رفتن به محتوا
تلویزیون سام با ۲ سال ضمانت سام سرویس
کد خبر 388085

علی پناهی معاون عملیات و نظارت بورس کالای ایران

رانت خواران رسانه و پول دارند و دنبال متزلزل کردن بورس کالا هستند

ساعت 24-در خصوص کارکردها و اقدامات اخیر بورس کالا برای توسعه نقش این بورس در میان فعالان صنایع توضیح می دهید؟

3
r /> شرکت بورس کالای ایران طی سال های اخیر با طراحی بازارهای متنوع مالی مانند ابزار مشتقه با کارکرد پوشش ریسک، گواهی سپرده کالایی به عنوان ابزار تسهیل مبادلات کالا، صندوق کالایی به عنوان ابزار سرمایه گذاری در کالا و قراردادهای سلف و اوراق سلف موازی به عنوان ابزارهای تأمین مالی توانسته تا حدودی ظرفیت های رونق مبادلات کالا و گردش سرمایه های پولی در چرخه اقتصاد را در مسیر رشد اقتصادی کشور فراهم کند.در این رابطه، با زیر ساخت فراهم شده در مورد معاملات انواع کالاهای مهم و اساسی در بورس کالا، عمده محصولات در این بورس معامله می شود و با استفاده از زیرساخت های قانونی و نرم افزاری، چند کارکرد اساسی از جمله کشف قیمت عادلانه و شفافیت در بورس تحقق پیدا میکند. به همین دلیل است که در سیاست های اقتصاد مقاومتی و بسته خروج از رکود غیر تورمی در خصوص عرضه کالاهای بادوام، شفاف سازی اقتصادی و همچنین کشف قیمت واقعی محصولات به استفاده از مکانیزم عرضه و تقاضا از طریق بورس کالا تاکید شده است.افزون بر این، یکی از کارکردهای اساسی بورس کالا فراهم کردن ارتباط میان بخش واقعی اقتصاد و بخش مالی اقتصاد است و فراهم کردن زمینه ارتباط میان این دو بخش، تنها در صورتی محقق می شود که کلیه کالاهای اساسی و مورد نیاز مردم که نوسانات قیمت آنها در کل زندگی مردم اثر گذار است در یک مکانیسم با نظارت نظامند و بی طرف همانند بورس کالا عرضه شود. چرا که بورس کالا، ویترین فضای واقعی اقتصاد کشور است و از اطلاعات آماری این بورس می توان به عنوان مثال به کمبود عرضه یک کالا پی برد و نسبت به اتخاذ سیاست اقتصادی و یا وضع تعرفه از سوی سیاست گذار اقدام کرد.
*بورس کالا در حوزه پتروشیمی و فولاد تا چه میزان توانسته در تعادل و شفافیت بازار و حذف رانت ها کمک کننده باشد؟
در سال های قبل که محصولات پتروشیمی از سوی افراد و شرکت ها مورد معامله قرار می گرفتند، نهادهای نظارتی فعال بودند لیکن پس از اینکه همه سیاست گذاران مثل دولت و مجلس به این تفاهم رسیدند که بورس کالا می تواند یک زیر ساخت نظارتی برای عرضه محصولات پتروشیمی فراهم کند، بر این نکته تاکید کردند که عرضه محصولات از سیستم غیر شفاف قبلی یا سیستم رانتی وارد بازار شفاف و قابل پیگیری بورس کالا با اخذ تضامین از سوی عرضه کنندگان به خاطر ممانعت از نکول شود. به این ترتیب، شفافیت معاملات در بورس کالا، مشخص بودن ساعات معامله، احراز هویت خریدار و فروشنده، اخذ تضامین و خدماتی از این دست باعث شده است تا از نظر قانون گذار و دولت بورس کالا به عنوان بهترین مکان برای عرضه محصولات مختلف از جمله پتروشیمی تعیین شود.در حوزه بازار فولاد و کشف قیمت این نوع کالاها نیز در حالی چالش‌هایی مطرح است که رعایت منافع واحدهای بالادستی و پایین دستی در بورس امکان پذیر بوده و می‌توانیم با یک روش میانه که براساس آن منافع هر دو طرف رعایت شود، به یک مدل کشف قیمت مناسب در بورس برسیم.در مورد مزیت‌های عرضه محصولات فولادی از طریق بورس کالا برای مصرف‌کنندگان نیز می توان گفت، نکته اول بحث اطمینان خاطر از تامین مواد اولیه است و دیگری بحث تخصیص که مشخص می‌کند کالا را چه کسی خریداری کرده است؛ به عبارتی تخصیص و توزیع مناسب و موثر کالای واسطه ای بین صنایع پایین دستی، که یکی از ماموریت‌های بورس کالاست. در مورد کالایی مثل ورق، علاوه بر کشف قیمت، موضوع تخصیص آن هم بسیار مهم است که چگونه به صنایع پایین دستی تخصیص پیدا می‌کند و این مساله تنها شامل ورق‌های تولیدی نمی‌شود، بلکه ورق‌های وارداتی را هم شامل می‌شود. البته در حال حاضر پیرامون روند قیمت گذاری انتقادهایی مطرح است و مشکل اصلی در این زمینه باز می‌گردد به اینکه نرخ ارز بازار کدام است. این انتقادات در حالی به گوش می رسد که کسانی که تولید کننده واقعی هستند با بورس کالا مخالف نیستند. برخی مخالفت‌ها به این باز می‌گردد که ممکن است شخصی وارد کننده باشد و با توجه به تولید داخلی آن کالا ممکن است، تعارض وجود داشته باشد. در حال حاضر برخی گروه‌های رانت خوار در ایران به این حد از امکانات رسیده‌اند که هم رسانه و هم پول دارند و به هر صورتی تلاش می‌کنند، حتی با خریدن تریبون برخی رسانه‌ها به دنبال منافع گروهی خود و به قیمت از متزلزل کردن نهادی مثل بورس کالا باشند. در این میان برای مبارزه با رانت چاره‌ای جز شفاف سازی وجود ندارد و بازارهای رسمی پاسخ مناسبی برای شفاف سازی است. هر چیزی که قابل نظارت باشد، را باید حفظ و تقویت کرد.
*مهم ترین اقدامی که می تواند به تعادل و شفافیت بازارها در شرایط فعلی اقتصاد کمک کند چیست؟

فارغ از همه این انتقادات و اینکه آیا نرخ مبنای ارز باید قیمت های کالاها از جمله اعلامی دولت باشد و یا نرخ بازار ثانویه مبنای قیمت های پایه عرضه در بورس قرار گیرد، عرضه کل زنجیره صنعت فولاد در بورس کالا موردنظر ماست. اینکه فقط یک قسمت از ساختار زنجیره تولید را شفاف کنیم، شاید خیلی به صلاح زنجیره تولید نباشد بلکه باید کل زنجیره شفاف و فرایند کشف قیمت مشخص باشد و این در بورس کالا می‌تواند اتفاق بیفتد.به این ترتیب، نکته حائز اهمیت اینکه در مورد شفاف‌سازی در بورس این مساله تنها نباید مخصوص صنایع بالادستی باشد، بلکه صنایع پایین دستی هم باید در عرصه شفافیت در حوزه تولید گام بردارند تا آمارهای تولید و فروش آنها به صورتی شفاف قابل دسترس باشد. ضمن اینکه اگر می‌خواهیم در حوزه صادرات شفاف باشیم، باید واردات هم شفاف باشد، نحوه قیمت‌گذاری و نحوه تخصیص محصولات وارداتی هم باید مشخص باشد که مطمئنم در عرصه بورس این اتفاق می‌تواند بیفتد.
*آیا نظر یک نماینده از هیات مدیره بورس کالا می تواند در برخی تصمیمات در حوزه تنظیم بازارها نفوذ کند؟
به هیچ عنوان، بورس به عنوان یک داور بی طرف بین عرضه کننده و خریدار عمل می کند به طوریکه بورس کالا تحت نظارت سازمان بورس فعالیت می‌کند و تمامی مقررات بورس کالا توسط سازمان بورس و شورای عالی بورس تصویب می‌شود. نظارت موثری هم وجود دارد و دغدغه ای بابت اینکه هیات‌مدیره بخواهد بر فرآیند کشف قیمت دخالت داشته باشد یا در تصمیمات موثر بر بازار ورود کند، وجود ندارد. افزون براین، باید گفت اگر تولیدکننده عضو هیئت مدیره بورس کالا نباشد، پس مصرف کننده هم نباید بتواند عضو شود. در این صورت سهامداران اعضای هیئت مدیره را از بین چه اشخاصی انتخاب کنند؟ این حق سهامداران بورس کالاست که هیئت مدیره را انتخابی کنند. مگر می توان این حق را از سهامداران گرفت؟ضمن اینکه هیچ محدودیتی برای حضور نماینده ای از بین تولیدکنندگان صنایع پایین دستی در میان اعضای هیات مدیره وجود ندارد و پایین دستی ها نیز می توانند با تجمیع آراء عضوی را برای هیات مدیره کاندید کنند تا در مجمع سهامداران پیرامون آن رأی گیری صورت گیرد.
منبع: نامه اتاق بازرگانی ، مرداد1397

نظرات کاربران
نظر شما

ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.

تازه‌ترین خبرها