آیا واقعا تحریم اثر ندارد؟

احمدی‌نژاد به عنوان رییس‌جمهور جمهوری اسلامی چه واکنشی نشان داد؟ احمدی‌نژاد که خزانه‌اش انباشت دلارهای نفتی را تجربه کرده بود با خرسندی از تحریم‌ها یاد می‌کرد و حتی سازمان ملل را به طور ضمنی تشویق می‌کرد که این تحریم‌ها را گسترش دهد. جمله مشهوری از او وجود دارد که به سازمان ملل گفت: «اینقدر قطعنامه دهید که قطعنامه‌دانتان پاره شود. » این جمله هنوز در یاد ایرانیان باقی‌مانده است.

دوم- خب بعد از این رفتار احمدی‌نژاد و شروع تحریم‌ها از سوی آمریکا چه اتفاقی افتاد؟ اتفاق بزرگ در رفتار متغیرهای کلان اقتصادی رشد منفی تولید ناخالص داخلی در دوسال پی در پی بود. بعد از سپری شدن دوره احمدی‌نژاد دولت اعتدال برسرکار آمد و تغییر رفتار را در همین‌باره شاهد بودیم.

سوم- دولت اعتدال چه کرد؟ حسن روحانی و محمد جواد ظریف توانستند نهادهای بالادستی را مجاب کنند که باید با غرب به توافق رسید و به این ترتیب تحریم‌ها برداشته خواهد شد. آیا نهادهای حاکمیتی پذیرفتند؟ بله. در سال‌های ۱۳۹۲ به بعد گفت‌وگوهای طولانی انجام و به برجام رسیدیم.

چهارم- برجام که آمد چه شد؟ اولا رشد اقتصادی مثبت شد و نرخ تورم باشتاب کاهش یافت. رفت‌وآمدهای فوق‌العاده‌ای از سوی دست‌کم ۲۰۰گروه سرمایه‌گذاری امیدواری‌هایی پدید آورد.

پنجم- بعد چه شد؟ مجموعه‌ای از دلایل باعث شد تحریم‌ها به شکل گسترده‌تر از سال۱۳۹۷ برگردد و تا امروز اقتصاد ایران اگرچه از پا نیفتاده اما بسیار آسیب‌پذیر شده است. به نظر می‌آید پرسش را مطرح نکردید. پرسش چیست؟ پرسش این است که سرانجام زمان تغییر نگاه کلیت نظام تصمیم‌گیری فرا نرسیده است؟