روسیه ودادن نقش حاشیه ای به ایران در سوریه

ساعت 24 - چند گاهی است ناظران آگاه و تحلیلگران منطقه ای نسبت به رفتار تازه روسیه درباره مناسبات با سوریه و دادن یک نقش حاشیه ای به ایران درزمانی که صلح نسبی به سوریه برگشته است هشدار می دهند و با مداراجویانه ترین نوشته ها به مقامهای دیپلماتیک و سایر کسانی که در سوریه نقش دارند یاد آور می شوند که باید مراقب باشند ایران به حاشیه رانده رانده نشود.

dir="RTL">محمد مهدی مظاهری یکی از این ناظران است که در سایت دیپلماسی ایران نوشته است: روسیه دلایل و منافع بسیاری برای حضور بلند مدت در سوریه دارد؛ این کشور مخالف نظام تک قطبی و بازگشت آمریکا به دوران اوج قدرت و نفوذ خویش است؛ بنابراین تلاش می کند چندجانبه گرایی را در ادبیات روابط بین الملل تقویت و فرصتهای بیشتری برای نقش¬آفرینی خود فراهم کند.مسأله دیگر به تلاش روسیه برای بازگشت به جایگاه یک ابرقدرت در نظام بین الملل بازمی گردد؛ در قالب این راهبرد، روسیه می کوشد حوزه نفوذ و تأثیر خود در غرب آسیا را گسترش دهد و این تأثیرگذاری در سال های اخیر در صحنه سوریه و البته با کمک ایران امکان بروز و ظهور یافته و از دست دادن این موقعیت می تواند به معنای حذف جایگاه روسیه از این منطقه ژئوپلتیک باشد.

از سوی دیگر، اقدام روسیه در راستای تحقق دکترین امنیت ملی خویش است. پوتین در اجرای اصول سند دکترین امنیتی روسیه (2020)، مصون سازی محیط پیرامونی این کشور از تهدیدات خارجی را به عنوان یکی از اهداف جدی خود در عرصه سیاست خارجی تعریف کرده است. در واقع از دیدگاه مسکو، سقوط نظام سوریه به معنای ورود ناتو به حیات خلوت منافع روسیه و تضعیف موقعیت، اعتبار و جایگاه بین المللی روسیه و در نهایت ناکامی در تحقق مبانی دکترین امنیت ملی روسیه است.اما از منظر منافع ایران به عنوان دیگر بازیگر جدی و اثرگذار در سوریه، باید گفت رویکرد روسیه در بحران سوریه تاکنون نتایج مثبت متعددی برای ایران داشته است؛ مهمترین نکته کمک به بازگرداندن حاکمیت نسبی به دولت رسمی سوریه به عنوان متحد استراتژیک ایران بوده است. سوریه به دلیل همسویی نسبی با سیاست‌های ضدآمریکایی و به ویژه ضدصهیونیستی ایران، برخورداری از ژئوپلتیک خاص و منحصر به فرد در منطقه آسیای جنوبی غربی و مدیترانه، حمایت از گروه های مقاومت و نقشی که در تحولات لبنان به عنوان حامی گروه حزب الله لبنان دارد، برای ایران از اهمیت اساسی برخوردار است و ثبات و یکپارچگی آن یکی از منافع اصلی جمهوری اسلامی ایران را تأمین می کند.

نکته دیگر اینکه ورود و مداخله روسیه در بحران سوریه، توانسته است به نوعی در نقش و جایگاه منطقه ای و بین المللی کشورمان موازنه ایجاد کند و تلاش رقبا و دشمنان ایران برای حذف نقش کشورمان در منطقه را ناکام بگذارد؛ ضمن اینکه به طور کلی ظهور گروههای تروریستی در منطقه تهدید مستقیم و جدی علیه امنیت ملی ایران محسوب می شود و بنابراین کمک روسیه به مبارزه با تروریسم و افراط گرایی در سوریه به نفع ایران نیز هست.

با این وجود باید دقت داشت که روسیه در همکاری های خود با ایران و سوریه به منافع بلندمدت و دستاوردهای نسبی این همکاری ها توجه دارد و از هیچ تلاشی که باعث توفق و برتری‌اش در عرصه ژئوپلیتیک غرب آسیا شود، دریغ نمی کند. گرچه در آغاز حضور فعالانه روسیه در سوریه، این کشور به شدت نیازمند همکاری و پشتیبانی ایران بود و اساساً مقابله با گروه های تروریستی در سوریه و بازگردادن حاکمیت بخش های مختلف این کشور به دولت اسد در سال های اخیر با کمک قدرت هوایی روسیه و نیروی زمینی ایران امکانپذیر شد، اما در وضعیت کنونی و به ویژه با فشارهایی که مقامات رژیم صهیونیستی بر روسیه وارد می کنند، به نظر می رسد منافع و نیاز روس ها به حضور و همکاری ایران در سوریه تا حدی کاهش یافته و نقش مستقلانه ایران در سوریه تا حدودی تحت الشعاع قرار گرفته است.از این رو با توجه به تحرکات اخیر روسیه برای عقد توافقنامه های جدید با سوریه و تقویت پایگاه های خود در این کشور، ضروری است که مقامات دیپلماتیک و نیز سایر نیروهای اثرگذار در صحنه سیاسی سوریه مراقب به حاشیه رفتن احتمالی نقش و بازیگری کشورمان در سوریه باشند و به گونه ای رایزنی و برنامه ریزی کنند که سال ها همکاری، مشاوره و هزینه دادن کشورمان در دوران اوج جنگ و بی ثباتی در سوریه، به دستاوردهای ملموس و منافع پایدار در زمان پیروزی دولت این کشور ختم شود