بخش حقیقی اقتصاد همچنان درسرازیری

 از کنار هم گذاشتن نکات مطرح‌شده در این سه سخنرانی، می‌توان به جمع‌بندی واحد رسید که برای فعالان اقتصادی و بازار سرمایه معنای مشخصی دارد.

دکتر رحمانی در تحلیل بخش حقیقی اقتصاد بر تداوم رشد پایین یا حتی منفی تاکید دارد؛ به این معنا که موتور تولید همچنان در رکود ساختاری می‌ماند. هم‌زمان، او سطح بالای تورم را ادامه‌دار و مقاوم می‌داند و هشدار می‌دهد که در برخی سناریوها حتی احتمال تشدید آن وجود دارد. در این میان، نرخ ارز نیز تحت فشار مداوم افزایش قرار می‌گیرد؛ فشاری که به دلیل محدود شدن توان مداخله و نیز انباشت شکاف تورمی داخلی و خارجی، دیر یا زود خود را در قیمت‌ها نشان خواهد داد.

در کنار این عوامل، رحمانی رشد بخش پولی و نقدینگی را بالا می‌بیند و نرخ بهره را نیز در سطوح بالا و احتمالاً با روندی افزایشی توصیف می‌کند. مجموعه‌ی این وضعیت از دید او به این معناست که اقتصاد حقیقی ضعیف می‌ماند،

اما ارزش اسمی دارایی‌ها با سرعتی بالاتر حرکت می‌کند. همین منطق او را به این نتیجه می‌رساند که بازار سهام به‌ویژه با دیدگاه اسمی ممکن است بازدهی قابل‌توجهی ایجاد کند و بازار مسکن نیز با وجود رکود ساخت‌وساز از افزایش اسمی قیمت‌ها بی‌نصیب نخواهد ماند.

جمع‌بندی این سه سخنرانی برای بازار این است که ساختار اقتصاد ایران در سال آینده بیشتر به سمت «رکود حقیقی و رشد اسمی دارایی‌ها» حرکت می‌کند. یعنی بخش واقعی اقتصاد رشد چندانی ندارد، اما به دلیل تورم، فشار ارزی و انبساط پولی، قیمت اسمی دارایی‌ها بالا می‌رود.

این وضعیت از یک‌سو هشداردهنده است، چون نشان‌دهنده‌ی فرسایش بنیان‌های تولید و کاهش رفاه واقعی است؛ و از سوی دیگر برای سرمایه‌گذاران معنایی روشن دارد: در چنین محیطی، بازارها عمدتاً رفتار اسمی دارند و بازده‌ها نیز اسمی خواهند بود، نه واقعی.

دکتر حسین عبده تبریزی