معاونت اقتصادی وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی منتشر کرد

خطرها و فرصت های خرید سهام درسال 1399

ساعت 24 - بازار سهام در سال سپری شده روزگار خوشی را تجربه کرد و سرمایه گذاران دراین بازار سودهای شیرینی نصیب خود کردند . حالا و درآستانه شروع به کار بازار سهام در بورس اوراق بهادار این پرسش وجوددارد که این بازار با چه تهدید ها و چه فرصت هایی مواجه است. گزارش زیر تاریکی و روشنی های بازار سهام را برای علاقمندان ترسیم کرده است.

dir="RTL">درجمع بندی تحلیلی که از سوی معاون اقتصادی وزارت تعاون ؛ کار و رفاه اجتماعی منتشر شده است می توان رگه هایی از خوش بینی محتاطانه را دید. گزارش یادشده را می خوانید.

حجم نقدینگی

ورود نقدینگی به عنوان اصلی ترین عامل تاثیرگذار بر رشد شاخص بورس تهران محسوب می شود و هیچ گزینه ای به اندازه ورود نقدینگی در روند بازار قدرتمند و تاثیرگذار نیست.تا زمانی که رقیب سرسخت و جدی برای بازار سرمایه پیدا نشود ورود نقدینگی به سمت بازار سرمایه ادامه دارد .حجم نقدینگی کشور در مردادماه 1392نزدیک به 492هزار میلیارد تومان بوده است که این رقم تا آذرماه سال 1398بیش از 4.5 برابر شد و به مرز 2.26 میلیون میلیارد تومان رسیده است.در 14سال اخیر نیز حجم نقدینگی اقتصاد ایران 28برابر شده است یعنی به طور متوسط نقدینگی سالانه 200درصد جهش را تجربه کرده است و البته بیش از 86 درصد حجم نقدینگی را شبه پول تشکیل می دهد. در شرایطی که نقدینگی کشور بیش از 2.5درصد در ماه رشد داشته است ماهانه حجم بسیار زیادی از نقدینگی جدید ایجاد می شود که در شرایط تورمی به تشدید بروز پول داغ (Hot Money) در کشور شده است. این امر با توجه به اندازه بسیار کوچک بخش شناور بازار سرمایه آثار افزایش قیمت سهام را به شدت تشدیدکرده است. به طور مثال در ماه های اخیر خالص خرید سهامداران حقیقی در بازار به بیش از 700میلیارد تومان در روز رسیده است که با توجه به اندازه بازار به شدت می تواند قیمت سهام(مخصوصا شرکتهای کوچک) را دستخوش افزایش چشمگیر کند..از سوی دیگر،آخرین ترازنامه بانک مرکزی حاکیا ز مهار اضافه برداشت بانکها است.باشروع عملیات بازار باز، دولت می تواندکسری بودجه خود را از محل انتشار اوراق بدهی تأمین کند.به این ترتیب،هر دو موتور اصلی رشد نقدینگی خاموش میشوند.

بدهی دولت به سیستم بانکی کشور

میزان بدهی دولت به سیستم بانکی کشور در فاصله یکساله منتهی به آذرماه 98با 33 درصدرشد به 358هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. از این میزان رقم 111هزار میلیارد تومان را بدهی دولت به بانک مرکزی تشکیل مید هد که نسبت به آذرماه 97رشدی بالای 101درصد داشته است. بدیهی است با رشد بالای بدهی دولت به بانک مرکزی در این یک سال رقم پایه پولی نیز رشد قابل توجهی داشته که بر روی رشد نقدینگی و تورم اثرگذار بوده است. انتظارات تورمی ناشی از رشد نقدینگی و افزایش پایه پولی و احتمال تشدید تورم در کوتاه مدت سوخت مناسبی را برای رونق بورس تهران فراهم کرده است.

نرخ سود سپردههای بانکی

میانگین نرخ بازدهی تا سررسید اسناد خزانه که نمادی از نرخ بهره بدون ریسک به شمار می روند از حدود 28 درصد در دوره یک ساله منتهی به 31 شهریور 1398 به 20درصد کاهش یافته است. مطابق با الزامات شورای پول و اعتبار نرخ سود سپرده یک ساله در ایران به 15 درصد کاهش یافته و تقریباْ هم اکنون هیچ بانکی را نمی توان یافت نرخ سودی بالاتر از 18 درصد برای سود سپرده یک ساله ا شخاص حقیقی پرداخت کند..به طور کلی کاهش نرخ بهره بدون ریسک خود می تواند یکی از دلایل ر شد P/Eبازار سهام در ایران با شد و خرید سهام با P/Eبالاتر را توجیه کند. ضمن اینکه کاهش نرخ سود سپرده بانکی می تواند محملی را برای هدایت بخشی از شبه پول موجود در سیستم بانکی به بازار بورس برای استفاده از فرصت سفته بازانه این بازار فراهم آورد.

سیاست کنترل ورود نقدینگی

افزایش حجم مبنا، ایجاد محدودیت های معاملاتی برای کسانی که برای اولین بار کد بورسی گرفته اند ( فارغ از اینکه به لحاظ تکنیکی و نرم افزاری اعمال چنین محدودیتی امکان پذیر باشد) و حتی طرح بحث کاهش محدوده نوسان و شایعات مربوط به افزایش مالیات در بازار سهام از جمله راهکارهای کنترل سرعت ورود پول به بازار سهام ، صف های طولانی اخذ کد سهامداری و رشد مداوم شاخص بازار سهام، به شمار می رود.با این حال باید از یک سو نقدینگی موجود در بازار سرمایه را افزایش داد و حفظ کرد و از سوی دیگر رفتارهای هیجانی بازار را نیز کنترل کرد

نرخ ارز

افزایش تدریجی قیمت ارز به رشد شاخصهای بورس منجر می شود. باتوجه به تجربه افزایش قیمت ارز در 2سال اخیر، محدودشدن فروش نفت و محدود شدن نقل و انتقالهای ارزی و کسری بودجه قابل توجه، بانک مرکزی مانند گذشته به دنبال ثبات قیمت دلار با یک نرخ ثابت نیست. در نتیجه سال آینده باید دوباره در انتظار یک جهش ارزی باشیم. احتمالا بانک مرکزی در سال 99اجازه افزایش قیمت ارز برای پوشش دادن به درصد یا نسبتی از تورم را خواهد داد که این امر،افزایش تدریجی قیمت ارز را به دنبال خواهد داشت.رشد نرخ ارز در اقتصاد کشور منجر به رشد سودآوری شرکت ها از دو طرف می شود. برخی از شرکت ها از طریق افزایش نرخ ارز و نرخ صادراتی محصولات و یا ارزش داخلی محصولات خود به شدت منتفع می شوند و برخی دیگر به واسطه تورم ایجاد شده در نتیجه رشد ارز با جهش سود آوری مواجه می شوند. این در حالی است که حتی شرکت های واردات محور که دارای تجهیزات و املاک زیادی هستند نیز به واسطه رشد ارز به جهش قابل توجهی درارزش جایگزینی مواجه می شوند

بازارهای موازی و سهامداران حقیقی

با توجه به اینکه بازارهای طلا، ارز و مسکن در رکود بودندوقیمت جهانی کالاهای پایه نیز روند صعودی با ثباتی داشت، حجم نقدینگی ها به سمت بازار سهام سرازیر شد. با توجه به اوضاع بازارهای موازی و نوسان ناشی از نرخ ارز و همچنین رشد نقدینگی، ریسک پذیری سهامداران حقیقی در سال 98 بیشتر شده است. اما با توجه به اتفاقات اخیر و شیوع ویروس کرونا در اکثر کشورها، کارشناسان کاهش رشد اقتصادی 0.2 الی 0.3درصدی را برای کل اقتصاد دنیا پیش بینی می کنند، از طرفی افزایش قیمت جهانی اونس طلا و نیز کاهش نرخ بهره امریکا که به افزایش بیشتر قیمت جهانی اونس طلا دامن خواهد زد منجر به تحرکات مثبتی در بازار ارز و طلای کشور خواهد شد، از این رو بخشی از نقدینگی بازار سهام به سمت این بازارها حرکت خواهد کرد و در میان مدت اثر منفی بر بازار سهام به دنبال خواهد داشت. از سوی دیگر ارزش بازار سهام باید نسبت به نرخ ارزافزایش یابد، و از آنجا که بازار سهام رابطه مستقیمی با افزایش نرخ ارز دارد،بنابراین بازار سهام همچنان جای رشد دارد و همین امرموجب می شودتمایل به سرمایه گذاری دربورس از سوی سهامداران حقیقی بیشترشود . درحالحاضربیشترمعاملات بین سهامداران حقیقی انجام میشودوسهامداران حقیقی هدایت بازاررادراختیار گرفته اند ،درحالی که در گذشته بخش عمده معاملات در اختیار سهامداران حقوقی بود.

فقدان ارتباط مالی بین الملل

عدم ارتباط مالی بورس اوراق بهادار ایران با سایر بازارها امری است که همواره مورد توجه بوده است لیکن با توجه به کاهش قیمت های جهانی محصولات در ماه های اخیر به دلیل رشد نرخ ارز در داخل کشور در عمل کاهش چندانی در قیمت ریالی محصولات شرکتهای بورسی و فرابورسی مشاهده نمی شود. این امر در کنار عوامل ذکر شده در بندهای فوق در عمل حرکت هم جهت بازار سرمایه کشور با بازارهای بین المللی را کاملا از بین برده است و بازار سرمایه را از بازار مبتنی بر ارزش گذاری بنیادی به بازار سفته بازی تبدیل کرده است.

نرخ بهره واقعی منفی

نرخ بهره واقعی(تفاضل نرخ بهره اسمی و تورم) تأثیربسیاری در جذابیت داراییهای ریسکی دارد. یکی از دلایل بسیارمهم رکود بازار سهام در سالهای 1393 تا 1396 بهره واقعی بسیاربالا بود. با وقوع تورم شدیددر سالهای97و 98و جذابیت داراییهای ریسکی،شاهد رشد سریع شاخص کل بورس تهران بودیم.درماههای اخیرنرخ تورم نقطه به نقطه کاهش پیداکرده است. ادامه ای نروند وابسته به میزان جدیت بانک مرکزی در مقابله با اضافه برداشت بانکها و استقراض دولت از بانک مرکزی خواهد بود.

عرضه سهام دولتی

با الزام صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت به فروش سهام، تسهیل پذیرش شرکت ها در بازار سهام و به تبع آن افزایش میزان عرضه های اولیه، افزایش عرضه سهام شرکت های دولتی و خصولتی موجود توسط دولت ( دولت به جای استقراض، سهام شرکت ها را به عموم مردم عرضه کند) و نهادهای عمومی، می توان چشم انداز مثبتی برای آینده بازار سهام ترسیم کرد.عدم عرضه خرد سهام و سرخوردگی مشارکت کنندگان جدید از بازار سهام می تواند افراد را به بازارهای دیگر سوق دهد.

شیوع ویروس کرونا

اقتصاد چین و برخی از کشورهای اروپایی و حتی امریکا از شیوع ویروس کرونا تاثیر منفی گرفته اند و این دغدغه و ترس وجود دارد که اقتصاد جهان به واسطه این موضوع و برخی عوامل دیگر، وارد رکود شود.مضافا اینکه اقتصاد جهان در ابتدای چرخه ی رکود قرار دارد . در صورت رکود جهانی، پیش بینی می شود قیمت مواد خام و کامودیتی ها در بازارهای جهانی کاهش یابد و این موضوع فشار مضاعفی به اقتصاد کشور وارد می کند.به رغم این ریسک های اقتصاد و نیز ریسک های سیاسی پیش رو، بازار سهام کشور از ابتدای سال 98رشد 192درصدی را تجربه کرده است.اگرچه رشد تورم ، رشد قیمت نیمایی ارز و در هفته های اخیر نیز رشد بازاری قیمت ارز می تواند چشم انداز سودآوری شرکتها و افزایش ارزش جایگزینی کارخانجات را مثبت نشان دهد اما به عقیده کارشناسان چشم انداز اقتصاد تا بدین حد مطلوب نیست که جوابگوی رشدهای چند صد هزار واحدی بورس باشد.