سکته قلبی با علائم ناآشنا

انسداد رگ ها، اختلال در خون رسانی و انتقال اکسیژن به عضله قلب باعث تخریب بخشی از قلب و سکته می شود.
بیماری های قلبی و عروقی یکی از مهم ترین عوامل مرگ و میر در جهان محسوب شده و آمار مبتلایان به این بیماری روز به روز در حال افزایش است. زندگی شهرنشینی، بی تحرکی، پیروی از الگوهای غذایی نادرست، استرس و استعمال دخانیات از جمله عواملی است که موجب افزایش احتمال سکته های قلبی در دنیای امروز شده است.
مطابق با آمار در کشور ما نیز سکته و بیماری های قلبی در بین عوامل مرگ و میر پس از تصادفات گزارش شده است. محققان و متخصصان قلب و عروق، آگاهی نداشتن از علائم و عوامل خطر ابتلا به بیماری و جدی نگرفتن علائم معمول و غیر معمول سکته را دلیل افزایش آمار مرگ و میر ناشی از سکته های قلبی و کاهش میانگین سن مبتلایان می دانند، این در حالی است که در صورت تشخیص سریع و مراجعه فوری به پزشک، خطر رفع شده و بیماری درمان خواهد شد.
● بیماری
از بین رفتن قسمتی از عضله قلب ناشی از قطع جریان خون در آن منطقه موجب پیدایش سکته قلبی می شود.
دکتر حسن غلامی نوده، متخصص قلب و عروق در خصوص تعریف این بیماری می گوید: سکته قلبی زمانی رخ می دهد که خون رسانی به سلول های قلبی به طور حاد مختل شده و به طور متوسط ۴۰ تا ۵۰ درصد از رگ ها بسته شوند.
این متخصص اضافه می کند، علائم، وسعت و شدت بیماری در افراد مختلف متفاوت بوده و بسته به درگیری رگ ها و عروق، وسعت آن متغیر خواهد بود. بطور کلی انسداد رگ ها و اختلال در عملکرد خون رسانی و انتقال اکسیژن، باعث سکته قلبی شده و در صورت مراجعه دیر هنگام منجر به از کار افتادگی قلب و مرگ بیمار می شود.
دکتر حمید بیگدلیان، فوق تخصص قلب و عروق در خصوص سنین شایع ابتلا به بیماری می گوید: بطور کلی سن شیوع بیماری در جهان بویژه در کشورهای غربی ۵۵ تا ۷۵ سال گزارش شده است، این در حالی است که در کشور ما میانگین سنی سکته قلبی ۴۵ تا ۵۵ سال بوده و این آمار در حال کاهش است.
دکتر منوچهر قارونی فوق تخصص قلب و عروق و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز شیوع سکته قلبی را در سنین پائین هشداری جدی می داند و معتقد است: سبک زندگی، رژیم غذایی غلط، کاهش میزان آگاهی افراد، استرس و ‎.‎.‎. از جمله عوامل کاهش میانگین سن سکته قلبی در کشور و افزایش آمار زنان مبتلا به این بیماری در مقایسه با گذشته است.
دکتر حمید بیگدلیان، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان معتقد است: شیوع ابتلا به سکته قلبی در مردان بیشتر از زنان بوده و در واقع می توان گفت مردان به میزان قابل توجهی در مقایسه با زنان در معرض ابتلا به سکته قلبی قرار دارند.
● عوامل خطر
دکتر حسن غلامی، متخصص قلب و عروق در خصوص عوامل خطر بیماری می گوید: ژنتیک، افزایش سن، برخی بیماری ها نظیر دیابت و فشار خون، مصرف برخی داروها و جنسیت از جمله ریسک فاکتورهایی است که احتمال ابتلا به سکته قلبی را افزایش می دهد.
دکتر حمید بیگدلیان، فوق تخصص قلب و عروق اضافه می کند، استعمال دخانیات و مواد مخدر، افزایش میزان چربی های خون مانند کلسترول و تری گلیسیرید، وجود بیماری های زمینه ای دیابت، اضافه وزن، تحرک نداشتن، مصرف خودسرانه دارو، زمینه فامیلی، استرس و فشارهای روانی از عوامل خطرساز پیدایش سکته قلبی در افراد است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، دیابت و چاقی را دو عامل خطر اصلی در افزایش احتمال ابتلا به سکته قلبی در زنان می داند و معتقد است، با ورود به سن یائسگی و تغییرات هورمونی احتمال ابتلا به سکته قلبی در زنان مبتلا به دیابت یا چربی خون به میزان قابل توجهی افزایش پیدا می کند و ضروری است که این بیماران تحت کنترل پزشک قرار گیرند تا از بروز سکته های قلبی در آنان پیشگیری شود.
این متخصص استرس را به عنوان یکی از عوامل خطرساز ابتلا به سکته قلبی در افراد معرفی کرده و می افزاید: استرس های طولانی مدت و مداوم سبب پیدایش تغییرات شدید هورمونی و عصبی در افراد، افزایش ضربان قلب و میزان آدرنالین و کورتون، کاهش انسولین و افزایش قند خون می شود، که این موارد در نهایت منجر به گرفتگی عروق شده و احتمال ابتلا به سکته قلبی را افزایش می دهد.
دکتر منوچهر قارونی سبک زندگی افراد را در افزایش خطر ابتلا به سکته قلبی مؤثر دانسته و معتقد است: شیوه زندگی و الگوهای غذایی از دوران کودکی نقش مهمی در سلامت قلب و پیشگیری از ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی در آینده دارد.
مصرف فست فودها، سیگار و استرس از جمله عواملی است که شانس ابتلا به سکته قلبی را افزایش می دهد، بطوری که تحقیقات نشان می دهد افراد سیگاری سه برابر بیشتر از غیرسیگاری ها در معرض ابتلا به سکته قلبی قرار دارند و در افرادی که بسیار عجول و حساس هستند و فشارهای روانی و عوامل استرس زا در آنها تأثیرگذارتر است، احتمال ابتلا به سکته قلبی افزایش پیدا می کند.
● علائم
علائم بروز سکته قلبی را می توان به دو گروه علائم شایع و نشانه های غیرمعمول تقسیم کرد. بسیاری از افراد علائم شایع نظیر درد، احساس سوزش و سنگینی در ناحیه سینه را شناخته و در صورت مشاهده این علائم هشدار، سریع به پزشک مراجعه می کنند اما باید توجه داشت نشانه های وقوع سکته در افراد مختلف متفاوت بوده و همیشه با درد یا احساس تنگی نفس همراه نیست.
دکتر حسن غلامی درخصوص علائم شایع سکته قلبی می گوید: احساس تنگی نفس ناگهانی، پیدایش درد در قفسه سینه، دست چپ، ناحیه کتف، تپش قلب، عرق سرد، تهوع و استفراغ از جمله علائم سکته قلبی بویژه در افراد میانسال و مسن است.
دکتر منوچهر قارونی درخصوص علائم غیرشایع می گوید: برخی علائم سکته قلبی، افراد را دچار اشتباه می کند، دردهای ناحیه فک تحتانی و دندان ها، درد معده، دردهای ناحیه مچ دست یا کتف از علائمی است که افراد با مراجعه به متخصصان گوارش، دهان و دندان و.‎.‎. از معالجه بموقع محروم می مانند. عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران اضافه می کند: بطور کلی علائم بیماری در افراد مسن، مبتلایان دیابت و معتادان با افراد عادی متفاوت است.
سرگیجه و سقوط، سکسکه بدون علت، افزایش ضربان قلب و نبض، پیدایش درد در ناحیه مچ و آرتروز گردن از جمله علائمی است که در صورتی که پس از انجام فعالیت، عصبانیت یا پرخوری مشاهده شود باید جدی تلقی شده و مراجعه زودهنگام به پزشک معالج ضروری است.
این فوق تخصص قلب و عروق تصریح می کند: در بسیاری از بیماران دیابتی سکته قلبی با درد همراه نیست و این بیماران متوجه خطر حمله قلبی نمی شوند.
دکتر حسن غلامی، سردرد، درد سینه، احساس خستگی پس از انجام فعالیت های کم، سرگیجه و تنگی نفس را از علائم شایع سکته قلبی در زنان معرفی می کند. وی مصرف داروهایی نظیر نیتروگلسیرین و مراجعه زودهنگام فرد به پزشک را از عوامل مهم در پیشگیری از مرگ و درمان بیماری می داند.
دکتر حمید بیگدلیان، فوق تخصص قلب و عروق توجه به علائم هر چند ناچیز و مراجعه زودهنگام به پزشک را در کنترل بیماری ضروری دانسته و معتقد است: در صورتی که مدت زمان و خون رسانی به عضلات قلب کمتر از ۲۰ دقیقه طول بکشد، مشکلی پیش نخواهد آمد در غیر این صورت با گذشت زمان و مراجعه دیرهنگام به پزشک احتمال مرگ به میزان قابل توجهی افزایش پیدا می کند.
این متخصص اضافه می کند: احتمال مرگ و میر در جوانان بیشتر از افراد مسن است زیرا در افراد جوان تعداد مویرگ ها کم بوده و سکته در ناحیه وسیع تری اتفاق می افتد چون هنگام انهدام عضلات قلب رگ های بزرگ تر آسیب دیده و خون رسانی انجام نمی شود در صورتی که در افراد مسن، مویرگ ها به خون رسانی کمک می کنند و احتمال مرگ کاهش پیدا می کند.
دکتر بیگدلیان، شیوع سکته قلبی در کودکان را مربوط به التهاب عروق قلبی می داند و معتقد است تحمل نکردن تغذیه از شیر مادر با تنگی نفس، تعریق زیاد، نفس تنگی شدید با انجام فعالیت کم و کدرشدن چهره در نوزادان و شیرخواران از علائم شایع سکته قلبی در کودکان است اما باید توجه داشت که ابتلا به سکته قلبی در کودکان بسیار نادر است.
پیروی از رژیم های غذایی کم چرب و سرشار از میوه و سبزیجات، کنترل فشار خون و بیماری دیابت، تناسب اندام، استفاده نکردن از روغن های اشباع و کنترل استرس و کلسترول از جمله عوامل ضروری در پیشگیری از ابتلا به سکته قلبی بویژه در جوانان است.