درمان بیماری های ادراری پیش از تولد
شاید باور این مسئله كمی برایمان مشكل باشد كه بتوان نوزادی را در رحم مادر مورد ارزیابی های پزشكی قرار داده و در موقع لزوم روی آن عمل جراحی نیز انجام داد.اما علم پزشكی مانند سایر علوم به سرعت برق آسایی رو به پیشرفت بوده و عصری كه عمل پیوند صورت كه چندی پیش غیرممكن تلقی می شد، در حال انجام است، تشخیص و درمان بیماری های نوزادان پیش از تولد بعید به نظر نمی رسد.هر چند این شیوه هنوز در دنیا و از جمله در كشور ما از جمله اعمال جراحی شایع تلقی نمی شود، اما با پیشرفت های انجام گرفته در زمینه تشخیص و درمان بیماری های دستگاه ادراری نوزادان حتی قبل از تولد طی چند سال اخیر، دستیابی به این شیوه چندان دور از ذهن به نظر نمی رسد.
● شیوه های نوین درمان ناباروری
امروزه به كمك تكنولوژی های جدید درمان ناباروری، اكثر مردان شانس پدر شدن را دارند.دكتر محمدرضا نوروزی متخصص اورولوژی و ناباروری مردان در این زمینه می گوید: هم اكنون حتی مردانی هم كه اسپرم اندك اما بالغ دارند، می توانند صاحب فرزند شوند.وی ادامه می دهد: پزشكان متخصص، امروزه حتی از اندام تولیدكننده نطفه، اسپرم هایی استخراج می كنند كه قدرت باروری دارد.روش IVF و ICSI (میكرواینجكشن) از سال ۱۹۹۰ در دنیا متداول شد و به بسیاری از مردان نابارور این شانس را داد كه صاحب فرزند شوند. خوشبختانه این شیوه در كشور ما نیز با نتایج مطلوبی روبه رو بوده است.در حقیقت در مواردی حتی با وجود یك اسپرم و تخمك پس از تشكیل جنین و انتقال آن به رحم زن، بارداری میسر می شود.
● امكان تشخیص بیماری های ژنتیكی و متابولیك در جنین
یكی از نكات مهم و به عبارتی مطالب جدید و نو در مباحث درمان ناباروری، امكان تشخیص بیماری های ژنتیك و متابولیك است.به گفته دكتر نوروزی با تشخیص جنسیت جنین ها می توان بسیاری از بیماری ها را كه تنها از طریق جنس خاصی (دخترها یا پسرها) منتقل می شود، شناسایی كرد.وی می افزاید: بهترین شیوه ای كه به كمك آن می توان جنسیت فرزند را قبل از انتقال به رحم مادر تشخیص داد بهره گیری از روش PGD یا تشخیص ژنتیكی پیش از تولد است.در این روش پس از مخلوط شدن نطفه مرد و زن و تشكیل جنین به رحم مادر، پیش از انتقال جنین، یكی از سلول های تشكیل شده وی را به منظور بررسی های ژنتیكی به آزمایشگاه می فرستند.آزمایشگاه نیز با آنالیز ژنتیكی سلول ارسال شده، قادر به تشخیص ناهنجاری های ژنتیكی جنین خواهد بود. البته در این مرحله جنسیت جنین هم مشخص می شود.دكتر نوروزی تصریح می كند از نظر «اخلاق پزشكی» انجام روش تشخیص جنسیت جنین پیش از تولد، صرفاً با هدف تعیین جنسیت و نه بررسی های ژنتیكی، شیوه ای پسندیده قلمداد نمی شود و در مجامع مختلف پزشكی بر سر آن بحث و اختلاف نظر است.اما در صورتی كه از این روش به عنوان اقدامی به منظور جلوگیری از تولد كودكان با اختلالات و مشكلات ژنتیكی استفاده شود، مسلماً اقدامی است كه تعداد موافقان آن بسیار بیشتر از تعداد مخالفان است.وی یكی از مشكلات به كارگیری این روش را مشكل پرهزینه بودن آن برمی شمارد و اظهار می دارد: به دلیل پرهزینه بودن این روش، لزومی ندارد، از آن برای تمام جنین ها استفاده شود. بلكه تنها در موارد ویژه كه امكان انتقال بیماری های خاص - مانند تالاسمی - از طریق پدر یا مادر وجود دارد و یا در صورت آنكه پدر و مادر قبلاً فرزندی با اختلاف ژنتیكی داشته اند، این روش می تواند، شیوه ای مطلوب قلمداد شود.این متخصص اورولوژی می افزاید: معمولاً جنین را در مرحله چهار سلولی نمونه برداری كرده و برای بررسی های ژنتیكی به آزمایشگاه می فرستند. از آن جایی كه ظرف ۲۴ ساعت تعداد سلول های جنین از چهار به هشت سلول می رسد، آزمایشگاه ژنتیك می بایست، ظرف ۲۴ ساعت جواب آزمایش را اعلام كند.
● تشخیص اختلالات مجاری ادراری جنین
اورولوژی اطفال در ۲۰ سال گذشته تغییرات و پیشرفت قابل توجهی در زمینه تشخیص و درمان مشكلات و اختلالات دستگاه ادراری نوزادان حتی پیش از زمان تولد داشته است.
دكتر محمدعلی زرگر فوق تخصص اورولوژی و رئیس این كنگره نیز می گوید: برای تشخیص ناهنجاری های پیش از تولد، معمولاً از سونوگرافی استفاده می شود.
وی ادامه می دهد: هم اكنون سونوگرافی و سایر تكنولوژی ها این امكان را به بخش اورولوژی اطفال می دهد كه در هفته ۱۲ تا ۱۴ جنینی، دستگاه ادراری وی به ویژه كلیه ها را ارزیابی كند.
اورولوژی اطفال مشتمل بر بیماری های مادرزادی است كه این بیماری ها می تواند، پیش از تولد یا به هنگام تولد توسط سونوگرافی تشخیص داده شود.به عبارتی سونوگرافی نخستین قدم برای تشخیص یك جنین، نوزاد یا كودك مشكوك به ناهنجاری های دستگاه ادراری تلقی می شود.به عقیده دكتر زرگر، پزشك متخصص اورولوژی به كمك سونوگرافی می تواند كلیه ها، كبد، عروق بزرگ، مثانه و احشای داخل لگن، كنادها (تخمدان ها و بیضه ها) را به منظور انجام مراحل بعد و بررسی های بیشتر ارزیابی كند.كلیه های جنین در هفته نهم بارداری تشكیل می شود كه به كمك سونوگرافی قابل رویت است. در این مرحله فقدان كلیه ها یا بیماری های كیستیك كلیه ها نیز به كمك سونوگرافی قابل تشخیص است.وی ادامه می دهد: در برخی موارد، ناهنجاری های غیراورولوژی ممكن است، همراه با انسداد مجاری ادراری باشد كه در چنین مواقعی، مشاهده طبیعی بودن كلیه ها در سونوگرافی، به پزشك این اطمینان را می دهد كه از نظر دستگاه ادراری خطر جدی ای بیمار را تهدید نمی كند.
در برخی موارد، كشف یك بیماری دستگاه ادراری در یك كودك، خبر از این می دهد كه ممكن است این بیماری در سایر كودكان آن خانواده نیز وجود داشته باشد.برای مثال كودكی كه به رفلاكس ادراری (برگشت ادرار از مثانه به داخل كلیه ها) مبتلا است، پزشك متخصص ممكن است سایر خواهران و برادران او را نیز مورد بررسی قرار دهد.رئیس نهمین كنگره انجمن اورولوژی ایران می گوید: كودكانی كه به تومورهای كلیه دچار می شوند، اشكالات آیریس (قرینه) یا بزرگ شدن یك طرفه بدن و ناقرینه بودن دو قسمت بدن در آنان مشاهده می شود كه درمان این كودكان می بایست به كمك اورولوژیست اطفال به منظور ارزیابی و درمان كلیه های كودك صورت پذیرد. رشته پره نتال (پیش از تولد) شامل یك گروه متشكل از پزشكان متخصص در رشته های اورولوژی، كودكان، زنان و زایمان و یك رادیولوژیست در كنار یك فوق تخصص نوزادان است.هر چند جراحی ناهنجاری های مجاری ادراری روی جنین تاكنون به طور محدود انجام گرفته است، اما امید می رود، این شیوه هر چه گسترده تر شده تا جایی كه در آینده نزدیك شاهد اعمال موفقیت آمیز جراحی روی دستگاه ادراری نوزادان توسط اورولوژیست های ایرانی باشیم.
بنفشه پورناجی
منبع : روزنامه شرق
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.