رفتن به محتوا
تلویزیون سام با ۲ سال ضمانت سام سرویس
کد خبر 517400

امیر کرمانی اقتصاد دان ایرانی و دانشیار اقتصاد دانشگاه کالیفرنیا-برکلی، هشدار داد

اقتصاد در تله واگرایی پولی و خطر مثل کره شمالی شدن

ساعت 24 - یکم -در سال 98 ارزش صادرات نفت خام در حدود 9 میلیارد دلار بود و ویروس کرونا هم هنوز به ایراننیامده بود. در سالی که گذشت هنوزصادرات غیرنفتی به کشورهای همسایه متوقف نشده بود و حقوق کارمندان دولت افزایش بیش از تورم نداشت.

کرمانی
در سال یادشده هنوز بار جدیدی بر نظام کاملا ورشکسته‌ی بازنشستگی کشور تحمیل نشده بود و به لحاظ سیاسی نیز در ماه عسل پهپاد و الفجیره و آرامکو بودیم و حداقل تا شهریور احتمال مذاکره‌ جدی داشت قوت می‌گرفت. در سال تازه سپری شده مجلس هر روز در پی طرحی جدید برای افزایش کسری بودجه و افزایش نقدینگی نبود ونیز بورس هنوز نقش عامل جذب شوک‌ نقدینگی را بازی می‌کرد و مهمتر از همه نرخ رشد نقدینگی هنوز در حدود هرماه دو درصد بود. با همه‌ این‌ها در نهایت بودجه‌ی سال 1398 با استقراض مستقیم 75 هزار میلیارد تومان از بانک مرکزی (با عنوان برداشت 5 میلیارد یورو از منابع صندوق آن‌هم به نرخ نیمایی) بسته شد.

دوم -اما سال 99 را در حالی می‌گذرانیم که درآمد صادرات نفتی در شش‌ماهه اول احتمالا در حدود 1 میلیارد دلار گزارش شده است ، حقوق کارمندان دولت از ابتدای سال (در اصل در اسفند 98) افزایش 50 درصد رشد داشته وویروس کرونا در سرتاسر کشور جولان می‌دهد و غیر از گرفتن جان دهها هزار نفر از هموطنان‌عزیزمان هزینه‌های بسیاری را بر اقتصاد ایران و دولت تحمیل کرده و می‌کند . بخش عمده‌ صادرات غیر نفتی در سه ماهه‌ی اول دچار وقفه شد واز سوی دیگربورس دیگر نه تنها عامل انباشت ریسک نقدینگی نیست که حمایت‌های دستوری از بورس و سرمایه‌گذاری مستقیم بانک‌ها در بورس در ماه اخیر خود عامل افزایش شدید نقدینگی شده است. در چنین وضعیتی تحریم‌های جنایتکارانه‌ی آمریکا افزایش شدید یافته ورشد نقدینگی به عدد فاجعه‌بار حدود 4 درصد در ماه رسیده (که در صورت ادامه‌ی این روند این رشد معادل است با رشد سالانه‌ی بیش از شصت درصد).آن وقت در چنین شرایطی نماینده‌ی مجلس‌ می‌گوید "که دولت یک ریال کسری بودجه‌ ندارد. نشانه‌اش هم آنکه کاری (طرح "یکسان‌سازی" حقوق بازنشستگان) را که دولت در تمام سال‌های گذشته (به دلیل بار مالی‌اش) حاضر نشده بود انجام دهد تصمیم گرفته که از مهرماه اجرا کند." با توجه به لحاظ کردن برخی نکات به نظر می رسد این نماینده درست می گئید. دولت نه تنها یک ریال کسری ندارد بلکه منابع بسیار زیادی دارد. بسیار بیش از 75 هزار میلیارد تومان که پارسال چاپ کرد. این همان تسلط مالی دولت بر بانک مرکزی است . یعنی دولت هر چند ه‌م‌ت‌ی هزار میلیارد تومان که بخواهد می‌تواند چاپ کند. وقتی که کسی که (و نهادی که) باید در اوج کسری منابع دولت بیشترین دغدغه‌ را در مورد بودجه داشته باشد، افتخار می‌کند به انجام کاری که همین دولت در شرایط وفور درآمدهایش حاضر به انجام آن نبود، و وزیر رفاه از آن با «الوعده وفا » یاد می‌کند، قطعا مسابقه‌ افزایش کسری بودجه در کشور راه می‌افتد. مسابقه ‌ای که در آن هر اشتباه قبلی عامل توجیه اشتباه بعدی می‌شود و پله پله کشور را به ورطه‌ی واگرایی پولی می‌رساند.

اگر یک‌ماه پیشگفته شد که اقتصاد ایران بر سر یک دو راهی تاریخی است با هزاران تاسف باید گفت که فرصت یک ماه گذشته را از دست دادیم و امروز کار بسیار سخت تر است. به نظر می‌رسد که عامل اصلی افزایش شدید نرخ دلار در هفته‌های گذشته را هم باید در همین ترس از این واگرایی پولی و عدم وجود لنگر اسمی در اقتصاد ایران جستجو کرد. ترسی که با توجه به مسابقه‌ افزایش کسری بودجه و افزایش نقدینگی در ماه‌های گذشته چندان هم بی‌پایه نیست.

سوم - در روزهای پیش‌رو سریع ترین تصمیم ها برای افزایش ظرفیت صندوقهای درآمد ثابت برای جذب اوراق و واقعی کردن نرخ اوراق اتخاذ نشود وبازنگری اساسی در تیم اقتصادی دولت وهزینه‌های امسال دولت و روش تامین کسری آن ایجاد نشود و بانک مرکزی با ابزارهای مختلف از جمله نرخ ذخیره‌ قانونی نرخ رشد نقدینگی را به زیر دو درصد در ماه نرساند و مجلس ازارایه طرح هر گونه طرحی که منجر به افزایش کسری بودجه و یا افزایش نقدینگی می شود پرهیز نکند می توان مطمئن بود ترکیب کسری بودجه و رشد افسار گسیخته‌ی نقدینگی اتفاقی را در اقتصاد ایران رقم می‌زند که تا به حال در 50سال گذشته آن را ندیده‌ایم.

نکته آخر،اگراتفاقات سال 88 منجر به شروع گسترده‌ترین تحریم‌ها علیه ایران شد و اگر اتفاقات دی 96 منجر به تعجیل خروج ترامپ از برجام شد واگر اتفاقات آبان 98 منجر به تشدید تحریم‌ها شد ،بیم آن هست که اتفاقات اقتصادی ماه‌های گذشته و ماه‌های پیش‌رو باعث شود که مستقل از نتیجه‌ انتخابات آمریکا بدخواهان این سرزمین جزبه تبدیل ایران به کره‌ی شمالی،‌ونزوئلا و عراق دهه‌ی نود میلادی راضی نشوند.

به نقل از صفحه تلگرامی برگ سبز – تنظیم و تدوین از ساعت 24

نظرات کاربران
نظر شما

ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.

تازه‌ترین خبرها