درمرکزبررسی های استراتژیک ریاست جمهوری مطرح شد
سیر تا پیاز در باره FATF
ساعت 24 - پنجاه و یکمین جلسه از سلسله نشستهای «گفتوگوهای راهبردی»، در تاریخ بیست تیر ماه ۱۳۹۷، با سخنرانی آقای دکتر سیدجواد کاظمیتبار، دکترای برق و کامپیوتر از دانشگاه کالیفرنیا ایرواین امریکا و کارشناس داده کاوی برای کشف تقلب برای تراکنشهای بانکی امریکا با عنوان «مبارزه با پولشویی در ایران» در سالن نشستهای مرکز بررسیهای استراتژیک ریاستجمهوری برگزار شد. در ادامه خلاصهای از اهم مباحث ارایه شده در این نشست ارایه میگردد.
FATFچه کار می کند؟
مسوول و متولی اینکه چه کشوری پرریسک اعلام بشود FATF است. البته تنها FATF نیست؛ کشورهای مشمول تحریم سازمان ملل یا کشورهایی که بنابر گزارشهای معتبر سطح بالایی از فساد یا فعالیتهای خرابکارانه در آنها وجود دارد. منتهی مهمترین عامل تعیین پرریسک بودن یک کشور همان است که از طرف FATF به عنوان غیر همکار معرفی شود. اما این FATF دقیقا چیست؟ FATF یا Financial Action Task Force On Laundering یک گروه اقدام ویژه است. در سال ۱۹۸۹ در ذیل همایش گروه هفت برای مبارزه با پولشویی تأسیس شده است. اوایل شاید به تعداد انگشتان دست عضو داشت. در سال ۲۰۰۱ و بعد از قضیه یازده سپتامبر تحت تأثیر امریکا بحث تروریسم هم در آن موضوعیت یافت. دبیر خانه این گروه اقدام ویژه در پاریس است. و نام فرانسوی آن GAFI است و به وبسایتش هم که مراجعه کنید زده است FATF - GAFI. بنای کار FATF بر ارزیابی متقابل با داوری همتاست که همانند داوری در مقالات علمی است و به موجب آن اعضا همدیگر را ارزیابی میکنند و این گروه ویژه مرکزیت و صاحبی ندارد. معروفترین سند FATF یک جزوهای است که چهل توصیه گفتوگوهای راهبردی برای مبارزه با پولشویی کرده است و در کنار این یک جزوه دیگر دارد که نه توصیه برای مبارزه با تأمین مالی تروریسم دارد. در توصیههای چهلگانه FATF آمده است که یک کشور برای قرار نگرفتن در لیست سیاه یا اعلام شدن به عنوان کشور کم ریسک باید این شرایط را احراز کند. یک اینکه کنوانسیونهای بینالمللی مربوطه را بپذیرد و در کشورش پیدا کند. دو که بسیار مورد تأکید است اینکه پولشویی را به عنوان جرم بپذیرد تا مسوولان کشور بتوانند با تکیه بر قانون مجرمین پولشویی را به زندان انداخته و عایدیهای حاصل از پولشویی را ضبط کنند. سه سیستم تحقیق و ارزیابی در مورد مشتریان یا به اصطلاح CDD Customer Due Diligence)) داشته باشد. Due Diligence به معنایی عام یعنی برای اینکه مثلا از کیفیت محصول من اطمینان حاصل شود از دیگران میپرسید که محصول ایشان خوب است یا نه. Customer Due Diligence همین ارزیابی در مورد مشتری است. چون آدمهای خلافکار میآیند و پولهایشان را در بانک میگذارند تحقیق در مورد مشتریها ضروری است. یک نمونه از کارهایی که در CDD میتواند انجام میشود و در کشور ما هم انجام میشود بدین شرح است. ستاد مبارزه با پولشویی نه بر پایه اطلاعات محرمانه بلکه براساس شغل فرد یا اظهارنامه مالیاتیاش یک سطح فعالیت میانگین را برای فرد تعیین میکند و مثلا میگوید فرد X پنج میلیون تومانی ست. اگر X تراکنشی بزند که ده برابر باشد کمی مشکوک میشود. خلاصه توصیههای چهل گانه از این جنس است. کشور باید گزارش تراکنشهای مالی را برای موسسات مالی و بعضی دیگر بنگاههای خاص تهیه کند و در واحد اطلاعات مالی آن کشور ارزیابی شود و البته همکاری با کشورهای دیگر هم در موارد کشف جرم و بازرسی برای FATF موضوعیت دارد. به علاوه FATF یک سری مباحث تحریمی دارد. مثلا میگوید اگر سازمان ملل شخصی حقیقی یا حقوقی را تحریم کرد اعضای من هم باید به این تحریمها احترام بگذارند و تراکنشهای آن شخص را را بلاک و اموالش را ضبط کنند. این اشخاص مشخصا کسانی هستند که در قطعنامههای سازمان ملل اسمشان آمده و عمدتا از القاعده طالبان و کره شمالی هستند. سازمان ملل قطعنامههای دیگری (یعنی ۱۷۳۷ و ۱۷۴۷ و ۱۸۰۳ و ۱۹۲۹) دیگر هم دارد که شامل اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی بودند». اما وقتی برجام امضا شد سازمان ملل گفت که این قطعنامهها دیگر اثری ندارد. و FATF هم این را در سندش منعکس کرد. الان میتوانید از روی سندش ببینید که گفته است ایرانیها دیگر مشمول این تحریمها نیستند. FATF تا سال ۲۰۱۶ هم ۳۷ عضو داشته است. البته گروههای معادلی در سراسر دنیا وجود دارند که اصطلاحا گروههای متحد FATF نامیده میشوند مثلا ABG که آسیا و اقیانویسه را پوشش میدهد و کشورهایی هستند که عضو آن هستند و شاید عضو FATF نباشند. اگر آنها به توصیههای این گروههاهم عمل بکنند انگار که به توصیههای FATF عمل کردهاند.
لیست سیاه
بدینترتیب FATF در واقع تقریبا همه کشورهای جهان را پوشش داده است. اما برویم سراغ لیست سیاه FATF لیست سیاه FATF برای اولینبار سال ۲۰۰۰ اعلام شد. جالب است که در اولین لیست سیاهشان ما نبودیم اما رژیم اشغالگر قدس، روسیه و لبنان بودند که البته بعد از یکی دو سال هم از لیست درآمدند. FATF میگوید اگر با من مشارکت نکنید جزو این لیست خواهید بود. مشارکت با عضویت فرق دارد. مشارکت مثلا سامانه پولشویی در یک کشور راهاندازی شود. پولشویی به عنوان جرم در مجلسش تصویب شود. اگر عایدی حاصل از پولشویی هست این را ضبط کنید. اطلاعات اموال ضبط شده مربوط به پولشویی را باید در اختیار یکدیگر قرار بدهیم. در FATF بحث استرداد مجرمان پولشویی و تروریسم هم آمده است. منتهی بلافاصله بعدش نوشته است که اگر یک کشوری نخواهد فرد مقیم کشور خودش را به دست کشور دیگر بدهد حداقلش این است که پروندهاش را بدهد. البته در بسیاری کشورها در بحث دسترسی به اطلاعات تراکنشی شهروندان سختگیرانه عمل میکنند. مثلا خود من که در شرکت امریکایی کار میکردم حق نداشتم اطلاعات را روی هارد درایو سیو کنم. همهاش باید از روی سرور میخواندم. یعنی اینقدر حساسیت داشتند. ممکن است کشوری از اعضای FATF نباشد ولی با آن مشارکت کند و این توصیهها را پیاده کند و در نتیجه از لیست سیاه دربیاید. مساله بعدی این است که اگر چه قرار نگرفتن یک کشور در لیست سیاه FATF بار حقوقی ندارد ولی در عمل مثل تحریم عمل میکند. یعنی قرار گرفتن در لیست سیاه FATF قطعنامه سازمان ملل را نتیجه نمیدهد. اما معنایش این میشود که بانکهای دنیا شما را بایکوت میکنند. در رابطه با کشورهای پرریسک از نگاه FATF در حال حاضر ما و کره شمالی در وضعیت قرمز هستیم. (بالغ بر ۲۰ بیانیه در مورد ما آمده است. یک چیزی وجود دارد به نام اقدام متقابل (Countermeasure) که در ادبیات FATF یعنی قطع ارتباط بهطور کلی. در حال حاضر فقط در مورد کره شمالی چنین وضعی است. یک وضعیت هم به نام enhance of Due Diligence وجود دارد که یعنی ارزیابی دقیقتر و عمیقتر. از سال ۲۰۱۶ از حالت اقدام متقابل ما را به ارزیابی دقیق تنزل دادند. یعنی وضع ما یک درجه از کره شمالی بهتر شده است. ما در لیست سیاه نیستیم. یک مدت کوتاهی بعد از برجام ما از لیست سیاه در آمدیم و آمدیم در فهرست مراقبت (Watch list). در مورد ما اینطور گفتهاند به بانکها که اگر میخواهید با ایران کار کنید لطفا ارزیابی دقیق کنید. بعد گفتهاند تا زمانی که ایران به توصیههای ما جامه عمل پوشاند در فهرست مراقبت باقی خواهد ماند. تا به حال چند بار به ما مهلت دادهاند که دغدغهها را برطرف کنیم ولی نتوانستیم. بعد از پایان مهلت دوباره تمدید کردند. این احتمال وجود دارد که اگر بعد از مدتی ما خواستههایشان را انجام ندهیم ما را به حالت اقدام متقابل و لیست سیاه برگردانند. در نظر داشته باشید زمانی که ما از لیست سیاه درآمدیم افرادی همچون مایکل بنت سناتور امریکایی با تامیل پاردو رییس سابق موساد یا معاون پیشین سیایای یا ادوایز هوملند سکیوریتی (Homeland security) امریکا گفته است که لطفا ایران را به لیست سیاه برگردانید. معمولا هم این حرفها را پیش از جلسه FATF میزنند که بر آن تأثیر بگذارند. معمولا هم به این صورت است که درخواست شان را خطاب به رییس خزانهداری CENTER FOR STRATEGIC STUDIES امریکا به عنوان نماینده امریکا در FATF مطرح میکنند. نهایتا اینکه FATF در آخرین گفتوگوهای راهبردی بیانیهاش در مورد ایران موارد نه گانه را گفته است و در آخر به این صورت نوشته است که FATF از دست ایران ناامید شده است و ما به آنها فرصت داده بودیم و تا اکتبر ۲۰۱۸ وقت دارد که استانداردهای ما را انجام بدهد. جالب است که اینها نه مورد را گفتهاند ولی آخرش چند مورد را گذاشتهاند که این چند مورد را انجام بدهید. ما از ایران میخواهیم این چند مورد را انجام بدهد. احساس من این است که اگر ما این چند مورد آخر را انجام بدهیم احتمالا اینها راضی بشوند. لایحهای که در مجلس ما مسدود مانده است لایحه الحاق ایران به کنوانسیون مبارزه با تأمین مالی تروریسم است. در پایان فقط به این اشاره کنم که حزبالله از نگاه سازمان ملل جزو گروههای تروریستی محسوب نمیشود و نیازی نیست در این مورد نگران باشیم.
پرسش پاسخ:
در بخش پرسش و پاسخها خانم حسنی دانشجوی دکتری جامعهشناسی سیاسی این پرسش را مطرح کردند که چرا ما از ظرفیتهای بلاکچین و کریپتوکارنسی (cryptocurrency) که نیاز به سوییفت ندارد برای پرداختهایمان که شرایط خاصی دارند استفاده نمیکنیم؟ با توجه به اینکه FATF هنوز موضع روشنی در مورد اینها ندارد. دکتر کاظمیتبار در پاسخ این نکته را مطرح کردند که نگاهها به بلاکچین و کریپتوکارنسی منفی نیست اما در حال حاضر تنها به خاطر اینکه خیالمان از FATF راحت بشود ممنوعشان کردیم. همچنین ایشان در پاسخ به بحثی در مورد جایگاه هوش مصنوعی و دادهکاوی در شناسایی پولشویی گفتند که الزامی برای این منظور اعمال نشده است اما شرکت ایشان به این سمت رفته است. دکتر کاظمیتبار همچنین این نکته را افزودند که گویا بورس هم همانند بانکها الزاماتی از سوی بانک مرکزی برای مبارزه با پولشویی دارند. در پاسخ به سوال دیگری با این مضمون که وقتی دادهها را به ما نمیدهند این حرف که در داخل توان فنی داریم به چه معناست. دکتر کاظمیتبار در پاسخ گفتند که یک سری شرکتها به اینها به کر دولوپرها (Core developer) وصل هستند و از این
طریق به دادهها دسترسی دارند. اسمش را رانت یا هر چیزی میشود گذاشت. در مورد شاپرک هم دکتر کاظمیتبار با تأیید حرف یکی از حضار گفت که نصب سامانه کشف پولشویی در آن میتواند موفقیتهای بزرگتری را منجر شود؛ منتهی شاپرک دستکم علاقهمند به همکاری با شرکت توسن نبود و رفت سراغ یک محصول خارجی. در ادامه آقای ناجی مجری برنامه پرسشهایی چالشبرانگیز را پیش روی دکتر کاظمیتبار گذاشتند از جمله اینکه آیا امکان جاسوسی از طریق دادههایی که FATF از ما میخواهد وجود ندارد؟ یا اینکه آیا اکشنپلنها در قبال کشورهای مختلف عادلانه تنظیم میشود؟ و همچنین اینکه آیا در شرایط تحریمی که ما قرار داریم FATF دست و پایمان را بیشتر نخواهد بست؟ دکتر کاظمی تبار در پاسخ به پرسش آخر یعنی پرسش از وضعیت تحریم گفتند که اوضاع دیگر بدتر از این وضعی که ما در آن هستیم نخواهد شد. ایشان همچنین این ادعا که به صورت ناعادلانهای به ایران سختتر گرفته میشود را ادعایی ثقیل و نیازمند اثبات دانستند. ایشان همچنین بر نظارت وزارت اطلاعات بر کار به منزله ضامن تأمین امنیت آن تأکید داشتند.
FATF و سرداران
در ادامه دکتر ناجی این سوال را مطرح کردند که اگر FATF مثلا اطلاعات چند تا از سرداران سپاه را از ما به بهانه پولشویی با تروریسم بخواهد چطور؟! دکتر کاظمیتبار در پاسخ عنوان کردند که در حال حاضر هیچ مقام حقیقی و حقوقی ایرانی در تعریف بینالمللی مربوط به سازمان ملل از تروریسم نمیگنجد. و FATF در جزواتش صریحا فقط قطعنامههای سازمان ملل را میشناسد. تازه مساله ما خروج از لیست قرمز FATF است و برای اینکه ما از این لیست در بیاییم کار به آنجا نمیکشد و همین قطعنامههای سازمان ملل است که در آنها فقط القاعده و امثالهم هستند موضوعیت دارد.
198 کشور قبول دارند
در ادامه یکی از خانمهای حاضر در جلسه توضیحات مفصلی در مورد FATF ارایه کردند که مهمترین موارد آن بدین شرح است: «اگر FATF یک خوبی داشته باشد این است که ادعایش این است که نهادی فنی است. اگر چیزی بیش از آن چهل توصیه خواسته شود میتوان امتناع کرد. اصولا اگر FATF میخواست به خودش حق بدهد و بگوید که اطلاعات آقای X و خانم Y را بده ۱۹۸ کشور دنیا قبول نمیکردند که طبق توصیههای FATF ارزیابی بشوند. راز موفقیت FATF این است که سعی کرده است خودش را در سطح سیاستگذاری نگه دارد. مکانیزم ارزیابی آنها به این صورت است که در سطح نخست مقررات یک کشور طبق توصیهها چک میشوند. (مثلا بایستی مجازات باید effectiveProportionate و Dissuasive باشد. سطح بعد اجرا (implementation) است. مثلا اینکه در پنج سال گذشته چند نفر به جرم پولشویی زندان رفته اند؟ مشخصاتشان چیست؟ مرحله بعدی افکتیونس است که همان کارآمدی است و یک سری سوال و دیتای مشخص است. (میبینیم که اصلا مکانیزم FATF این نیست که بخواهد اطلاعات حساب فردی را در هنگام ارزیابی بگیرد. بعد حتی اگر از یک سری توصیهها به درستی تبعیت نکنیم فوق فوقش در این توصیه رتبه بدی میگیرم. هیچ کشوری در دنیا وجود ندارد که کامل ۴۰ توصیه را رعایت کرده باشد. یک جدولی هست که خود FATF تهیه کرده است که رعایت توصیه هایک رنج دارد. از Fully complaint که یعنی کامل اجرا شده است؛ بعد Largely Complaint، Partially Complaint و Non complaint که یعنی کلا اجرا نمیشود. مثلا امریکا چهار توصیه Non complaint دارد. در نتایج ارزیابی هیچ کشوری تاحالا وجود نداشته است که یک کشور در همه چهل توصیه کامپلینت باشد. برخلاف تصور عموم ما توصیههای FATF نگاهشان به داخل است و تنها چهار توصیه (مشخصا توصیههای ۳۶ تا ۴۰ در همکاریهای بینالمللی دارد که سه تایش به قوه قضاییه بازمیگردد که مواظبت قضایی و استرداد از جمله آنهاست. ممکن است کشور دیگری از ما استعلام کند یا درخواست کند که ما بنابر ملاحظات سیاسی جواب ندهیم. اتفاقا این چهار توصیه جزو توصیههایی است که اکثر کشورها نان کامپلنت گرفتهاند. نکته بعدی اینکه موضوع اصلی الان اصلا بحث پیوستن CENTER FOR STRATEGIC STUDIES به FATF نیست. من ندیدهام FATF کشوری که در لیست سیاهش بوده است را در گفتوگوهای راهبردی خانوادهاش بپذیرد. ساختار FATF از جهاتی شبیه و از جهاتی متفاوت با سازمان ملل است. مثلا آن ۳۷ کشوری که آقای دکتر فرمودند تقریبا کار شورای امنیت سازمان ملل را میکنند. آنها حق رای دارند. اینکه عادلانه هست یا نیست بحث دیگری است ولی همان مکانیزم شورای امنیت است. اگر این را نمیپذیریم پس از سازمان ملل هم باید بیرون بیاییم. این ۳۷ کشور تقریبا تمام اقتصادهای بزرگ دنیا هستند و از لحاظ جغرافیایی متوازن انتخاب شدهاند. از یک جایی به بعد دیگر FATF گفت به من دیگر نپیوندید. چون ساختمان و امکانات و لجستیکش را نداشت. به جایش گفت گروههای منطقهای ایجاد میکنم و به آنها بپیوندید و از طریق آنها با من در ارتباط باشید. مثلا اگر گروه اوراسیا ده کشور است هر ده کشور نیایند در خود FATF. نمایندهشان (روسیه یا کشوری دیگر) بیاید. با احتساب این گروههای منطقهای متحد با FATF ۱۹۸ کشور قبول کردهاند توصیههای FATF را رعایت کنند و از این بابت ارزیابی بشوند.
ایران و کره شمالی
فقط دو تا کشور هستند که به این خانواده نپیوستند: ایران و کره شمالی. که جالب است که در سالیان گذشته کره شمالی هم تلاشش را کرده بوده است و عضو ناظر یکی از این گروهها بوده است و جالب است که کره شمالی چند سال پیش قانون تأمین مالی مبارزه با تروریسم را تصویب کرد. بعضا گفته میشود امضای FATF خیانت به خون شهدای مدافع حرم است. جالب است سوریه هم با این وضع جنگ بهشدت دنبال این است که از لیست خاکستری FATF در بیاید. یعنی لیست سیاه هم نیست. یعنی اکشن پلنش را سال ۲۰۱۰ گرفته است. مدام میگوید من اکشن پلانم را اجرا کردهام. عراق با اینکه در وضعیت استیبل نیست در لیست خاکستری بود و نهایت تلاشش را کرد و اینبار بالاخره توانست در بیاید. افغانستان هم همینطور و غیره. ما نگران ارتباط با حزبالله هستیم در حالی که لبنان که مقامات حزبالله در انتخابات اخیر جایگاه ویژهای در آن به دست آوردند عضو FATF است و از این بابت دچار مشکلی نشدهاند. نکته دیگر اینکه چهل توصیه FATF همگی وزن مساوی ندارند. بعضی از توصیههای FATF اصلا الزامی نیست. اختیاری است. مثلا چه؟ مثلا اینکه بانکها میتوانند شناسایی مشتریشان را به اشخاص ثالث واگذار کنند (یا توصیههایی در مورد کازینوها). اما مثلا ما در ایران اصلا چنین اجازههایی را نداریم. و طبیعتا این توصیه بر ما اساسا قابل اطلاق نیست. منتها یکسری توصیه دارد که خودش به آنها Key recommendation و Core recommendation میگوید. این توصیهها توصیههای کلیدی است. مثلا نفس اینکه پولشویی جرم باشد. تأمین مالی تروریسم جرم باشد. اکشن پلنها شامل Key recommendation و Core recommendationهاست. معمولا اکشن پلنها اعلام عمومی نمیشوند. فکر میکنم تنها کشوری که اعلام عمومی کرد و متاسفانه یک روزنامه ما هم چاپ کرد ایران بود. چرا که دنیا دارد نگاه میکند که FATF به چه چیز ما ایراد گرفته است و ما از این بابت در موضع ضعف قرار میگیریم. اما پابلیک استیتمنتهای FATF طبیعتا عمومی است و برای ما نه بند و برای عراق شش بند بود که خیلی به هم شباهت داشت. مثلا به جرمنگاری پولشویی عراق ایراد گرفته بودند و به ما نه. دلیلش این است که سال ۸۶ موقعی که ما این قانون را مینوشتیم پولشویی را طبق FATF جرمنگاری کردیم. پس اینکه گفته میشود FATF زاییده برجام است حرف درستی نیست. آییننامه سال ۸۶ ما ماده به ماده بر اساس توصیههای FATF نوشته شده است. قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم هم همین است. در جرمنگاری پولشویی به عراقیها ایراد گرفتند و باز هم به ما نه. در واقع به ما فقط گفتهاند مجازاتش کم است که در داخل هم به همین نتیجه رسیده بودیم. (مجازات جریمه نقدی آن هم یکچهارم واقعا کافی و متناسب با جرم نیست.) هم به عراقیها و هم به ما جرمنگاری تأمین تروریسم و مسدود کردن داراییهای تروریستها را ایراد گرفتهاند. همچنین همانطور که در هر اکشنپلنی شما CDD و FIU را خواهیم دید این موارد هم حضور داشتهاند. گزارش از تحریکات مشکوک در اکشنپلن عراق بود. برای ما بخش بسیار محدودی بود. FIUی ما هم در بخش بسیار محدودی ایراد داشت. مورد دیگری که در بندهای آنها بود ولی برای ما نبود برنامه نظارتی است. اما یک فرق مهم بین ما و عراق است که آنها برای فرار از لیست خاکستری تلاش میکنند و ما برای فرار از لیست سیاه. در مورد لیست سیاه توجه داشته باشید که یک کشور را به سادگی به لیست سیاه نمیبرند؛ بارها بیانیه و مهلت میدهند. اما وقتی رفت دیگر خارج شدنش سخت است. و این اتفاق برای ما افتاد. اکتبر ۲۰۰۷ اولینبار FATF به ما گفت که یک سری ضعف دارید. آن موقع مانه قانون مبارزه با پولشویی داشتیم و نه قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم. ۲۰۰۸ سه بار بیانیه آمد. چون هیچ جواب و هیچ فیدبک و هیچ قول رفع ایراد از جانب ما نرفت ما ۲۰۰۹ به لیست سیاه وارد شدیم.» مقاصد سیاسی
پس از این توضیحات مفصل یکی دیگر از حاضرین این موضع را در قبال FATF گرفت که هدف آنها از ورود به عرصه نظام بانکی مقاصد سیاسیشان است. ایشان همچنین با اذعان به اینکه مساله پولشویی مشکل داخلی ماست که به درستی با آن برخورد نمیشود بر این نکته تأکید کردند که خود امریکاییها میگویند سلطه سوییفت در حال تنزل است مدعی شد که چین از بلاکچین و روسیه از پیامرسانها و نرمافزارهای دخلی استفاده میکنند اما ما در چنین مسیری گام برنمیداریم. دکتر کاظمیتبار در پاسخ فرمودند که در مورد این قضیه که گفتید ضعف داخلی ما با شما همدردیم.... منتها یک مسالهای که هست و باعث میشود ما اول به سراغ FATF برویم این است که اگر ما نتوانیم از لیست سیاه FATF در بیاییم اگر هند از ما نفت بخرد ما باید به جایش از آن نخ و سوزن بگیریم. اما آن فرد پرسشکننده همچنان اصرار داشت که ما میتوانیم سوییفت را دنبال نکنیم و مثلا با هند پیمان دوجانبه پولی ببنیدیم. دست آخر آقای ناجی به عنوان مجری برنامه در نقد این پرسشکننده آخر گفتند که حرف ایشان در ایراد متدولوژیک دارد. یکی اینکه شما آنچه را که ما میخواهیم مورد سوال قرار بدهیم فرض گرفتید؛ یعنی اینکه آیا اساسا FATF سیاسی هست یانه. شما سیاسی بودن FATF را فرض گرفتید. به علاوه به کرات ثابت CENTER FOR STRATEGIC STUDIES شده است که این راهکارهایی که میگویید منشأها و شاهراههایی است برای باج دادن گفتوگوهای راهبردی به کشورهای دیگری است که ما میخواهیم برویم خارج از یک نظام استاندارد بینالمللی با آنها کار کنیم. ما در چنین فضاهایی زیاد باج دادیم و اینها فضاهای بسیار فسادآوری است.
منبع : http://www.css.ir/
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.