ویژگیهای فرهنگی مردم ایران نشان میدهد
تحمل در ابهام، ضعف در آیندهنگری
ساعت24 -مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری به تازگی متنی با عنوان «بررسی شاخصهای عصبشناسی فرهنگ مردم ایران» را که مطالعات آن در اوایل دهه 1390 انجام شده را منتشر کرده است.
در مطالعه حاضر نشان داده شد که میانگین نمره جمعگرایی از ۲۰، ۶۸/۱۶با انحراف معیار ۰/۳ بوده است. بر این اساس مردم ایران در حد بالایی از تحمل ابهام قرار دارند. برای بررسی اثر قومیت، جنسیت، نسل و تحصیلات آزمون تحلیل پراکنش بر روی داده ها انجام شد و نشان داد زنان نمره بالاتریدر این مقیاس دارند.
در ادبیات فارسی ابهام از محاسن سخن به شمار میرود و صنایع ادبی کنایه و جناس به نوعی دربرگیرنده ابهام زبانی است )آذرپیوند، ۱۳۹۰.( اهمیت این ابهام به نحوی است که اشعار دارای ابهام از ارزش ادبی بالاتری برخوردارند. شاید بتوان ریشه «تعارف» را که یکی از خصوصیات فرهنگ ایرانی است در ابهام جستجو نمود.
در ادبیات فارسی تحمل ابهام، در ضربالمثلهایی چون «از این ستون تا اون ستون فرج است»، «خدا را چه دیدی»، «یک سیب رو پرت کنی بالا هزار چرخ میخوره تا پایین بیاد» مستور است.
بهترین روش برای بررسی تحمل ابهام، شرایط تصمیمگیری است. معمولا در این شرایط تجـارب قبلـی فـرد تصمیمگیر تعیینکننده پاداش و گزند است. یک مثال برای استفاده از تجربه در پیشبینی و رفع ابهام این است که شما قبلاﹰ با انتخاب یک رستوران )محرک(، غذای دلخواه خود )پاسخ( را تهیه نمودهاید. رابطه محرک-پاسـخ در این مثال میتواند در تصمیمگیری بعدی شما برای انتخاب رستوران به عنوان تجربه مورد استفاده قرار گیرد و ابهام موجود در تصمیم بعدی انتخاب رستوران مناسب را بکاهد. یک راه مرسوم در ایجاد شـرایط ابهـام در مطالعـات، استفاده از احتمال است. به عنوان مثال در مثال پیشین، اگر شما فقط در ٥نوبت از ١٠نوبت انتخاب یک رسـتوران غذای مطلوب خود را تهیه کرده باشید، شرایط مبهم خواهد شد. معمولا مطالعات احتمال ٥٠درصد را برای ترسیم شرایط مبهم و احتمال ٧٥درصد را برایتدارک شرایط با ابهام کم استفاده میکنند. در شرایط دیگر میتوان برای تحمل ابهام گزینـهای را مطـرح نمود که قوانین آموختة قبلی در مورد آن گزینه صدق ننماید. در مثال رستوران تصور کنید شما چندین رسـتوران را با احتمال تجربه شده در پیش رو دارید، اگر رستوران جدیدی به لیست اضافه شود، تجربههـای رسـتورانهـای قبلی را نمیتوانید در انتخاب خود در مورد این رستوران به کار گیرید. بر این اساس به طور کلـی ایجـاد شـرایط ابهام به دو روش ممکن است؛ یکی شرایطی که فرد بر اساس تجربه یـا اطلاعـات صـورت مسـاله بدانـد کـه در انتخاب خود درجاتی از احتمال، گزینهها را همراهی میکند و دیگری اینکه در مورد گزینه پـیش رو تجربـهای از پاداش و گزند را نداشته باشد و شرایط به نحوی باشد که قابل تخمین هـم نباشد. بـه نظـر مـیرسـد در شرایط نخست فرد با استدلال در پی محاسبه احتمال سود و گزند بر میآید و توان محاسباتی فرد درگیر و نقـشآفرین میشود.
نکتة دیگر اینکه تحمل ابهام متفاوت با خطرپذیری است. در شرایط تصمیمگیری پرخطر، فرد از سود و زیان گزینهها آگاه است در صورتیکه در شرایط تحمل ابهام، سود و زیان گزینهها مبهم است. فرد در شرایط خطر، با دنیای ساده و کوچکی روبروست ولی دنیای ابهام بسیار پیچیده و بزرگ است.
آیندهنگری مردم ایران
آزمون ضمنی آیندهنگری نشان داد میانگین نمره آیندهنگری٥٠/١٣از ٣٠ میباشد که بیانگر آیندهنگری متوسط رو به پایین میباشد. برای بررسی اثر قومیت، جنسیت، نسل و تحصیلات آزمون تحلیل پراکنش بر روی دادهها انجام شد. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی، چهار عامل مجزا شامل مردانگی -زنانگی، درجه پذیرش ابهام، توزیع قدرت، و فردگرایی-جمعگرایی را در پرسشنامه ارزشهای فرهنگینشان داد. این عوامل دقیقاﹰ بر عواملی که از ابتدا، پرسشنامه برای آنها طراحی شده بود انطباق نداشتند. به عنوان مثال در نسخه اولیه عامل پویایی کنفسیوسی نیز وجود داشت، اما این عامل حذف و تنها یک سوال آن در زیرمجموعه جمعگرایی- فردگرایی قرار گرفت. در پژوهش حاضر نتایج تحلیل عاملی اکتشافی مقیاس مذکور نشان داد که تمامی سوالهایی که باقیماندند مطابق با نسخه اصلی روی عاملهای چندگانه بار گرفتند در حالیکه سوال ٢٠ «صرفهجویی در محل کار بسیار مهم است»روی عامل جمعگرایی-فردگرایی بار گرفت. شاید دلیل این یافته مغایر این باشد که در بین نمونه ایرانی، صرفهجویی، یکی از ارزشهای کنفسیوسی است. به نظر میرسد در جامعه ایرانی صرفهجویی رفتاری مناسب در گروه اجتماعی باشد، که جنبهای از جمعگرایی را به نمایش میگذارد. از نمودهای جمعگرایی در مقابل فردگرایی را مراقبت از افراد در گروه اجتماعی برای اثبات وفاداری میدانند. صرفهجویی از این منظر میتواند، نوعی مراقبت از دیگری، جهت استفاده از منابع باشد.
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.