آشوب دلاری به زیان شهروندان
ساعت 24 - قیمت هر دلار آمریکا همین امروز چقدر است؟ براساس تصمیم‌های بانک مرکزی قیمت دلار در بار اول در مرکز مبادله ارز و طلا با کمی تسامح ۷۰هزارتومان است. قیمت دلار در بازار دوم ۱۰۰هزارتومان و قیمت در بازار آزاد ۱۰۷هزارتومان شده است. در این وضعیت که قیمت دلار در بازارهای گوناگون قیمت‌های متفاوت دارد نوعی آشوب و سرسام در اقتصاد سیاسی ایران پدید آورده است.
بانک مرکزی به دارندگان ارز صادراتی فشار می‌آورد باید دلارهای خود را به نرخ‌های زیر بازار آزاد در مرکز مبادله عرضه کنید. صادرکنندگان نسبت به این دستور بانک مرکزی انتقاد دارند و گفته می‌شود دلارهای خود را دیرتر و کمتر به مرکز مبادله می‌آورند و اگر بتوانند آن را به قیمت بازار آزاد می‌فروشند یا اینکه در بانک‌های خارجی به دلارهایشان استراحت می‌دهند.
نرخ‌های متفاوت برای دلار، بازار ارز و نیز بازار کالا را با آشوب روبه‌رو کرده است و شهروندان نیز سرسام گرفته‌اند. در یک سوی این آشوب تولید‌کنندگان موادغذایی یا وارد‌کنندگان نهاده‌های دام و طیور و نیز وارد‌کنندگان کالاهای اساسی قرار دارند. این گروه شانس آورده‌اند که نهادهای دولتی نمی‌خواهند قیمت مواد غذایی و دیگر کالاها با شتاب بالا برود. به همین دلیل برای واردات کالاهای اساسی و نیز موادغذایی دلار ترجیحی می‌دهند.
اما مصرف‌کنندگان و نیز مدیران دولت باور ندارند آن‌ها کالاهایی که با دلار۲۸۵۰۰تومان وارد می‌کنند را به همین قیمت به بازار عرضه کنند. رییس سازمان برنامه‌وبودجه در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی با اشاره به ناکارآمدی تخصیص ارز ترجیحی در کنترل قیمت کالاهای اساسی گفت: «ارز ۲۸۵۰۰تومانی برای واردات برنج می‌دهیم تا برنج ۶۰هزارتومانی به دست مردم برسد اما قیمت آن در بازار به ۱۵۰هزار تومان رسیده است. هر ۴/۱کیلوگرم نهاده باید یک کیلوگرم گوشت مرغ بدهد اما این عدد اکنون به ۹/۱کیلوگرم نهاده برای هر کیلوگرم مرغ افزایش یافته است.»
واقعیت تلخ و آزاردهنده این است که با وجود آشکار بودن رانت و فساد در جریان توزیع دلار ارزان و زیر نرخ بازار اما توزیع همین دلار رانت‌آلود مدافعان پیدا و پنهان نیرومندی دارد.
این مدافعان در میان اقتصاددانان، وارد‌کنندگان کالاهای اساسی، برخی نهادهای قدرت که وارد‌کننده شده‌اند و نیز در میان شماری از مدیران و برخی رسانه‌های حکومتی دیده می‌شوند. این گروه‌ها و نهادها به بهانه اینکه قطع دلار ارزان پیامدهای فاجعه بار دارد راه را بر خواست و اراده بخش دیگری از دولتی‌ها بسته‌اند.
این در حالی است که در همه این سال‌ها که دلارپاشی صورت پذیرفته و گروه‌هایی از تفاوت دلار ارزان و دلار بازار آزاد هزاران‌میلیارد تومان رانت برده‌اند ولی قیمت‌ها هرگز تثبیت نشده است.
انگار برای کسانی که در صدر نشسته و اجازه نمی‌دهند مهم‌ترین کالا- دلار- با یک قیمت واحد عرضه شود برایشان رانت و نابرابری و فساد مسائل مهمی نیستند. سرکوب نرخ ارز و میخکوب کردن نرخ آن با دستور و امر کردن در همه ۴۷سال تازه‌سپری‌شده جواب نداده و نخواهد داد. آشوبی که چندنرخی بودن دلار در جامعه ایجاد می‌کند به زیان تهیدستان و این سرزمین است.