پشت پرده نقص فنی هواپیماها در روزهای گذشته
ساعت 24-پس از سانحه سقوط هواپیمای بویینگ 737شرکت اوکراین اینترنشنال در نزدیکی شاهد شهر و جان باختن تمامی 176سرنشین آن، حوزه هوایی کشور در سیبل توجه قرارگرفت. در این میان، ثبت چندین نقص فنی و خروج دو هواپیما از باند طی دو،سه هفته گذشته، این انگاره را تشدید کرد که صنعت هوایی کشور با چالش جدی در زمینه ایمنی روبه‌رو است.
درواقع وجود چالش‌های متعدد از جمله بالابودن نقص فنی در هواپیماها، فرسودگی ناوگان و... مربوط به چند هفته اخیر نمی‌شود و معضل چندین ساله صنعت هوایی است، دوسال پیش بود که یکی از خلبانان باسابقه کشور در گفت‌وگویی با «تعادل» اعلام کرد که صنعت هوانوردی ایران درآستانه وقوع بحران است و روزی که خبر وقوع یک حادثه منتشر نمی‌شود، باید خوشحال بود زیرا فرسودگی ناوگان و نبود زیرساخت‌های لازم شرایط این صنعت را با مشکل مواجه کرده است.
به گفته فعالان حوزه هوانوردی، سوانح هوایی رخ داده طی هفته‌های اخیر نتیجه زنجیره‌ای از کمبودها و نقص‌ها در این حوزه است و نمی‌توان فرسودگی ناوگان، اعمال تحریم‌ها یا حتی سوءمدیریت را به عنوان علت اصلی ایجاد چالش‌های صنعت هوایی نام برد.
درواقع مجموعه‌ای از مشکلات، کار صنعت هوایی ایران را به اینجا رسانده‌اند و تنها یک مشکل یا معضل در وضعیت فعلی اثرگذار نبوده است در این میان، شرکت‌های هواپیمایی به سختی روزگار می‌گذرانند و از کمترین حمایت‌های مالی و قانونی از سوی دولت برخوردارند. البته نمی‌توان از تاثیر سوءمدیریت شرکت‌های هواپیمایی در وضعیت نامناسب ایرلاین‌ها و صنعت هوانوردی کشور چشم‌پوشی کرد اما باید بر این موضوع هم صحه گذاشت که دولت هم راه نجاتی برای خروج از وضعیت کنونی پیشنهاد نکرده یا پیش روی ایرلاین‌ها قرار نداده است.
افزایش هزینه‌های تعمیر و نگهداری
تحریم‌ها یکی از موانع و چالش‌های پیش روی صنعت هوانوردی است که هم نوسازی ناوگان و تامین قطعات را افزایش داده و هم اینکه هزینه‌های ایرلاین‌ها را برای تهیه تجهیزات اضافه کرده است.داوود ربیعی، کارشناس ارشد حوزه هوایی با اشاره به افزایش حوادث هوایی که برخی مربوط به سوانحی همچون خروج از باند و بعضی دیگر نقص فنی بوده‌اند، به «تعادل» می‌گوید: سال‌های سال است که صنعت هوایی ایران تحریم است و همین موضوع خرید هواپیمای نو و تامین قطعات هواپیما را با مشکل مواجه کرده، درواقع تاثیر تحریم بر صنعت هوایی مساله‌ای است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
ربیعی اظهار می‌کند: تحریم‌ها موجب شده که در بخش تعمیر و نگهداری هواپیما با هزینه‌های بالا مواجه باشیم و از قطعات و تجهیزات صنعت هوانوردی به خوبی استفاده کرده و صرفه جویی کنیم.
او ادامه می‌دهد: جدا از افزایش هزینه‌ها، وقتی موتور یا قطعه‌ای با مشکل فنی مواجه شود تامین این قطعه به دلیل تحریم‌ها زمان بیشتری می‌طلبد.
نا همخوانی هزینه و درآمد ایرلاین‌ها
به گفته این کارشناس ارشد حوزه هوایی، قیمت تمام شده بلیت هواپیما در ایران نسبت به هزینه‌ها و مخارج ایرلاین‌ها بسیار ناچیز است و اگر منصفانه به قضایا نگاه کنیم باید بحث درآمدزایی و هزینه کرد شرکت‌های هواپیمایی را در نظر گرفته و با هم مقایسه کنیم.
ربیعی اظهار می‌کند: به دلیل اعمال تحریم‌ها طی سالیان گذشته، اغلب هواپیماهای موجود در ناوگان هوایی کشور سن بالایی دارند و برهمین اساس مخارج و هزینه‌های هواپیماها هم افزایش می‌یابد و مبلغی که برای بلیت از مسافران دریافت می‌شود، کف مبلغی است که می‌توان دریافت کرد.
او اضافه می‌کند: تحریم‌ها موجب شده که ایرلاین‌های ایرانی مخارج بیشتری داشته باشند و هزینه‌های‌شان قابل مقایسه با شرکت‌های هواپیمایی که هواپیماهای نو و با سن کم دارند، نیست.
این کارشناس ارشد حوزه هوایی با تأکید بر تحمیل هزینه‌های سنگین به ایرلاین‌های ایرانی می‌گوید: شرکت‌های هواپیمایی داخلی همچنین مجبور هستند که از قطعات و تجهیزات کنونی بهترین استفاده را داشته باشند.
رشد حوادث هوایی و خطای انسانی
ربیعی با اشاره به افزایش مخارج ایرلاین‌های داخلی به دلیل اعمال تحریم‌ها می‌افزاید: رخدادهایی که طی هفته‌های گذشته در حوزه هوایی، ثبت شده حادثه است و سانحه نیست و حوادث رخ داده (خروج دو هواپیما از باند) بیشتر مربوط به خطای انسانی است که در همه جای دنیا اتفاق می‌افتد.
او تصریح می‌کند: به نظر می‌رسد که اخبار مربوط به حوادث هوایی طی هفته‌های گذشته برجسته شده که علت آن هم استفاده مردم از فضای مجازی و رسانه‌های الکترونیکی است، ضمن اینکه تاثیر اقلیم بر حوادث هوایی را هم نباید نادیده گرفت اقلیم ایران به گونه‌ای است که در تابستان با حوادثی مانند آتش گرفتن موتور مواجهیم و در زمستان با خروج هواپیما از باند به دلیل لغزنده بودن.
نگاه هوانوردی ایران، بین‌المللی نیست
این کارشناس ارشد حوزه هوایی، با اشاره به موانع و مشکلات صنعت هوایی کشور می‌گوید: باید این موضوع را در نظر بگیریم که ما صنعت هوانوردی خودمان را داریم و برهمین اساس آموزش‌های ارایه شده به نیروی انسانی اگرچه مطابق با استانداردهای جهانی است اما نگاه و رویکرد ما چندان بین‌المللی نیست که آموزش‌مان بین‌المللی باشد و درهمان سطح از نیروی انسانی انتظار داشته باشیم.
ربیعی ادامه می‌دهد: درحال حاضر صنعت هوایی کشور با مشکلاتی مثل کمبود نقدینگی و تحریم روبه‌رو هستیم ضمن اینکه بازارمان هم مطمئن و ایمنی نیست و ایرلاین‌ها در مدیریت هم با ضعف‌هایی روبه‌رو است.
او بیان می‌کند: در صنعت هوانوردی ایران هم با تحریم داخلی مواجهیم هم خارجی، تحریم خارجی موجب عدم تامین قطعات، هواپیمای نو و افزایش هزینه‌ها می‌شود و تحریم داخلی هم سوءمدیریت مسوولان این حوزه و مدیران ایرلاین‌ها است.
این کارشناس ارشد حوزه هوایی با تاکید بر تاثیر سوءمدیریت درصنعت هوایی اظهار می‌کند: ضعف در مدیریت در تمام زنجیره این صنعت مشاهده می‌شود از مدیریت ایمنی گرفته تا مدیریت در آموزش، مثلا سوءمدیریت در آموزش موجب می‌شود که نیروی انسانی آمادگی لازم را برای مواجهه با مشکلات ازجمله سوانح یا حوادث هوایی ندارند.
مدیریت مناسب
راهکاری برای بهبود صنعت هوانوردی
ربیعی درباره راهکارهای پیش رو برای کاهش معضلات صنعت هوانوردی عنوان می‌کند: مشکلات حوزه هوایی باید به صورت اصولی حل شود، به عنوان نمونه اگر تحریم‌ها هم برداشته شود به دلیل سوءمدیریت موجود درصنعت هوانوردی، نمی‌توان از فرصت‌های ایجاد شده استفاده کرد.
این کارشناس ارشد حوزه هوایی ادامه می‌دهد: در شرایط موجود فقط می‌توان با مدیریت مناسب ایرلاین‌ها و صنعت هوانوردی، وضعیت را تاحدودی بهبود دهیم تا از بدترشدن اوضاع جلوگیری شود.
او اضافه می‌کند: نمی‌توان نسخه واحدی را برای تمام ایرلاین‌های داخلی تجویزکرد، به عنوان نمونه مشکل اصلی ایران ایر با شرکت هواپیمایی که فقط 4 فروند هواپیما دارد متفاوت است، یک ایرلاین با مشکل نقدینگی روبه‌رو است درحالی که شرکتی دیگر با مشکل ازدیاد نیروی انسانی روبه‌رو است، اما به‌طور کلی ایرلاین‌ها با معضلات بسیاری مواجه هستند.
تحریم و اثر آن بر سوانح هوایی
افزایش سوانح هوایی طی هفته‌های گذشته با واکنش بهارستانی‌ها مواجه شد، اگرچه پیش از این هم نمایندگان مجلس شورای اسلامی نسبت به فرسودگی ناوگان و بالارفتن عمر هواپیماها انتقاد کرده بودند و خواستار خرید هواپیماهای نو و حتی دست دوم شده بودند اما این‌بار قرار است به دلیل وقوع چندین باره حوادث هوایی طی چند هفته اخیر، این موضوع در کمیسیون عمران بررسی شود.
نایب‌رییس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در این باره گفت: تحریم قطعات یدکی هواپیما و بالا بودن سن ناوگان هواپیمایی کشور در وقوع سوانح هوایی تاثیرگذار بوده که کمیسیون عمران این موضوع را پیگیری خواهد کرد.
سید ابوالفضل موسوی بیان کرد: کمیسیون عمران مجلس این موضوع را بررسی می‌کند تا اگر نیاز بود سازمان هواپیمایی کشوری مجددا گزارشی را ارایه کند.
نماینده مردم یزد در مجلس اظهار کرد: ناوگان هوایی کشور ما ۲۵ سال سن دارد و بعد از برجام با خرید چند هواپیما سن آن به ۲۳ سال کاهش یافت اما واقعیت این است که ما در تحریم به سر برده و قطعات هواپیما در اختیار کشور قرار نمی‌گیرد. او تصریح کرد: تحریم قطعات یدکی هواپیما بر سوانح هوایی تاثیر گذاشته است و ما می‌توانیم به مجامع بین‌المللی حقوقی در این خصوص شکایت کنیم. سازمان هواپیمایی کشوری در این مدت تمام تلاش خود را به کار گرفته تا در حد توان قطعات داخلی را جایگزین کند و در حد توان کار جلو رفته است اما موفق به تامین صددرصدی قطعات در داخل نشده‌ایم. به گفته موسوی، شرکت‌های دانش بنیان در این زمینه نقش آفرینی‌های قابل توجهی داشتند اما همچنان در برخی قطعات به خارج وابسته هستیم که عدم تامین آنها و فرسوده بودن ناوگان هوایی کشور در وقوع این حوادث موثر است.
عدم تامین منابع اعتباری
یکی از انتقاداتی که فعالان صنعت هوایی همواره به مسوولان این صنعت وارد دانسته‌اند، عدم همکاری در زمینه تامین نقدینگی ایرلاین‌ها است، این مشکل اگرچه همواره وجود داشته است اما با افزایش نرخ ارز در سال گذشته و خروج شرکت‌های هواپیمایی از لیست دریافت‌کنندگان ارز دولتی، دوچندان شد؛ در این میان اعمال تحریم‌های امریکا در زمینه تامین قطعات هواپیما بر مشکلات صنعت هوایی و همچنین معضلات ایرلاین‌ها افزود.
در این شرایط دولت اقدامی برای حمایت از شرکت‌های هواپیمایی و کمک به آنها برای مقاومت در برابر مشکلات انجام نداد اگرچه بانک مرکزی وعده پرداخت ارز از سامانه سنا را داد اما در همان ابتدای راه، مشخص شد که این بانک عزمی جدی برای تامین ارز ایرلاین‌ها ندارد.
اما گامی که می‌توانست در بهبود شرایط مالی ایرلاین‌ها کمک‌کننده باشد، تامین منابع اعتباری صندوق توسعه حمل و نقل هوایی است که مصوبه آن به تأیید هیات دولت رسیده اما گامی مثبت در این جهت برداشته نشده است، چندی پیش بود که دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی با بیان اینکه منابع اعتباری صندوق توسعه حمل و نقل هوایی تامین نشده است، گفت: شرکت‌های هواپیمایی مدام برای توسعه و تهیه قطعه به نقدینگی نیاز دارند و این صندوق می‌توانست مشکل شرکت‌ها را تا اندازه‌ای رفع کند.
مقصود اسعدی سامانی اظهار کرد: موضوع تأسیس صندوق توسعه حمل و نقل هوایی از آن منظر مطرح شد تا با استفاده از این ظرفیت، ایرلاین‌های داخلی بتوانند نقدینگی و سرمایه مورد نیاز خود را با سود مناسب و منطقی و در همین صنعت حمل و نقل هوایی تامین کنند.
دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی ادامه داد: وجود صندوق توسعه حمل و نقل هوایی موجب می‌شود شرکت‌های هواپیمایی دیگر نیاز نداشته باشند بابت تامین نقدینگی به عنوان مثال در قالب استفاده از نقدینگی چارترکننده، صندلی هواپیما که تولیدات شرکت‌های هواپیمایی محسوب می‌شود، پیش‌فروش کنند.
او اضافه کرد: نقدینگی مورد نیاز شرکت‌های هواپیمایی در کنار اینکه برای تامین ناوگان هم استفاده می‌شود در حوزه تامین قطعات هواپیما برای آنها حیاتی است به هر حال تامین قطعه یکی از الزامات شرکت‌های هواپیمایی است که در شرایط تحریم پرهزینه‌تر نیز هست. به گفته اسعدی سامانی، در صورت فعال شدن صندوق توسعه حمل و نقل هوایی و تامین نقدینگی و سرمایه برای شرکت‌های هواپیمایی، پروازهای شرکت‌ها به صورت منظم، برنامه‌ای و سیستمی می‌شود؛ این موجب شکل‌گیری اقتصاد مناسب در صنعت حمل و نقل هوایی و برگشتن درآمدهای حاصل از فعالیت‌های حمل و نقل هوایی، به خود شرکت‌های هواپیمایی می‌شود.
استقرار سیستم مدیریت ایمنی
حمید غوابش، معاون اسبق سازمان هواپیمایی کشوری درباره بالارفتن تعداد حوادث هوایی طی هفته‌های گذشته می‌گوید: این سوانحی که پشت‌سرهم در حال اتفاق افتادن است قطعا علائم خوبی در صنعت هوایی کشور نیست اما می‌توان تا حدود زیادی این سوانح را ریشه‌یابی کرد. او اضافه می‌کند: ایرلاین‌های داخلی باید استقرار «سیستم مدیریت ایمنی» در شرکت را به‌شدت جدی بگیرند.
این کارشناس هوایی می‌افزاید: خدمات هوایی که از سوی ایرلاین‌ها در حال حاضر ارایه می‌شود می‌تواند با ایمنی بیشتری همراه باشد.
غوابش بابیان اینکه تمام سوانحی که روی داده به دلیل مسائل فنی نبوده است، گفت: یکی از عوامل بسیار مهمی که در این سوانح می‌تواند موثر باشد عامل انسانی است از همین رو باید شرکت‌های هواپیمایی موضوع «مدیریت ایمنی» را جدی گرفته و بسیار به آن اهمیت بدهند.
عدم انتشار گزارش دقیق حوادث
از سوی سازمان هواپیمایی
یکی از کارشناسان صنعت هوانوردی که در حوزه تعمیرو نگهداری هواپیما فعالیت می‌کند با ربیعی، دیگر کارشناس حوزه هوایی هم عقیده است و مجموعه‌ای از عوامل را در افزایش حوادث هوایی موثرمی داند، او که تمایلی برای درج نامش ندارد، درباره علل رشد حوادث هوایی طی روزهای اخیر به «تعادل» می‌گوید: در گام نخست باید مقام ذی‌صلاح با بررسی موضوع به نتیجه برسد و رسما اعلام کند که این علت سانحه یا حادثه چه بوده است.
او اضافه می‌کند: درمورد حوادث رخ داده طی روزهای اخیر در حوزه هوایی هم باید درانتظار بررسی همه‌جانبه حادثه و اعلام دلایل وقوع از سوی مسوول ذیربط باشیم.
به گفته این کارشناس صنعت هوانوردی، پس از انتشار گزارش حادثه از سوی سازمان هواپیمایی کشوری، می‌توان سهم هر یک از عوامل و افراد را مشخص کرد.
او اظهار می‌کند: به عنوان نمونه از دید یک مهندس تعمیر و نگهداری هواپیما دلیل خروج هواپیمای پرواز تهران- ماهشهر از باند، درست عمل نکردن ترمز هواپیما است اما از دیدگاه یک خلبان، علت اصلی حادثه این است که کاپیتان پرواز بخش زیادی از باند را رد کرده و سپس اقدام به نشستن کرده است و باقیمانده باند هم برای کاهش سرعت هواپیما و توقف آن کافی نبوده است برهمین اساس، هواپیما فنس‌های اطراف باند را پاره کرده و وارد بزرگراه شده است.
به گفته این کارشناس، متاسفانه گزارش رسمی و دقیقی درباره تمام رخدادهای هوایی روزهای گذشته از سوی سازمان هواپیمایی منتشرنشده است ضمن اینکه اظهارنظر کارشناسان هم در این باره، شخصی است و در این اظهارات عدل و انصاف به درستی رعایت نمی‌شود.
او اظهار می‌کند: اگر این حوادث از سوی کمیسیون بررسی سوانح تحلیل شود، چون تمامی تخصص‌ها حضور دارند و تمامی جوانب در نظرگرفته می‌شود بنابراین می‌توان به درستی سهم عوامل را مشخص کرد.
اثر بحران‌های سیاسی و اقتصادی
این فعال حوزه هوانوردی بیان می‌کند: صنعت هوانوردی بخشی از صنعت کشور است که تحریم‌ها، تهدیدها، مسائل سیاسی و... بر آن اثرگذار است.
او اضافه می‌کند: با توجه به حجم بالایی از مشکلاتی که هم صنعت هوایی را درگیر کرده و هم جامعه را درصورتی که بگوییم خطای انسانی خلبان در دو حادثه خروج هواپیما از باند عامل اصلی بوده است، پربیراه نگفته‌ایم البته این به معنای ناشی بودن کاپیتان پرواز نیست.
به گفته این کارشناس تعمیرو نگهداری هواپیما، به هرحال بحران‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، بر صنعت هوایی و بخش‌های مختلف آن از جمله، مدیریت ایمنی، تامین ناوگان و ... اثرگذار بوده است.
او ادامه می‌دهد: مشکلات صنعت هوانوردی زنجیره‌ای به‌هم متصل است و آسیب‌شناسی حوادث هوایی نشان می‌دهد که سوء مدیریت، اعمال تحریم‌ها، بحران‌های سیاسی و اجتماعی و ... در این حوادث موثرهستند که نمی‌توان برای هر کدام از این مشکلات یا عوامل، سهم دقیق و مشخصی درنظر گرفت.
ناگفته نماند که سازمان هواپیمایی کشوری هم طی سال‌های گذشته در انتشار گزارش‌های مربوط به سوانح و حوادث هواپیمایی کوتاهی کرده است، به عنوان نمونه در حالی که دو سال از برخورد هواپیمای آی‌تی‌آر شرکت آسمان به کوه می‌گذرد اما گزارش نهایی این سقوط منتشرنشده است، این سهل‌انگاری سازمان هواپیمایی کشوری موجب شده که نتوان سهم دقیق عوامل را در وقوع حوادث هوایی مشخص کرد و برای کاهش اثرگذاری این عوامل تلاش کرد یا برنامه‌ای برای مدیریت آنها تدوین شود.
تفاوت سانحه با حادثه در حوزه هوایی
با توجه به اظهارات داوود ربیعی، کارشناس ارشد حوزه هوانوردی، اتفاقات رخ داده در حوزه هوایی کشور طی هفته‌های گذشته سانحه بوده و حادثه نیست. دراین مطلب به تفاوت سانحه با حادثه می‌پردازیم، ﺑﺮاﺳﺎس ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻣﺼﺮح در ﺿﻤﻴﻤﻪ 13 ﭘﻴﻤﺎن ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎﻳﻲ ﻛﺸﻮری ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎن ﺷﻴﻜﺎﮔﻮ ﻛﻪ ﻃﻲ آن اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎی ﻣﻄﻠﻮب در ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﻮاﻧﺢ و ﺣﻮادث ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎﻳﻲ ﺗﺒﻴﻴﻦ و اﺑﻼغ ﺷﺪه اﺳﺖ، در وﺳﺎﻳﻞ ﭘﺮﻧﺪه ﺑﺎ ﺳﺮﻧﺸﻴﻦ ﺑﻪ روﻳﺪاد ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﻤﻠﻴﺎت آﻧﻬﺎ در ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻲ ورود اوﻟﻴﻦ ﻓﺮد ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﭘﺮﻧﺪه ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﺮواز ﺗﺎ ﭘﻴﺎده ﺷﺪن آﺧﺮﻳﻦ ﻓﺮد از آن و در وﺳﺎﻳﻞ ﭘﺮﻧﺪه ﺑﺪون ﺳﺮﻧﺸﻴﻦ ﺑﻪ روﻳﺪاد ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﻤﻠﻴﺎت آﻧﻬﺎ در ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﭘﺮﻧﺪه آﻣﺎده ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﭘﺮواز ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﭘﺮﻧﺪه در اﻧﺘﻬﺎی ﭘﺮواز ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺳـﻴﺴﺘﻢ ﭘﻴﺶ راﻧﺶ اﺻﻠﻲ آن ﺧﺎﻣـﻮش ﻣﻲﺷﻮد، در ﺻﻮرتی که ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﻮرد از ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺪ، ﺳﺎﻧﺤﻪ اﻃﻼق ﻣﻲﺷﻮد:
1- فردی هنگام حضور در وسیله پرنده یا در بیرون آن بر اثر برخورد مستقیم به هر قسمت از وسیله پرنده از جمله اجزای جدا شده آن یا بر اثر قرار گرفتن در معرض مستقیم گازهای داغ خروجی موتور، دچار آسیب منجر به مرگ و متحمل آسیب جدی شود. ﺿﻤﻦ آﻧﻜﻪ آﺳﻴﺐ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻣﺮگ ﻧﻴﺰ آﺳﻴﺒﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در آنﺷﺨﺺ آﺳﻴﺐدﻳﺪه در ﻓﺎﺻﻠﻪ ززمانی 30 روز ﭘﺲ از ﺳﺎﻧﺤﻪ ﻓﻮت کند.
2- وﺳﻴﻠﻪ ﭘﺮﻧﺪه ﻣﺘﺤﻤﻞآﺳﻴﺐ ﺷﻮد ﻳﺎ دﭼﺎر ﺧﺮابی ﺳﺎزه‌ای ﮔﺮدد ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺘﺤﻜﺎم ﺳﺎزه، ﻛﺎرایی ﻳﺎ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﭘﺮوازی وﺳﻴﻠﻪ ﭘﺮﻧﺪه ﺗاﺛﻴﺮ منفی ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﺗﻌﻤﻴﺮ اﺳﺎسی و ﻋﻤﺪه ﻳﺎ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻗﻄﻌﺎت ﻧﺎشی از روﻳﺪاد ﺑﺮ روی وﺳﻴﻠﻪ ﭘﺮﻧﺪه داﺷﺘﻪ باشد.
3- وسیله پرنده ناپدید یا به‌طور کامل از دسترس خارج شود. یعنی عملیات جست‌وجو به پایان رسیده و هنوز وسیله پیدا نشده باشد.
ﺑﻪ وﻗﻮع ﻫﺮ ﻧﻮع روﻳﺪادی ﻏﻴﺮ از ﺳﺎﻧﺤﻪ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭘﺮواز وﺳﺎﻳﻞ ﭘﺮﻧﺪه ﻛﻪ برای ایمنی ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭘﺮواز خطرناک ﺑﻮده ﻳﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ خطرناک ﺑﺎﺷﺪ، ﺣﺎدﺛﻪ اﻃﻼق میﺷﻮد ﻛﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺮخی ﻣﻮارد ﺷﺪت ﻳﻚ ﺣﺎدﺛﻪ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﻳﻚ ﺳﺎﻧﺤﻪ ﻗﺮﻳﺐاﻟﻮﻗﻮع است.
تعادل
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.