اصلاحات بن سلمان نفت را گران می کند

ساعت 24 - عربستان سعودی از سیاست تخفیفی که در ماههای آوریل و مه بدلیل کاهش تقاضای نفت در اثر شیوع کرونا در پیش گرفته بود چشم پوشی کرده و حالا بر روی پر کردن بودجه حساب باز کرده است. یک قدم هم در این راستا برداشته شد: تصمیم اوپک پلاس در تاریخ 6 ژوئیه برای تمدید توافق کاهش تولید نفت تا ماه آگوست.دلایل این امر قابل درک است. اصلاحات جاه طلبانه حاکم واقعی این پادشاهی، یعنی ولیعهد محمد بن سلمان، آنقدر هزینه در بر دارند که نمیتوان آنها را در شرایطی اجرا کرد که قیمت نفت رو به کاهش است. در سال 2016 وی طرحی را برای متنوع سازی اقتصاد کشورش ارائه داد. هدف نهایی از این طرح آن است که تا سال 2030 عربستان سعودی بتواند همان مسیری را که امارات متحده عربی قبلاً پیموده، طی کند. در این طرح فرض بر این است که وابستگی بودجه پادشاهی به درآمدهای نفتی کاهش یابد و برعکس سهم اشتغال مردم در فعالیت های اقتصادی افزایش یابد. این امر برای ثبات سیاسی عربستان سعودی مهم است. جمعیت کشور به سرعت جوان می شود. اکنون 30٪ از شهروندان پادشاه بیش از 30 سال ندارند. تقریبا 40٪ از جوانان بیکار هستند. و این در حالی است که بطور کلی نرخ بیکاری در پادشاهی نسبتاً پایین است. براساس اعلام دفتر مرکزی آمار و اطلاعات عربستان سعودی، در سه ماهه اول سال 2020 نرخ بیکاری 5.7 درصد بوده است.

در برنامه شاهزاده بن سلمان، جذب سرمایه گذاری های کلان خارجی در پروژه های گران قیمت، پیش بینی شده است. مشهورترین این پروژهها ساخت یک " شهر آینده" با فناوری بسیار پیشرفته به نام نئوم در شمال غربی عبرستان، در کنار سواحل دریای سرخ است که بودجه ساخت آن از 500 میلیارد دلار فراتر می رود. با شروع بحران ناشی از کرونا ویروس مجبور شدند بخشی از طرحهای شاهزاده را تعلیق کنند. مثلا اجرای پروژه افتتاح درهای عربستان سعودی به روی گردشگران که باعث نارضایتی زیادی از سوی محافل محافظه کار این پادشاهی شد مورد تردید قرار گرفت. اگرچه طبق برنامه شاهزاده قرار بود از هجوم گسترده توریستها از اروپا و آمریکا جلوگیری شود (این کشور تنها برای مشتریان ثروتمند تبدیل به یک بهشت توریستی می شد) اما به هر حال این تصمیم میتواند پایه های جامعه ای که تحت قوانین سفت و سخت وهابی است را متزلزل کند. پادشاهی سعودی به طور فزاینده ای عادت کرده که زیر قرض و بدهی زندگی کند. طبق پیش بینی های بانک جهانی امسال بدهی ریاض 54 درصد رشد خواهد کرد. در طی سه سال بدهی خارجی پادشاهی 375٪ رشد داشته و به 183 میلیارد دلار رسیده است.

بن سلمان اما در پاسخ به انتقادات باز هم تمرکز قدرت در دستان خود را افزایش داد. در همان آغاز بحران کرونا تمام اعضای خانواده سلطنتی بازداشت شدند: تمام کسانی که می توانستند حق شاهزاده را برای انجام آنچه او مناسب می داند زیر سوال ببرند. حتی ولیعهد پیشین محمد بن نایف که رقیب محمد بن سلمان در تصاحب تاج و تخت است و تا همین اواخر وزیری پرنفوذ بود تحت بازداشت خانگی قرار گرفت. از جمله اقداماتی که برای تسهیل سیل سرمایه گذاری در عربستان انجام شده می توان به تلاش بن سلمان برای رهایی از مسئولیت قتل روزنامه نگار جمال خاشقجی اشاره کرد. وی در تاریخ 2 اکتبر 2018 در استانبول در کنسولگری عربستان کشته شد. قاتلان وی که طبق اعلام دولت عربستان بدون اجازه بن سلمان عمل کرده اند محکوم شدند. خانواده خاشقجی در ماه مه آنها را بخشیدند و بدین ترتیب تأکید کردند که هیچ شکایتی از شاهزاده ندارند. البته این موضوع کشورهای غربی را تحت تاثیر قرار نداد. انگلیس اخیراً 20 نفر از اطرافیان شاهزاده (اما نه خود او) را در رابطه با دخالت در قتل خاشقجی تحریم کرده است. این ممکن است یکی از عواملی باشد که بر جذابیت سرمایه گذاری در عربستان تاثیر می گذارد، البته تاثیر منفی.