میانجی خاموش میان تهران و پاریس
ساعت ۲۴ - پس از اقدام تروئیکای اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه و بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران، روابط تهران و اروپا وارد مرحله‌ای از انجماد و رکود دیپلماتیک شده است. این وضعیت که نتیجه مستقیم افزایش بی‌اعتمادی متقابل و فشارهای سیاسی غرب بر ایران محسوب می‌شود، عملا مسیر گفت‌وگوهای رسمی را متوقف کرده است.
با این حال، در دل این فضای سرد دیپلماتیک، نشانه‌هایی از تلاش برای بازگشایی مسیرهای غیرمستقیم و تعامل‌های انسانی به چشم می‌خورد؛ مسیری که شاید بتواند گامی برای کاهش تنش‌های کلان میان تهران و پایتخت‌های اروپایی باشد. در همین چارچوب، به نظر می‌رسد موضوع تبادل اتباع زندانی میان ایران و برخی کشورهای اروپایی، از‌جمله فرانسه، به‌عنوان یکی از ابزارهای نرم دیپلماسی در حال پیگیری است. مقامات در تهران و پاریس طی هفته‌های اخیر گام‌هایی در این مسیر برداشته‌اند و نشانه‌هایی از تمایل متقابل برای حل‌وفصل این پرونده دیده می‌شود. این اقدامات در واقع تلاشی است برای بازکردن روزنه‌ای در دیوار بلند بی‌اعتمادی، بدون آنکه الزاما به مذاکرات هسته‌ای یا پرونده‌های غیرهسته‌ای گره بخورد.
با این حال و پس از آزادی مشروط دو تبعه فرانسوی در ایران، ژان نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه، در تازه‌ترین اظهارات خود بر تمایز میان پرونده تبادل اتباع و مذاکرات هسته‌ای تاکید کرده و گفته است: «آزادی اتباع فرانسوی ارتباطی با موضوع هسته‌ای و لغو تحریم‌ها ندارد. ضمن آنکه لغو تحریم‌ها باید با توافق و اجماع اعضای شورای امنیت باشد، نه توافق دوجانبه مرورگر شما از ویدیو پلیر HTML پشتیبانی نمی‌کند :(
تهران-پاریس». اگرچه به ادعای بارو، «ما همیشه گفته‌ایم که آماده مذاکره هستیم». وزیر امور خارجه فرانسه این را هم اعلام کرد که «این اقدام هیچ ارتباطی با لغو تحریم‌ها ندارد» و آن را صرفا نتیجه پیگیری‌های دیپلماتیک دانست. مسئول سیاست خارجی فرانسه در گفت‌وگو با رسانه‌ها، ضمن استقبال از تصمیم ایران برای آزادی دو شهروند فرانسوی و انتقال به سفارت فرانسه در تهران تاکید کرد: «هنوز این دو شهروند، «سیسیل کوهلر» و «ژاک پاری»، به آزادی کامل نرسیده‌اند و همچنان در وضعیت مشروط و تحت حفاظت سفارت فرانسه در تهران به سر می‌برند». به گفته بارو، «این مرحله صرفا گامی اولیه در مسیر بازگشت آنان به کشور است و دیپلماسی فرانسه به صورت آرام و محتاطانه این مسیر را دنبال می‌کند».
در همین حال اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران هم با اشاره به آزادی این دو تبعه تصریح کرد: «آن‌ها با تصمیم قاضی پرونده و با قید وثیقه آزاد شده‌اند و تا زمان رسیدگی نهایی تحت نظر خواهند بود». به گفته بقایی، «این تصمیم، اقدامی مثبت در چارچوب ملاحظات انسانی و قضائی است».
البته در مقابل وزیر خارجه فرانسه در بخش دیگری سخنانش، ضمن تایید اینکه این دو تبعه فعلا نمی‌توانند از سفارت خارج شوند، تاکید کرد: «آن‌ها از زندان بیرون آمده‌اند، اما هنوز آزادی رفت‌وآمد ندارند. در تماس با خانواده‌هایشان هستند و این خود نشانه‌ای از پیشرفت است، اما تا بازگشت به فرانسه راه باقی‌مانده است». بارو افزود: «دیپلماسی فرانسه در سکوت و با دقت پیش می‌رود و گفت‌وگو با مقامات ایرانی برای تکمیل روند آزادی ادامه دارد». در همین زمینه، «پیر کوشار» سفیر فرانسه در تهران نیز با تایید سخنان وزیر خارجه کشورش، خبر داد: «دو تبعه آزادشده در محوطه سفارت در امنیت کامل هستند و تماس مستقیم آن‌ها با مقامات فرانسوی از‌جمله رئیس‌جمهور امانوئل مکرون برقرار شده است». او اعلام کرد: «ما همچنان در حال گفت‌وگو با مقامات ایرانی هستیم و امیدواریم طی روزها یا هفته‌های آینده زمینه بازگشت آن‌ها به فرانسه فراهم شود، هرچند ممکن است این روند کمی زمان‌بر باشد». دیپلمات ارشد فرانسوی همچنین فاش کرد که در گفت‌وگویی تلفنی با عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، ضمن قدردانی از اقدام تهران، خواستار آزادی کامل و بدون قید و شرط اتباع فرانسوی شده است.
او با اشاره به ماهیت حساس این گفت‌وگوها عنوان کرد «سکوت و احتیاط دیپلماتیک» نقش کلیدی در پیشرفت مذاکرات داشته است. او در فراز دیگری از مصاحبه خود با ادبیات ضدایرانی تاکید کرد: «فرانسه همچنان در قبال برنامه هسته‌ای ایران موضعی سخت‌گیرانه دارد و بازگشت تحریم‌های تسلیحاتی و اقتصادی اخیر، بخشی از سیاست فشار پاریس در چارچوب تصمیم تروئیکای اروپایی بوده است».
به این ترتیب، اگرچه آزادی دو تبعه فرانسوی گامی مثبت در مسیر تنش‌زدایی محسوب می‌شود، اما اظهارات صریح مقامات پاریس درباره تفکیک این موضوع از مذاکرات هسته‌ای و تحریم‌ها نشان می‌دهد که روابط تهران و پاریس همچنان در چارچوبی محتاطانه و پر از بی‌اعتمادی دنبال می‌شود؛ با این حال، همین سطح از گفت‌وگو می‌تواند به‌عنوان نشانه‌ای از باز‌شدن تدریجی قفل روابط دو کشور تعبیر شود.