جلوگیری از فروش تراشه به چین و ایران

بر اساس گزارش رسانه‌ها، گروهی دوحزبی از سناتورهای ایالات متحده از جمله تام کاتن جمهوری‌خواه که از چهره‌های سرسخت ضد چین به شمار می‌رود روز پنجشنبه ۴ دسامبر طرحی را رونمایی کردند که هدف آن، جلوگیری از اقدام دولت ترامپ برای کاهش محدودیت‌ها بر دسترسی پکن به تراشه‌های هوش مصنوعی انویدیا و ای ام دی برای مدت دو سال و نیم است.

این طرح که "قانون تراشه‌های ایمن" نام دارد، توسط سناتور جمهوری‌خواه پیت ریکتس و سناتور دموکرات کریس کونز ارائه شده است.طبق این طرح وزارت بازرگانی که مسئول نظارت بر کنترل‌های صادراتی است موظف خواهد بود طی سی ماه هرگونه درخواست مجوز برای ارسال تراشه‌های هوش مصنوعی پیشرفته‌تر از سطح کنونی به خریداران در چین و روسیه و ایران و کره شمالی را رد کند.

پس از این دوره، وزارت بازرگانی ایالات متحده باید هر تغییر پیشنهادی در مقررات را یک ماه پیش از اجرا به کنگره گزارش دهد. این قانون پیشنهادی که دیو مک کورمیک جمهوری‌خواه و جین شاهین و اندی کیم از حزب دموکرات نیز آن را امضا کرده‌اند تلاشی کم‌سابقه به شمار می‌رود، زیرا بخشی از حزب خود ترامپ رهبری آن را بر عهده دارد تا از هرگونه عقب‌نشینی دولت او در محدودیت‌های صادرات فناوری به چین جلوگیری کند. " ضروری برای امنیت ملی"

ریکتس در بیانیه‌ای اظهار داشت که جلوگیری از دسترسی پکن به بهترین تراشه‌های هوش مصنوعی ساخت آمریکا "برای امنیت ملی ضروری است."طرح مذکور در شرایطی مطرح شده که دولت ترامپ به گفته رویترز در حال بررسی صدور مجوز فروش تراشه‌های هوش مصنوعی H200 انویدیا به چین است.

در همین حال سیاستمداران تندرو مخالف چین بیم دارند که پکن از این تراشه‌های پیشرفته برای تقویت توانایی‌های نظامی خود از طریق سلاح‌های مجهز به هوش مصنوعی و سامانه‌های اطلاعاتی و نظارتی قدرتمندتر استفاده کند.

پس از اعمال محدودیت‌های صادراتی جدید از سوی چین بر فلزات کمیابی که صنایع فناوری جهانی به آن‌ها وابسته هستند، وزارت بازرگانی دولت ترامپ ابتدا محدودیت‌هایی بر تراشه H20 انویدیا وضع کرد اما بعد آن‌ها را لغو کرد.

این تصمیم از سوی جان مولنار، نماینده جمهوری‌خواه و رئیس کمیته ویژه چین در مجلس نمایندگان مورد انتقاد قرار گرفت. شرکت ای‌ام‌دی نیز که رقیب انویدیا محسوب می‌شود، علاقه‌مند است فروش خود به چین را افزایش دهد. "اقدامی منطقی"

دونالد ترامپ در جریان مذاکرات با چین برای به تعویق انداختن محدودیت‌های صادرات فلزات کمیاب، اجرای مقرره‌ای را که صادرات فناوری آمریکا به زیرمجموعه‌های شرکت‌های چینی فهرست‌شده را محدود می‌کند، یک سال عقب انداخت. رئیس‌جمهور آمریکا همچنین وعده داده است مقررات دوره دولت بایدن را که صادرات تراشه‌های هوش مصنوعی را بر اساس نگرانی از قاچاق آن‌ها به چین محدود می‌کرد، لغو کند.

در همین راستا گرگ آلن، مشاور ارشد مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی در واشنگتن این طرح را "اقدامی منطقی" دانست و گفت تصویب فوری آن "ضروری" است.

او تاکید کرد که ایالات متحده نمی‌تواند چین را از تلاش برای پایان دادن به وابستگی خود به فناوری آمریکایی بازدارد و تنها پرسش این است که آیا آمریکا باید فناوری لازم را در اختیار چین قرار دهد تا روند جدایی فناوری خود از آمریکا را سریع و آسان کند یا نه.

در همین حال مقامات چین روز پنجشنبه اعلام کردند که پکن صدور مجوزهای صادراتی برای عناصر خاکی‌کمیاب را تسهیل کرده است. این تصمیم به عنوان یکی از نتایج اصلی پس از دیدار میان رئیس‌جمهوری آمریکا دونالد ترامپ و همتای چینی او، شی جین‌پینگ، مطرح شده است. این دیدار ظاهرا به کاهش تنش‌های تجاری میان دو قدرت بزرگ جهان کمک کرده است.

پکن اوایل ماه آوریل چندین نوع عنصر خاکی کمیاب و آهن‌رباهای مرتبط با آن را در فهرست کنترل صادرات قرار داده بود. این اقدام باعث شد که صادرات این محصولات نیازمند دریافت مجوزهایی با کاربرد دوگانه شود.

پس از آن، صادرات آهن‌رباهای عناصر خاکی کمیاب از چین در ماه‌های آوریل و مه شدیدا کاهش یافت و این موضوع برخی از خودروسازان بزرگ جهانی را وادار کرد بخشی از خطوط تولید خود را متوقف کنند.

در همین حال خبرگزاری دولتی چین روز پنجشنبه به نقل از یک نشست هفتگی وزارت بازرگانی گزارش داد که پکن "به طور فعال از مجوزهای عمومی و سایر اقدامات تسهیلی برای تقویت تجارت منطبق با مقررات در حوزه کالاهای دارای کاربرد دوگانه استفاده می‌کند. "

براساس گزارش رویترز، دست‌کم سه شرکت چینی تولیدکننده آهن‌رباهای عناصر خاکی کمیاب مجوزهایی دریافت کرده‌اند که به آن‌ها اجازه می‌دهد روند صادرات به مشتریان مشخص را تسریع کنند.

هی یادونگ، سخنگوی وزارت بازرگانی چین در نشست هفتگی با خبرنگاران گفت: «تا زمانی که درخواست‌های صدور مجوز صادرات برای محصولات مرتبط با عناصر خاکی کمیاب برای مصارف غیرنظامی باشد، دولت به صورت به‌موقع با صدور مجوز موافقت کرده است.»

در همین حال رویترز اوایل ماه نوامبر گزارش داده بود که مجوزهای عمومی جدید این امکان را فراهم می‌کنند که بخش بیشتری از صادرات تحت مجوزهای یک‌ساله برای مشتریان مشخص انجام شود.

با این حال، این مجوزهای جدید جایگزین نظام فعلی مجوزدهی برای کالاهای با کاربرد دوگانه نمی‌شوند و در حال حاضر تنها شرکت‌های بزرگ چینی فعال در حوزه عناصر خاکی کمیاب اجازه بهره‌برداری از این سازوکار را دارند.