داستان برجام در ماجرای اینس تکس تکرار می شود؟

سازوکار نامعلوم ،تهدید آمریکا و نقد رادیکالها

ساعت 24-درحالی که رهبری کاخ سفید و دولت ترامپ پیش از این سازوکار مالی تدارک دیده شده اتحادیه اروپا برای بازگذاشتن راهی هرچند باریک برای داد و ستد با ایران را ناکارآمد و فاقد اثر واقعی می دانستند اما حالا به راه باریک تر این نسخه یعنی اینس تکس نیزرضایت نمی دهند.

نماینده آمریکا دراتحادیه اروپا شرکت‌های اروپایی را در صورت تجارت با ایران به‌اقدامات تلافی‌جویانه تهدید کرده است. گوردون سوندلاند، تمامی شرکت های اروپایی را که در چهارچوب سازوکار اروپایی حمایت از تعاملات تجاری با ایران (موسوم به اینس‌تکس) با ایران تجارتی به غیر از اقلام بشر دوستانه کنند، تهدید به اقدامات شدید تلافی جویانه از سوی آمریکا کرد. گوردون سوندلاند گفت:" ما اینکونه شرکت ها را شناسایی کرده و آنها را مجازات می کنیم و بازار آمریکا بر روی آنها مسدود خواهد شد." بلومبرگ می نویسد تهدیدهای هشدار دهنده دیروز نماینده دونالد ترامپ در بروکسل، کارائی طرح اروپایی برای دور زدن تحریم های فراسرزمینی آمریکا علیه ایران را با پرسش های جدی روبرو می کند.گوردون سوندلاند اعلام کرد که تهدید آمریکا به اقدامات تلافی جویانه علیه شرکت هایی که با ایران تجارت کنند، نشانگر این واقعیت است که طرح ویژه اروپا راکد و غیر قابل استفاده خواهد ماند.

نماینده آمریکا در اتحادیه اروپا طرح ویژه اروپا را به " برگ انجیری" تشبیه کرد که اتحادیه اروپا برای نجات توافق اتمی به جمهوری اسلامی ایران ارائه داده است.این تهدیدد آمریکا درشرایطی برزبان می آید که درداخل ایران نیز اینس تکس با مخالفت جدی منتقدان دولت مواجه شده است. منتقدان دولت باورشان درظاهر این است که این پیشنهاد و راه نشان داده شده اروپایی بیشتر به سود آنهاست و آنها از ایران امتیاز می خواهند. دراین شرایط اما دولت دوازدهم سردرگم نشان می دهد و این سردرگمی عمدی یاسهوی را می توان درگفتار مدیران دیپلماسی ایران جستجو کرد . مدیران دیپلماسی ایران از یک سو انتقادمی کنند که این اینس تکس چیزی نیست که اروپا وعده داده بود اما از سوی دیگرنمی خواهند همین راه بازشده باریک نیز خواهند مسدود و کور شود.

تفسیر بلومبرگ
بلومبرگ می‌نویسد: سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و بریتانیا سهامداران سازوکار اروپایی حمایت از تعاملات تجاری با ایران موسوم به اینس‌تکس ساس (INSTEX SAS) هستند که راه اندازی آن ماه گذشته در بیانیه مشترک وزرای امور خارجه این سه کشور در رومانی اعلام شد. این ساز و کار اروپایی سنگ زیربنای تلاش های اتحادیه اروپا برای نگاه داشتن ایران در توافق اتمی وین است که در ژوئیه سال ۲۰١۵ میلادی میان ایران و کشورهای ۵+١امضا شد. دونالد ترامپ در ماه مه گذشته آمریکا را از این توافق خارج کرد و سپس تحریم ها را دوباره علیه ایران برقرار کرد. بلومبرگ می نویسد: از هنگامیکه ایالات متحده از توافق اتمی خارج شد، قدرت های بزرگ پایبند به این توافق ( چین، فراسه، آلمان، روسیه و بریتانیا) برای تأمین قول هایی که برأساس توافق اتمی برای نیازهای مالی و تجاری ایران داده بودند، دچار دشواری شده اند. در عمل، ساز و کار اروپایی حمایت از تعاملات تجاری با ایران با تأخیرهای بسیار زیاد همراه شد و در باره کارایی آن در جهت تشویق و متقاعد کردن شرکت های اروپایی برای تعامل با ایران تردید های بسیاری وجود دارد.در همین حال، اقدام اروپایی ها در این باره تنش های موجود بین اروپا و آمریکا را افزایش داده است. واشنگتن اقدام اروپایی ها را تلاش برای خنثی کردن سازو کار " فشارهای حداکثری" آمریکا برایران می داند. اما نباید فراموش کرد، اهمیت بازار آمریکا برای ادامه فعالیت های شرکت های اروپایی آنقدر حیاتی است که آنها هیچگاه ریسکی را برای استفاده از سازو کار اروپایی برای تعامل با تهران نمی پذیرند.

در این رابطه، "دوگ دیویسون" حقوق دان و متخصص در تحریم در دفتر حقوقی آمریکایی " لینک لِتِرز" به بلومبرگ می گوید که اکثریت نهادها و شرکت های غیر آمریکایی برای پرهیز از مخاطراتی که نادیده گرفتن تحریم های آمریکا می تواند برای آنها ایجاد می کند، از نزدیک شدن به سازو کار ویژه اروپایی برای تعامل تجاری و مالی با ایران خود داری می کنند. اما، آنچه در آینده پیش خواهد آمد را نمی توان پیش بینی کرد و آن به راهبرد آینده شرکت ها و نهادهایی بستگی دارد، که تا چه حد می توانند مخاطرات تحریم های آمریکا را قبول کرده و با ایران وارد تعامل شوند. آیا تعامل با ایران آنقدر برای آنها می تواند منافع داشته باشد که بازار آمریکا را کلاً فراموش کنند؟بلومبرگ همچنین می نویسد: ساز وکار ویژه اروپا برای تجارت با ایران، احتمالاً یکی از موضوعاتی خواهد بود که در اجلاس آینده ناتو که هفته آینده برگزار می شود، مورد بحث و تبادل نظر قرار خواهد گرفت. همانگونه که میدانیم نحوه ت

أمین بودجه این نهاد دفاعی بارها از سوی دونالد ترامپ مورد انتقاد قرار گرفته و رئیس جمهوری آمریکا حتی تا آنجا پیش رفته که کشورهای اروپایی را تهدید به خروج آمریکا از این پیمان کرده است.گوردون سوندلاند، نماینده رئیس جمهوری آمریکا در اتحادیه اروپا دیروز تلویجاً اروپایی ها را تهدید کرد که شرکت آمریکا در این پیمان را به عنوان یک اصل دائمی نباید دید. ساندلند گفت: ...چه کسی می تواند آینده را تضمین کند؟"