سه سناریو برای بازارهای جهانی انرژی در دوران پساکرونایی
احتمال جنگ جهانی برسر بازارنفت
ساعت24-کرونا می‌تواند برندگان دیروز بازارهای جهانی انرژی را به صف بازندگان پرتاب کند. بازار انرژی در آستانه تحولی بزرگ قرار دارد. آیا خطر تبدیل شدن جنگ بر سر تقسیم بازارهای جهانی انرژی به یک رویارویی نظامی تهدیدی واقعی است؟دونالد ترامپ را می‌توان دماسنج اقتصاد آمریکا دانست. این موضوع که جهان در آستانه تحولی بزرگ در بازارهای جهانی انرژی قرار دارد را شاید بتوان به سادگی در تغییر رویکرد ترامپ مشاهده کرد
جنگ بر سر سهم بازار
در نشست اخیر کشورهای عضو "اوپک پلاس"، روسیه و عربستان بر سر کاهش تولید نفت به توافق نرسیدند. پس از آن عربستان خبر از افزایش تولید نفت خود داد. امری که عملا سقوط بهای نفت را در پی داشت.علت مخالفت روسیه با کاهش تولید نفت خود، برخاسته از رضایت این کشور از بهای کنونی نفت نیست. روسیه، عربستان و همه‌تولیدکنندگان نفت از بهای کنونی این فرآورده آسیب می‌بینند. روسیه در بودجه سال جاری بهای هر بشکه نفت را معادل ۴۰ دلار پیش بینی کرده است. عدم توافق روسیه برخاسته از نگرانی این کشور درباره از دست دادن بیشتر سهم خود از بازارهای جهانی انرژی است.بهای هر بشکه نفت (۱۵۷ لیتر) اگر ۲۵ دلار باشد، عملا بهای هر لیتر آن کمتر از ۱۶ سنت خواهد بود. بهای یک لیتر آب آشامیدنی بیش از این است. احتمال اینکه جنگ برسر بازار نفت و تقسیم بازارها به جنگ نظامی منجر شود را نباید نادید گرفت.
سه سناریوی ایام پساکرونایی
در صورت توافق روسیه با اوپک، عملا عرضه نفت در سطح جهان در سال جاری حدود ۴۰۰ میلیون بشکه کاهش می‌یافت. مشکل اما اینجا است که در شرایط کنونی کاهش تولید یعنی از دست دادن سهم بازار. روسیه تاکید کرده است که کاهش تولید و عرضه نفت باید از سوی همه کشورها صورت گیرد.میزان تقاضای جهانی برای نفت خام در سال ۲۰۱۹ یکصد میلیون بشکه در روز بوده است. سهم اوپک از تامین تقاضای جهانی برای نفت خام حدود ۳۰ درصد است.ارزیابی‌های قبل از بحران کرونا حکایت از آن داشتند که تقاضای جهانی برای نفت خام در سال ۲۰۲۰ روزانه حتی به یکصد و یک میلیون بشکه برسد. ارزیابی‌هایی که اکنون اعتبار خود را از دست داده‌اند.بحران کرونا، معادلات را برهم زد. اکنون گفته می‌شود که افزایش بهای نفت خام منوط به کاهش عرضه نفت بین ۱۰ تا ۱۵ میلیون بشکه در روز است.نمی‌شود انتظار داشت که چنین کاهشی به سادگی متحقق شود. از این رو، سه سناریو می‌توان برای ایام پساکرونای بازارهای جهانی انرژی پیش بینی کرد
.سناریوی خوش‌بینانه: بحران کرونا به‌زودی مهار می‌شود. رکود اقتصادی خیلی سریع به پایان می‌رسد. تقاضا برای نفت و دیگر انواع انرژی افزایش می‌یابد. بهای نفت سیر صعودی طی می‌کند. جابه‌جایی‌هایی در سهم کشورها در بازار جهانی انرژی روی می‌دهد. جنگ بر سر تقسیم سهم بازار به بحران مالی بعدی منتقل می‌شود .سناریوی واقع بینانه: بحران کرونا به‌زودی مهار می‌شود. رکود اقتصادی ماه‌ها و چه بسا تا پایان سال جاری ادامه می‌یابد. افزایش تدریجی بهای نفت در اثر افزایش تقاضا به حدی نیست که بهای این فرآورده به حدی برسد که استخراج برخی از حوزه‌های نفتی و از جمله نفت دریای شمال و یا نفت شیل آمریکا مقرون به صرفه گردد. شماری از شرکت‌های نفتی ورشکست می‌شوند. شمار بازیگران بازار جهانی انرژی کاهش می‌یابد. تولید نفت آمریکا کاهش یافته و این کشور از یک کشور صادرکننده نفت بار دیگر به یک کشور وارد کننده نفت تبدیل می‌شود.
سناریوی بد بینانه: بحران کرونا پایان می‌یابد. رکود اقتصادی اما ادامه می‌یابد. بهای نفت زیر سقف ۴۰ دلار می‌ماند. نفت ارزان، تعهدات کشورها درباره کاهش گازهای سمی را تحت الشعاع خود قرار می‌دهد. (به عنوان نمونه لهستان و جمهوری چک از هم اکنون اعلام کرده‌اند که در سیاست‌های انرژی خود تجدید نظر خواهند کرد.) جنگ اقتصادی بر سر سهم کشورها در بازار جهانی انرژی ره به یک رویارویی نظامی منطقه‌ای می‌برد. در اثر این جنگ، تولید، حمل و نقل نفت و توزیع آن مثلا در منطقه‌ای همچون خاورمیانه به مخاطره می‌افتد. کاهش عرضه نفت، باعث افزایش بهای آن شده و استخراج نفت شیل یا بهره‌برداری از حوزه‌های نفتی هزینه‌بر مقرون به صرفه می‌شود. جای برخی از بازیگران بازار جهانی انرژی در قیاس با سناریوی دوم تغییر می‌کند.
گمانه‌زنی درباره اینکه در ایام پساکرونایی کدام سناریو متحقق می‌شود، در شرایط کنونی شاید ثمر چندانی نداشته باشد. مهم پذیرش این موضوع است که بازار جهانی انرژی در سایه پیامدهای ناشی از بحران کرونا می‌تواند در ایام پساکرونایی دستخوش تحولی عظیم شود. تحولی که می‌تواند جامعه جهانی را غافلگیر کند. نگرانی و هشدار آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل درباره بحران کرونا، از جمله در ارتباط با چنین پیامدهایی بوده است.
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.