نخست وزیر از پس مخالفان و معترضان بر خواهد آمد؟

ساعت 24-نمایندگان مجلس لبنان دیروز بلاخره دور هم جمع شدند تا به کابینه حسن دیاب، نخست وزیر جدید این کشور رای دهند. در جلسه روز سه شنبه همانطور که انتظارش می رفت تعداد زیادی از نمایندگان حاضر نبودند و حتی برخی پیش بینی می کردند بلایی که بر سر سعد حریری امد و لبنان دو سال از داشتن نخست وزیر به علت لج و لجبازی میان جناح ها، محروم بود تکرار شود. با این حال 84 نماینده بالاخره در پارلمان حاضر شدند و شصت و سه نفر آنها به دیاب و کابینه اش اعتماد کردند.

حسن دیاب نخست وزیر لبنان، در هنگام رای اعتماد به نمایندگان گفت که دولت او یک دولت سیاسی نیست بلکه دولتی است که وزرای آن غیر سیاسی و حزبی هستند. این درست همان انتظاری است که رئیس جمهور لبنان و چهره های مهم این کشور از دیاب داشتند. لبنان سال هاست که از سیاسی کاری و حزب بازی افرادی که به قدرت می رسند، رنج برده و حالا مردم این کشور دیگر حاضر به ترک خیابان ها تا قبل از رسیدن به خواسته هایشان نیستند.

انتخاب دیاب که چهره ای نه چندان شناخته شده به حساب می آمد از آن رو صورت گرفت که اعتماد ناراضیان را به خود جلب کند. البته آقای نخست وزیر از همان ابتدا در فضای مجازی به باندبازی در زمان وزارت و همکاری با دانشگاه آمریکایی بیروت متهم شد و همین موضوع معترضان را که شناختی از این فرد نداشتند، به خشم آورد. اما ترکیبی که حسن دیاب به عنوان کابینه خود ارائه داده، جمعی از افراد ناشناخته و متخصص هستند که گرایشات وگوناگونی دارند. برخلاف معمول در لبنان، دیاب از ایجاد کابینه ای یک دست که با او از نظر فکری و سیاسی کاملا هماهنگ باشند، خودداری کرده است. نخست وزیر این کشور پیش از این گفته بود که حتی اگر برخی از وزرا گرایش هایی به برخی از گروه ها و چهره های سیاسی دارند، آن را در عملکردشان دخالت نخواهند داد.

هنوز مشخص نیست که کابینه دیاب تا چه اندازه بتواند لبنانی ها را راضی کند که به خانه برگردند و اوضاع رو به راه شود. اما فعلا و در آستانه تشکیل دولت دیاب، بیروت روزهای خشنی را پشت سر می گذارد.

درگیری های شدید در لبنان

پیش از آغاز به کار پارلمان برای رای به کابینه حسن الدیاب، لبنان صحنه اعتراضات خشونت امیز علیه نخست وزیر شد. اعتراضات تا آنجا پیش رفت که برخی از افراد تلاش کردند جلوی اتومبیل نمایندگان را بگیرند و مانع از رفتن آنها به ساختمان پارلمان شوند. بر اثر برخورد نیروهای امنیتی و درگیری مخالفان با یکدیگر در بیروت، 24 نفر از معترضان راهی بیمارستان شده و بیش از صد نفر دیگر هم در خیابان ها زخمی و به صورت سرپایی مداوا شدند.

این اتفاق در زمانی افتاد که معترضان به نخست وزیری دیاب تلاش داشتند تا پارلمان را وادار کنند که جلسه روز سه شنبه به نتیجه ای نرسد. از سوی دیگر دیاب هم طرفداران خودش را داشت که به خیابان ها آمدند و این موضوع بر شدت درگیری ها افزود.

شبکه «الجدید» لبنان اعلام کرد، برخی معترضان در اطراف پارلمان به کاروان حامل «سلیم سعاده» حمله کردند و این نماینده لبنانی بر اثر ضرب و شتم معترضان به شکستگی دچار و به بیمارستان منتقل شد. بر اساس گزارش «الجمهوریه»، معترضان همچنین به سمت خودروی «دمیانوس قطار» وزیر محیط زیست در نزدیکی پارلمان تخم‌مرغ پرتاب و تلاش کردند جلوی او را بگیرند.

حسن دیاب باید از کجا شروع کند؟

دولت لبنان بیش از هر زمان دیگری به بازگرداندن اعتماد مردم دارد و این وظیفه به دوش حسن دیاب افتاده است. او که یک سیاستمدار تکنوکرات و سنی است و از حمایت اغلب احزاب داخلی لبنان برخوردار است و حتی جناح هایی مثل حزب الله لبنان و جنبش امل هم به طور جدی از او حمایت می کنند. با این حال آنچه در خیابان ها اتفاق می افتد، با ذهن سیاستمداران کهنه کار لبنانی متفاوت است. مردمی که در خیابان ها حضور دارند می گویند که دیگر حاضر نیستند نظم پیشین را قبول کنند. آنها از جناح بندی های قدیمی خسته اند و در ماه های گذشته کم و بیش به صورت مداوم در اعتراضات شرکت کرده و نارضایتی خود را حتی از اصلاحاتی که به وجود آمده اعلام کرده اند.

اما تنها مشکل در لبنان معترضان نیستند. این کشور همیشه با مشکلات مالی دست و پنجه نرم کرده. در سال های اخیر با اغاز جنگ سوریه و بالا رفتن تعداد پناهندگان در این کشور که خودش هم با مشکلات بیکاری و ... مواجه بود، وضعیت اقتصادی بدتر از قبل شد. به طور کلی یکی از دلایلی که مردم در ماه های گذشته خیابان های لبنان را ترک نکرده اند، بی آیندگی جوانان و شیوع بیکاری در میان آنها بود. در حال حاضر اما دولت می گوید که نیاز به کمک دارد. نبیه بری به تازگی از صندوق بین المللی کمک خواسته تا اقتصاد این کشور را نجات دهد. این در حالیست که این کشور یکی مقروض ترین کشورها جهان است و نود میلیارد دلار بدهی مالی خارجی دارد. لبنان می گوید ترجیح می دهد بدهی هایش را از صندوق ذخیره ارزی پرداخت نکند و در عوض صندوق بین المللی پول، مهلت بازپرداخت ها را تمدید کند. از سوی دیگر حسن دیاب هم حتی پیش از تشکیل کابینه به فکر یافتن راهی برای برون رفت از بحران اقتصادی افتاده. او پنجشنبه شب گذشته از اتحادیه اروپا خواست برای پشت سر گذاشتن و حل بحران اقتصادی و مالی و تامین نیازهای معیشتی مردم، سیستم ارتباطی برای کمک ضروری به این کشور برقرار کند. او در دیدار با «رالف طراف» نماینده اتحادیه اروپا در لبنان و سفیران کشورهای اروپایی در بیروت تاکید کرد: لبنان نیازمند کمک رسانی سریع در همه زمینه ها، از جمله برق، دارو، مواد غذایی و مواد اولیه است.

به نظر می رسد برخلاف آنچه معترضان می خواهند در وهله اول توجه به وضعیت اقتصادی از درگیری های سیاسی اهمیت بیشتری دارد. اما از سوی دیگر اغلب سیاستمداران لبنان به فساد اقتصادی متهمند و اعتماد مردم از آنها سلب شده است. نگرانی های زیادی هم وجود دارد که برخی کشورها به کمک لبنان بیایند و در ازای کمک های مالی به این کشور، دست به دخالت در امورد داخلی بزنند. این اتفاقی است که در سال های گذشته بارها افتاده است و لبنان را به زمین بازی غرب و عربستان تبدیل کرده.

با همه اینها به نظر می رسد که دیاب با این کابینه قصد دارد تا اصلاحاتی را در امور لبنان انجام دهد. او تا امروز در جلب حمایت معترضان ناکام بوده است. اما با توجه به تکنوکرات بودن و کابینه ای که چیده امیدهایی هم در خصوص برون رفت از بحران برای لبنان وجود دارد. البته همه اینها منوط به این است که فعالان فضای مجازی پرونده دیگری از او رو نکنند.