تصویر چرایی شکست اقدامات در کاهش آسیبهای ناشی از سیل
سیل ناکارآمدی مدیریت ایران را آشکارکرد
ساعت24-المانیتور سال ۲۰۱۹ در مقاله «چرایی شکست اقدامات در کاهش آسیبهای ناشی از سیل» به تحلیل نحوه مدیریت مواجهه با سیلهای اخیر در ایران پرداخته است.
بهعنوان نمونهای از این قبیل ناکارآمدیها، میتوان به این موضوع اشاره کرد که سالهاست سازمانهای مختلف دولتی نتوانستهاند بر سر نحوه تخصیص منابع به یک صندوق خاص، توافق نظر داشته باشند؛ بنابراین در هنگام وقوع بلایای طبیعی تنها ظرف چند روز در خصوص تخصیص منابع از صندوق توسعه ملی برای پرداخت غرامت تصمیمگیری میشود، درصورتیکه این منابع میتوانند بهطور مؤثرتری مورد استفاده قرار گیرند. تصمیمگیری تحت چنین شرایطی، احتمال ایجاد زمینهای برای معاملات فاسد را در سازمانهای دولتی افزایش میدهد.
ارزیابی عملکرد مقامات ایرانی حاکی از آن است که فقدان هماهنگی بین نهادهای مختلف، بارزترین مسئله در مدیریت بلایا است. ازاینروی، حسن روحانی رئیسجمهور وقت و سایر مقامات دولتی، بهجای پذیرفتن مسئولیت شکستهای خود، اقدامات نهادهایی مانند سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را مورد انتقاد و سرزنش قرار دادند. روحانی همچنین سازمان هواشناسی ایران (که بخشی از بدنه دولت است) را به دلیل عدم پیشبینی دقیق هواشناسی مقصر دانست. بااینحال، هشدارها و اعلامیههای سازمان هواشناسی، پیشبینی بارشهای سنگین را یک هفته قبل از سیل نشان میدهد ولی سایر بخشها مانند استانداران، شهرداریها، سازمان مدیریت ملی بحران و... در استفاده از اطلاعات و عملیاتی کردن اقداماتِ لازم با شکست مواجه شدهاند.
اگر حکومت و دولت مسئول بودند، میباید عبدالرضا رحمانیفضلی، وزیر کشور وقت استعفا میداد. نهتنها وی استعفا نداد، بلکه هیچ یک از استانداران بیکفایت و فاقد صلاحیت را نیز عزل نکرد تا اینکه اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیسجمهور، مجبور به مداخله برای عزل استاندار گلستان شد.فقدان هماهنگی و حس رقابت موجود بین نهادهای دولتی و خصوصی منجر به شکلگیری فاجعه اخیر در سطحی متفاوت شد. رئیسجمهور، حسن روحانی، جنگلزدایی و عدم توجه به حریم رودخانهها را عامل اصلی تشدید خسارتهای ناشی از سیل در مناطق شهری دانست. پروانه مافی، نماینده مردم تهران، نیز بیتوجهی به حریم رودخانهها را بهعنوان یکی از عوامل اصلی وضعیت ایجاد شده اعلام کرد. از دیگر عوامل مؤثر در تشدید اثرات سیل میتوان به صدور مجوز ساختوساز در حریم رودخانهها و بسترهای خشکشده اشاره کرد. باری دیگر، فساد، رانتخواری و عدم شفافیتِ مسئولیتهای نهادی به اقتصاد ایران آسیب رساند. عدم وجود استراتژی جامع در سازمان ملی مدیریت بحران را میتوان عاملی به مراتب مهمتر از ناکارآمدی تعامل بین سازمانهای دولتی و قوه مجریه دانست، مانند بسیاری از سازمانهای دولتی که تمرکز بر چارچوبهای نظری باعث محدودیت اقدامات آنها در زمان وقوع بلایا میشود. پژوهشی در خصوص بیمارستانهای ایران نشان میدهد که «داشتن طرح بحران و کمیته بحران بدون آشنایی با دانش مدیریت بحران، به مدیران کمکی در مواجهه با بحران نمیکند».
آنچه در این شرایط دیده میشود واکنشهای سازمان نیافته و خودجوشِ دولت و جامعه است که منجر به اقدامات جستهگریخته در راستای کاهش خسارات میشود، بدون آنکه ثمرهای کاربردی برای مواجهه با بلایای محتمل در آینده داشته باشد. با ادامه چنین شرایطی، ضعف موجود در ساختار دولتی ایران برطرف نخواهد شد. نظام دولتی بیشازحد به نهادها وابسته است، درحالیکه این نهادها قادر به انجام دقیق مسئولیتهای خود نیستند، بین آنها هماهنگی وجود ندارد و ساختار قوانین شفاف نیست. این کمبودها با شکست در تخصیص کارآمد منابع تشدید خواهد شد و پایههای اقتصادی ایران را تخریب خواهد کرد. هنوز مشخص نشده است که آیا مقامات ایرانی درسهایی از سیل اخیر گرفتهاند و آیا قدمهای کارآمدی برای مدیریت بلایای آینده بر خواهند داشت یا خیر.
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.