگر، انحصار بازار، سوداگری را فعال کرده و قیمت‌ها را افزایش می‌دهد.

در ۳ ماهه پایانی سال ۱۴۰۱ بازار برنج با انواع محصولات داخلی از هر کیلو گرم ۵۵ تا ۱۱۸ هزار تومان و خارجی حداقل ۳۰ هزار تومان ثبات نسبی داشت در ۳ ماهه پایانی سال ۱۴۰۱ بازار برنج با انواع محصولات داخلی از هر کیلو گرم ۵۵ تا ۱۱۸ هزار تومان و خارجی حداقل ۳۰ هزار تومان ثبات نسبی داشت. اما با اعلام خبر ممنوعیت ثبت سفارش هر نوع برنج خارجی، با وجود کسادی بازار، قیمت برنج هاشمی از هر کیلو گرم ۱۱۸ هزار تومان به ۱۳۰ هزار تومان افزایش یافت. طارم عطری و شمشیری هم به ترتیب از ۹۵ به ۱۱۸ و از ۵۵ به ۶۰ هزار تومان رسیدند.

البته لازم به یادآوری است، قیمت کالاهای اساسی از ۱۴۰۰ به بعد در مقایسه با دهه ۹۰ خورشیدی افزایش بسیاری داشته و در برخی اقلام تا حدود ۳۰ برابر تغییر قیمت را شاهد هستیم.

سال ۱۴۰۱ حدود ۶۰ درصد نیاز بازار برنج از هندوستان تامین می شد. افزایش قیمت ها پس از ممنوعیت واردات سبب شد در نهایت وزارت جهاد کشاورزی ناگزیر به باز کردن سامانه ثبت سفارش شود. اما عدم مدیریت واردات، سبب شد تا در این سال دو برابر نیاز داخل برنج وارد کشور شود.

در این برهه زمانی، قیمت انواع برنج هندی در هر تن بین ۱۰۸۵۰۰ تا ۹۱۰۰۰۰ روپیه و برنج پاکستانی بین ۸۴۰ تا ۱۴۶۵ دلار بود.

بازار برنج ایران و بازی هند-پاکستان

بدعهدی هند در ایجاد تراز تجاری با ایران و عدم پایبندی این کشور به تعهدات تجاری خود، سبب شد تا مسئولان دولتی در تامین بازار برنج، پاکستان را جایگزین هند کنند.

موضوعی که امسال برجسته تر شده و قرار است با یک تغییر تاکتیکی بخش اعظمی از گوشت قرمز و برنج مورد نیاز کشور از پاکستان وارد و تامین شود.

بازار برنج ۱۴۰۲ سه وزارتخانه را فراخواند

عدم فروش برنج ایرانی در سال ۱۴۰۱ به دلیل افزایش نامتعارف قیمت آن سبب شد تا رییس جمهور وقت در سال ۱۴۰۲ اعلام کند تا زمانی که یک کیلو گرم برنج در انبارهای استان‌های شمالی وجود دارد، خرید این محصول از کشاورز باید از سوی نهادهای دولتی انجام شود.

معاون اول رییس جمهور وقت سال ۱۴۰۲ برای جلوگیری از هدررفت برنج ایرانی با قید فوریت دستور داد تا وزارتخانه‌های دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و علوم، تحقیقات و فناوری اقدام به خرید برنج باقی‌مانده در انبارهای کشاورزان اقدام کنند معاون اول رییس جمهور وقت در آن سال با آغاز برداشت برنج داخلی که از مرداد هر سال آغاز می‌شود، برای جلوگیری از هدررفت محصولات با قید فوریت دستور داد تا وزارتخانه‌های دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و علوم، تحقیقات و فناوری اقدام به خرید برنج باقی‌مانده در انبارهای کشاورزان اقدام کنند.

همچنین برای مدیریت واردات، واردکنندگان برنج برای ثبت سفارش ملزم به اخذ شناسه کالا شدند.

در ادامه این سیاست، قاسم پیشه ور، رییس اتاق اصناف کشاورزی وقت اعلام کرد، متاسفانه حجم کمی از برنج ها خریداری شد چراکه مبلغ پیشنهادی پایین بود و کشاورزان با توجه به هزینه بالا تولید، از این طرح استقبال نکردند.

در این موضوع، رییس اتحادیه برنج فروش‌های بابل هم معتقد بود، خرید محصول با تاخیر و با قیمت بسیار پایین، برنج کار را متضرر کرد؛ علاوه بر اینکه کشاورز به دلیل نیاز به پول ناچار شد بهترین برنج را با کمترین قیمت حتی پایین تر از نرخ برنج خارجی به فروش برساند.

مهر