نگرانیها در مورد توزیع عادلانه واکسن کرونا در کشورهای اروپایی و امریکا آغاز شده است
قانون جنگل
سلامت 24-«متاسفانه آنچه ما در ماههای اخیر مشاهده کردهایم به نوعی بیشتر شبیه وضعیت قانون جنگل است. کشورهایی با بیشترین میزان منابع را داریم که اغلب در اروپا و امریکای شمالی هستند و مثلا ژاپن که توانستهاند مقدار بسیار بسیار زیادی واکسن را برای خودشان تضمین کنند و بعد باقی دنیا.»
سیانبیسی در گزارش خود اشارهای به دادههای منتشرشده توسط مرکز نوآوریهای سلامت دانشگاه دوک کرده است: «همین حالا 9.5 میلیارد دوز از واکسنهای کووید 19 رزرو شدهاند، حتی پیش از آنکه هیچکدام از اینها مجوز توزیع در بازار را گرفته باشند. بیش از نیمی از این میزان خرید تضمین شده متعلق به کشورهای با درآمد بالا است و ایالات متحده تاکنون به تقریبا 6 شرکت داروسازی سفارش یک میلیارد دوز داده است.» همه اینها یعنی معاملات مستقیم کشورهای توسعهیافته و ثروتمند با شرکتهای داروسازی سهم آنها را از میزان فعلا محدود واکسن بیشتر میکند و سهم کمتری برای کشورهای دیگر باقی میماند.
سهم شیر
در مجموعه افسانههای ازوپ، در میان حکایتهای قدیمی یونان داستانی هست که قصه یک گاو، یک بز و یک گوسفند را تعریف میکند که همراه یک شیر به شکار میروند. وقتی که نوبت به تقسیم میرسد، شیر میگوید سهم اول را من برمیدارم چون لقب پادشاه دارم، سهم دوم را شما به من بدهید چون شریک شما هستم. سومین سهم خودش به من تعلق میگیرد چون از همه قویترم. و اگر کسی دست به سهم چهارم بزند بلای بدی سرش خواهد آمد. این داستان با کم و زیادهایی در طول سالیان به شیوههای مختلف تعریف شده و حالا اصطلاح «سهم شیر» برگرفته از همان حکایت قدیمی است: نهایتا همهچیز به قدرتمندترین میرسد. چند روز قبل الجزیره در گزارش مفصلی که در مورد وضعیت کرونا در آفریقای جنوبی و موضوع توزیع واکسن منتشر کرد، این اصطلاح را به نقل از مشاور ارشد سیاستگذاری سازمان آکسفام (سازمان بینالمللی امدادرسانی در برابر فقر گرسنگی) نقل کرد. الجزیره در بخشی از گزارش خود نوشت: «بنا بر اعلان سازمان بهداشت جهانی، دهها واکسن کووید 19 به مرحله تست انسانی رسیدهاند و چهار مورد آنها مراحل تستشان را در آفریقای جنوبی میگذرانند. اما پیش از اینکه هیچ کدام از این واکسنها موثر تشخیص داده شوند، مساله دیگری پیش رو قرار گرفته است: برخی از گروهها از جمله ایالات متحده، اتحادیه اروپا و بریتانیا دارند سهم خود را طلب میکنند که به قول موگا کمال یانی، مشاور ارشد سیاستگذاری سازمان آکسفام، «سهم شیر» از دوزها است.» در این گزارش هم به دادههای دانشگاه دوک از میزان واکسنهای سفارش داده شده توسط کشورهای توسعهیافته اشاره شده و البته به صحبتهای سناتور جمهوریخواه، تام تیلیس که به هنگام ارایه قانون اقدام فوری واکسن امریکا گفته بود: «زمانی که واکسن تولید شد، قبل از اینکه روانه هر کشور دیگری شود امریکاییها باید اول از همه آن را دریافت کنند...باید تضمین کنیم که امریکاییها نتیجه سرمایهگذاریشان را خواهند دید.» بنا بر این گزارش دولت ایالات متحده تاکنون دستکم 11 میلیارد دلار روی تولید واکسن کووید 19 سرمایهگذاری کرده است. آنچه در این گزارش «ناسیونالیسم واکسنی» خوانده شده البته بیسابقه هم نبوده است کمااینکه الجزیره یادی از شیوع گسترده آنفلوآنزای H1N1 در سال 2009 کرده است، زمانی که کشورهای ثروتمند تا اطمینان از دسترسی گسترده مردم کشورهایشان به واکسن حاصل نکردند، از صادر کردن آن به سایر نقاط دنیا خودداری کردند.
الجزیره نوشته است که برنامه کوواکس تاکنون خرید 700 میلیون دوز از واکسن کووید 19 را تضمین کرده که حتی از میزان خرید بریتانیا، ژاپن و کانادا بیشتر است. بنا بر توافقات این برنامه قرار است کشورهای فقیر بابت هر دو دوز (که برای واکسیناسیون یک فرد لازم است) مبلغ 4 دلار بپردازند. البته پیش از این قرار بود این دسترسی رایگان باشد اما در ماه سپتامبر این برنامه مقرر کرد که دسترسی به واکسن از طریق تقسیم هزینهها میسر شود. کشورهای فقیر میتوانند در صورت ناتوانی از پرداخت حداقلها پرونده خودشان را با دلایل ارایه کنند که چرا قادر به پرداخت نیستند.
با این حال سوال مهمی که در گزارش الجزیره مطرح میشود این است که در میان این معاملات و کانالهای رسمی و خصوصی که برای خرید واکسن در جریان است، تکلیف کشورهای میانه چه میشود؟ کشورهایی که مستقیم وارد جریان خرید از شرکتها نشدهاند و در زمره کشورهای فقیری که سازمانهای بینالمللی به کمکشان میآیند هم نیستند. این سوال به وضوح شامل حال ایران هم میشود. در حالی که کشورمان به برنامه کوواکس پیوسته است آیا میتواند سهمی از همان 10 تا 15 درصد پوشش واکسن برای گروههای آسبپذیر را به دست آورد؟ سیما سادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت هفته گذشته گفت: «بسیاری از واکسنهایی که در جهان روی آنها در حال کار هستند، در کوواکس وجود دارد. پیشپرداخت کشور ما برای شرکت در کوواکس نیز در حال انجام است، اما به واسطه تحریمهای ناجوانمردانه امریکاییها و مشکلات ایجاد شده به واسطه نقل و انتقال ارز، هنوز اتفاق نیفتاده است.» یعنی در شرایطی که رقابت کشورها برای به دست آوردن واکسنهای تاکنون موفق، بیشتر و بیشتر میشود ایران هنوز نتوانسته است جایی در صف خرید داشته باشد؟
همین حالا 9.5 میلیارد دوز از واکسنهای کووید 19 رزرو شدهاند، حتی پیش از آنکه هیچ کدام از اینها مجوز توزیع در بازار را گرفته باشند. بیش از نیمی از این میزان خرید تضمین شده متعلق به کشورهای با درآمد بالا است و ایالات متحده تاکنون به تقریبا 6 شرکت داروسازی سفارش یک میلیارد دوز داده است.
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.