کد خبر
440495
پژوهشکده امنیت اقتصادی تدبیر تحلیل کرد
بنیان‌های گسترش فساد در سازمان تامین اجتماعی
ساعت24 - سازمان تامین اجتماعی به عنوان یک سازمان بیمه‌گر اجتماعی که پهناورترین چتر حمایتی را بر اقشار مختلف جامعه اعم از کارگران، کارمندان، معلمان، دانشگاهیان، اصناف، قالیبافان، روحانیان و ... دارد، هدف دولت مبنی بر استقرار هرچه بهتر نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی در جامعه و ارتقاء امنیت اجتماعی شهروندان را دنبال می‌کند.
بنابراین با توجه به هدف والای سازمان تأمین اجتماعی، واضح است که بروز فساد در این سازمان می‌تواند این هدف را به خطر انداخته، وجهه اجتماعی سازمان را خدشه‌دار کرده و منابع مالی آن را هدر دهد. ازاین‌رو، بررسی فساد درون سیستمی موجود در بدنه سازمان تأمین اجتماعی کشور می‌تواند سیاست‌گذاران این حوزه را به شناخت دقیقتری در جهت چاره‌اندیشی برای ریشه‌کن کردن فساد برساند.
تحلیل مسأله
فساد در سازمان تأمین اجتماعی به سه شکل کلی یعنی فساد مالی، سیاسی و خانوادگی بروز می‌کند. در ابتدا فسادهای مالی را داریم که یکی از اشکال آن در سازمان تأمین اجتماعی، فروش غیرقانونی اموال غیرمنقول این سازمان است. برای مثال می‌توان به واگذاری غیرقانونی شرکت‌های شستا با هدف دستیابی خریدار و فروشنده به منافع مالی اشاره کرد. اتفاقاتی از این دست می‌تواند باعث کاهش قابل توجه منابع مالی این سازمان شده و هدف آن مبنی بر تأمین امنیت اجتماعی را تحت تأثیر قرار دهد. یکی دیگر از اشکال فساد مالی در این سازمان مربوط به پاداش‌ها و پرداختی‌هایی مانند وام، حق‌الزحمه، تشویقی و ... به مدیران سازمان است. سازمان تأمین اجتماعی امروزه به یک بنگاه اقتصادی تغییر شکل داده که براساس اسناد به دست آمده در سال‌های اخیر تنها مدیران و معاونان این سازمان از طریق پاداش‌ها و پرداختی‌های نجومی منتفع شدهاند، در حالی که وضعیت افراد تحت پوشش آن رو به وخامت گذاشته است. از اشکال دیگر فساد مالی در این سازمان، تخصیص کمک‌های مالی به افراد و نهادهای خارج از سازمان است. اختیار قانونی سازمان تأمین اجتماعی برای استفاده از اموال خارج از شمول باعث تبانی افراد با سازمان شده است. یکی دیگر از اشکال فساد مالی در سازمان تأمین اجتماعی مربوط به اختلاس‌های کلانی است که باعث هدررفت منابع سازمان شده است.
شکل دیگر فساد در سازمان تأمین اجتماعی فساد سیاسی است. سازمان تأمین اجتماعی برای پیشبرد اهداف خود نیازمند افراد متخصص در امور سازمان است. اما گاه مشاهده شده است که منافع جناحی بر لزوم متخصص بودن مدیران سایه افکنده و مناسبات سیاسی به زدوبندهای سیاسی و در نتیجه قدرت گرفتن افرادی از جناحی خاص منتهی شده است. از دیگر اشکال فساد سیاسی در این سازمان، تعدد عزل و نصب‌ها در آن است که به دلیل ملاحظات سیاسی سازمان، دولت، جناح‌ها و دیگر نهادها و وزارتخانه‌ها رخ می‌دهد. در آخر، شکل دیگری از فساد در سازمان تأمین اجتماعی، خویشاوندسالاری است که باعث پیشی گرفتن رابطه از ضابطه در این سازمان شده و صندلی‌های تأمین اجتماعی را به جای افراد متخصص و متعهد به خویشاوندان مدیران رده بالای سازمان و بعضاً خارج سازمان می‌دهد.
با عنایت به مطالب فوق، فساد به اشکال مختلف در سازمان تأمین اجتماعی باعث کاهش امنیت اجتماعی و اقتصادی می‌شود و از این طریق جایگاه تأثیرگذار سازمان در جامعه را تنزل داده، اعتماد عمومی به سازمان و دولت را خدشه‌دار کرده و تحقق اهداف این سازمان مبنی بر بسط و توسعه امنیت اجتماعی و ارتقاء رفاه اجتماعی را با مانع روبرو می‌کند.
راهکارهای پیشنهادی
برخی از راهکارهای مبارزه با فساد درون سیستمی در سازمان تأمین اجتماعی به شرح زیر است:
بازنگری در برخی از قوانین سازمان مانند قوانین مربوط به بودجه خارج از شمول در سازمان
تعیین محدوده دقیق اختیارات مدیران سازمان توسط نهادهای تصمیم‌گیر سازمان
لزوم برخورد قضایی جدی‌تر با تخلفات درون سیستمی سازمان
بهینه‌سازی امر نظارت بر سازمان به شکل نظارتهای منظم و ارایه گزارشهای موثق از عملکرد سازمان
ترویج شایسته‌سالاری در سازمان از طریق برگزاری آزمون‌های استخدامی چندمرحله‌ای
تحلیل مسأله
فساد در سازمان تأمین اجتماعی به سه شکل کلی یعنی فساد مالی، سیاسی و خانوادگی بروز می‌کند. در ابتدا فسادهای مالی را داریم که یکی از اشکال آن در سازمان تأمین اجتماعی، فروش غیرقانونی اموال غیرمنقول این سازمان است. برای مثال می‌توان به واگذاری غیرقانونی شرکت‌های شستا با هدف دستیابی خریدار و فروشنده به منافع مالی اشاره کرد. اتفاقاتی از این دست می‌تواند باعث کاهش قابل توجه منابع مالی این سازمان شده و هدف آن مبنی بر تأمین امنیت اجتماعی را تحت تأثیر قرار دهد. یکی دیگر از اشکال فساد مالی در این سازمان مربوط به پاداش‌ها و پرداختی‌هایی مانند وام، حق‌الزحمه، تشویقی و ... به مدیران سازمان است. سازمان تأمین اجتماعی امروزه به یک بنگاه اقتصادی تغییر شکل داده که براساس اسناد به دست آمده در سال‌های اخیر تنها مدیران و معاونان این سازمان از طریق پاداش‌ها و پرداختی‌های نجومی منتفع شدهاند، در حالی که وضعیت افراد تحت پوشش آن رو به وخامت گذاشته است. از اشکال دیگر فساد مالی در این سازمان، تخصیص کمک‌های مالی به افراد و نهادهای خارج از سازمان است. اختیار قانونی سازمان تأمین اجتماعی برای استفاده از اموال خارج از شمول باعث تبانی افراد با سازمان شده است. یکی دیگر از اشکال فساد مالی در سازمان تأمین اجتماعی مربوط به اختلاس‌های کلانی است که باعث هدررفت منابع سازمان شده است.
شکل دیگر فساد در سازمان تأمین اجتماعی فساد سیاسی است. سازمان تأمین اجتماعی برای پیشبرد اهداف خود نیازمند افراد متخصص در امور سازمان است. اما گاه مشاهده شده است که منافع جناحی بر لزوم متخصص بودن مدیران سایه افکنده و مناسبات سیاسی به زدوبندهای سیاسی و در نتیجه قدرت گرفتن افرادی از جناحی خاص منتهی شده است. از دیگر اشکال فساد سیاسی در این سازمان، تعدد عزل و نصب‌ها در آن است که به دلیل ملاحظات سیاسی سازمان، دولت، جناح‌ها و دیگر نهادها و وزارتخانه‌ها رخ می‌دهد. در آخر، شکل دیگری از فساد در سازمان تأمین اجتماعی، خویشاوندسالاری است که باعث پیشی گرفتن رابطه از ضابطه در این سازمان شده و صندلی‌های تأمین اجتماعی را به جای افراد متخصص و متعهد به خویشاوندان مدیران رده بالای سازمان و بعضاً خارج سازمان می‌دهد.
با عنایت به مطالب فوق، فساد به اشکال مختلف در سازمان تأمین اجتماعی باعث کاهش امنیت اجتماعی و اقتصادی می‌شود و از این طریق جایگاه تأثیرگذار سازمان در جامعه را تنزل داده، اعتماد عمومی به سازمان و دولت را خدشه‌دار کرده و تحقق اهداف این سازمان مبنی بر بسط و توسعه امنیت اجتماعی و ارتقاء رفاه اجتماعی را با مانع روبرو می‌کند.
راهکارهای پیشنهادی
برخی از راهکارهای مبارزه با فساد درون سیستمی در سازمان تأمین اجتماعی به شرح زیر است:
بازنگری در برخی از قوانین سازمان مانند قوانین مربوط به بودجه خارج از شمول در سازمان
تعیین محدوده دقیق اختیارات مدیران سازمان توسط نهادهای تصمیم‌گیر سازمان
لزوم برخورد قضایی جدی‌تر با تخلفات درون سیستمی سازمان
بهینه‌سازی امر نظارت بر سازمان به شکل نظارتهای منظم و ارایه گزارشهای موثق از عملکرد سازمان
ترویج شایسته‌سالاری در سازمان از طریق برگزاری آزمون‌های استخدامی چندمرحله‌ای
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.