به گزارش ایرنا، نبود بارش موثر در تهران سبب کاهش ۵۰ درصدی ذخایر آبی این کلانشهر شده و راهبرد کاهش فشار آب در شبکه به عنوان مُسکنی برای جبران کم آبی‌ها نیز نتوانسته جلوی قطع موردی آب شهروندان را بگیرد.
۴۸ روز از آغاز سال آبی جدید (ابتدای مهر۱۴۰۴) می‌گذرد و کشور شاهد بارش موثری نبوده و این وضعیت در تهران به عنوان بزرگترین شهر کشور بدتر بوده و حتی یک قطره بارش نداشته است. همین موضوع سبب شده ذخابر آبی این شهر دچار کاهش ۵۰ درصدی شده و تامین آب را با مشکلات جدی روبرو کند.
این کاهش ذخایر آبی سبب شده بسیاری از مردم در تهران شاهد کاهش شدید آب شبانه در منازل خود بوده و حتی قطع آب را تجربه کنند موضوعی که دیگر امری موردی نیست اما اطلاع رسانی نکردن درباره آن، شهروندان را در ساعات پایانی روز کلافه کرده است.
پرس و جوی خبرنگار ایرنا از شهروندان تهرانی که ساکن نقاط مختلفی از پایتخت هستند، نشان می‌دهد که در یک هفته گذشته بیشتر این قطعی و یا افت فشار آب متوجه مناطق شرقی و شمال شرق پایتخت بوده و ساکنان غرب تهران بیشتر افت فشار را تجربه کردند هرچند برای آن دسته از کسانی که ساختمان خود را به پمپ و ذخیره ساز آب کرده‌اند، این کاهش فشار چندان محسوس نبوده است.
آقای بهرامی که ساکن شمال شرق تهران است، در این خصوص به خبرنگار ایرنا می‌گوید: منزل ما پمپ آب ندارد؛ چند شب پیش بدون اطلاع قبلی و حدود ساعت ۱۱ شب آب قطع شد و هیچ ذخیره آبی هم در ساختمان نداشتیم و جالب اینکه آب تا حوالی ساعت ۵ صبح همچنان قطه بود.
محمدمهدی حیدری دیگر شهروند ساکن شرق تهران این وضعیت را بخصوص برای کسانی که در خانه فرزند کوچک دارند بسیار آزار دهنده است و به نظرم باید مثل تابستان، در زمستان هم آب در گالن ذخیره کنیم که به مشکل برخورد نکنیم.
حمید کارمند یکی از ادارات دولتی در غرب تهران است که از کاهش فشار آب در یک هفته اخیر خبر می‌دهد و می‌گوید، کاش مسئولان آب پایتخت به مردم اطلاع رسانی می‌کردند تا زندگی روزمره مردم دچار مشکل نشود.
هما یکی دیگر از شهروندان نیز به خبرنگار ایرنا می‌گوید که ما در شمال شرق تهران چندین شب پیاپی هست که آب نداریم و گرچه استفاده نداریم اما خود خبر قطعی آب استرس زا است و انسان را نگران می‌کند.
احمدرضا شهروندی است که ساختمان خود را در تابستان به پمپ آب مجهز کرده‌اند اما بر این باور است که با وجود داشتن پمپ، افت فشار آب در ساعات پایانی شب ملموس بوده و برای طبقات بالایی مشکل ساز است.
تهران در تنگنای آبی
تنگنای آبی در تهران موضوع قابل کتمانی نیست؛ بهزاد پارسا مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران به ایرنا اعلام کرد که ورودی آب به سدهای تهران نسبت به سال آبی گذشته ۴۳ درصد کاهش یافته و در حال حاضر تنها ۱۴ میلیون مترمکعب آب پشت سد امیرکبیر ذخیره شده که معادل هشت درصد ظرفیت این سد است.
بهزاد پارسا گفته بود که این کاهش بی‌سابقه در ذخایر آبی، نتیجه کاهش ۱۰۰ درصدی بارش‌ها در استان تهران نسبت به میانگین بلندمدت است.
ایران در حالی وارد ششمین سال خشکسالی شدید و کاهش آبی شده است که استان تهران به عنوان پایتخت سیاسی و اقتصادی که بیشترین میزان جمعیت را در خود جای داده است، با شرایط ویژه تری روبروست به طوری که از ابتدای سال آبی جدید، میزان بارش‌ها در این استان صفر بوده است و اگر این وضعیت ادامه یابد، مدیریت منابع آب و تامین پایدار آب شرب تهران با چالش جدی روبرو خواهد شد.
کاهش فشار آب در شبکه کارساز است؟
امروز عباس علی آبادی وزیر نیرو به گمانه زنی‌ها درباره افت فشار یا قطع موردی آب در برخی مناطق پایتخت پایان داد و آن را راهکاری برای مدیریت شبکه عنوان کرد تا هدر رفت آب در شبکه به حداقل برسد.
کاهش فشار آب در شبکه تابستان امسال نیز اعمال شد تا هم بخشی از منابع آبی مدیریت شود و هم جلوی هدر رفت آب در شبکه فرسوده توزیع آب پایتخت گرفته شود؛ اکنون نیز گزارش‌های مردمی حاکی از افت فشار آب در نقاط مختلف پایتخت در ساعات پایانی شب است.
این کار به خصوص در این ایام که تهران در وضعیت وخیم منابع آبی است بیشتر شده و حتی در برخی مناطق از ساعت ۲۴ تا ۶ صبح قطع آب اعمال می‌شود.
به گفته علی آبادی، فرسودگی شبکه یکی از علل هدر رفت آب است برای همین از مدت ها پیش با هدف کنترل آن، کاهش فشار آب در شبکه توزیع دنبال می‌شود و با این شیوه حدود ۱۵ مترمکعب برثانیه یعنی بیش از ۵ برابر ظرفیتی که قرار است از سد طالقان به تهران برسد، آب ذخیره شده است.
اما نکته اینجاست که این راهکار موقتی است به همین دلیل وزیر نیرو از مردم خواسته است تا نسبت به نصب مخزن، پمپ و ذخیره ساز در خانه‌های خود اقدام کنند که با کاهش فشار آب کمتر دچار مشکل کم آبی و بی آبی شوند.
پاییز خشک ادامه دارد
بر اساس پیش‌بینی سازمان هواشناسی پاییز خشک ۱۴۰۴ همچنان طی هفته‌های آینده ادامه خواهد داشت و شاهد بارش چندانی در کشور نخواهیم بود و انتظار می‌رود اولین بارش‌های پاییزی از آذر ماه روی خوش نشان دهد که این امر فشار مضاعفی بر منابع آبی موجود بخصوص در کلانشهرها وارد خواهد کرد.
محمدرضا کاویان پور رئیس موسسه تحقیقات آب در این زمینه می‌گوید: دورنمای شرایط اقلیمی کشور الزام می‌کند که مدیریت قوی و دقیقی را برای مصارف آب در حوزه‌های شرب، صنعت و کشاورزی اعمال کنیم تا ناترازی تحمیل شده بر منابع آبی را جبران و خود را برای دهه‌های آتی آماده کنیم در غیر این صورت شرایط خوبی در انتظار ما نخواهد بود.
محمدرضا کاویان‌پور با اشاره به وضعیت بحرانی بارش‌ها در پاییز سال جاری، خاطرنشان کرد: با نگاهی به وضعیت آبی سال ۱۴۰۳ منتهی به ۱۴۰۴ مشاهده خواهیم کرد که بارش‌ها در کل ۱۵۲ میلیمتر بوده که به میزان متوسط ۵۷ سال گذشته کاهش ۴۰ درصدی داشته است.
وی با اشاره به ظرفیت مخازن در تهران گفت: ظرفیت ذخایر مخازن سدهای تهران در سال آبی جدید که از مهرماه شروع شده، حدود ۲۵۰ میلیون مترمکعب است که در مقایسه با میزان ۴۹۰ میلیون مترمکعبی در سال آبی ۱۴۰۳ به حدود نصف پارسال رسیده است.
کاویان پور ادامه داد: اگرچه همواره بارش‌ها در دو ماه مهر و آبان حدود ۵۰ تا ۶۰ میلیمتر آب برای تهران به همراه داشت اما تاکنون هیچ بارشی در تهران رخ نداده و پیش‌بینی‌ها نیز نشان می‌دهد که تا پایان پاییز نیز این روند ادامه خواهد داشت.
وی بر این باور است که با توجه به وقوع تغییرات اقلیمی در کشور نیازمند مدیریت قوی و دقیق برای مصارف آب در حوزه‌های شرب، صنعت و کشاورزی هستیم تا ناترازی تحمیل شده بر منابع آبی جبران شود و برای شرایط بدتر آمادگی داشته باشیم.
چه باید کرد؟
به نظر می‌رسد علاوه بر اقداماتی که متولیان آب کشور برای مدیریت منابع آبی موجود پایتخت دارند که به گفته سخنگوی صنعت آب، همه ظرفیت‌های قابل استفاده وارد مدار شده است، می‌بایست بخشی از این ناترازی آب را از طریق مدیریت تقاضا، فرهنگسازی، استفاده از فناوری و سیستم‌های کاهنده و اعمال تعرفه برای پرمصرف‌ها که شرایط بی‌آبی را درک نمی‌کنند، جبران کرد.
به باور کارشناسان، اگر بتوان حدود ۲۰ درصد از میزان مصارف فعلی آب را از این طریق کاهش داد، می‌توان وضعیت خشکسالی را با شرایط بهتری مدیریت کرد که این کار مستلزم حمایت دولت، ایجاد تغییرات رفتاری در مصرف آب و مدیریت آب در بخش‌های صنعتی، کشاورزی و خدمات است.
در شرایط کنونی که بارش‌ها به حداقل رسیده است، راه کار موقت، مدیریت منابع موجود از طریق کاهش مصرف و صرفه جویی است اما در بلند مدت باید الگوی مصرف آب در بخش‌های مختلف اعم از خانگی، کشاورزی و صنعتی متناسب با شرایط اقلیمی جدید بازتعریف و اجرایی شود.