نشست استانبول و 3 پرسش همچنان بیپاسخ‌مانده

ساعت 24-‌زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه دولت آمریکا در روند صلح افغانستان، صبح روز شنبه به کابل رفت و در همان روز، دو بار با رئیس‌جمهور اشرف غنی دیدار کرد.

بار نخست، رئیس‌جمهور غنی و خلیل‌زاد، دونفره دیدار کردند اما در ملاقات دوم، دو معاون رئیس‌جمهوری و تعدادی از مقامات دولتی و از آن سو نیز تعدادی از همراهان آقای خلیل‌زاد حضور داشتند.
جزئیات زیادی از این دو ملاقات به بیرون درز نکرده است، اما یک منبع نزدیک به رئیس‌جمهوری، به ایندیپندنت گفت که در این نشست، درباره سه مسئله مبهم گفت‌وگو شده است؛ سطح هیئت شرکت‌کننده از سوی گروه طالبان، تاریخ نشست و سرفصل‌های مورد بررسی در نشست استانبول.
حکومت افغانستان توقع دارد نشست استانبول در سطح بالایی برگزار شود. گفته می‌شود غنی در دیدار با خلیل‌زاد این مسئله را مطرح کرده است که در صورتی که طالبان در نشست استانبول از ترکیب همیشگی استفاده کنند، این نشست نیز مانند مذاکرات قطر به نتیجه نخواهد رسید. از دید ارگ ریاست‌جمهوری، برای نتیجه‌بخش‌بودن نشست استانبول باید ترکیب هیئت هر دو طرف در عالی‌ترین سطح باشد تا این نشست بتواند برای آینده افغانستان نتیجه نهایی را به ارمغان بیاورد.
گروه طالبان هنوز هیچ توضیحی درباره ترکیب هیئت خود ارائه نداده است. یکی از دلایل تأخیر در برگزاری نشست استانبول نیز همین خاموشی گروه طالبان است. این گروه تاکنون نه درباره چارچوب هیئت اعزامی به ترکیه حرفی زده و نه از طرح پیشنهادی این گروه سخنی به میان آورده است. چنین به نظر می‌رسد که طالبان درباره نشست استانبول هیچ پیش‌فرضی ندارند و احتمالا هیچ طرحی هم در این رابطه ارائه نخواهند داد.
مورد دیگری که در دیدار خلیل‌زاد با رئیس‌جمهوری مطرح شده، مسئله سرفصل مذاکرات نشست استانبول است. هرچند تیم مذاکره‌کننده دو طرف شامل نمایندگان آمریکا و قطر در دوحه، درباره سرفصل مذاکرات نشست استانبول بحث کرده‌اند، اما این بحث‌ها راه به جایی نبرده است. بی‌نتیجه‌بودن گفت‌وگوها درباره موضوعات مورد مذاکره در نشست استانبول، در میان سیاست‌مداران نوعی سردرگمی ایجاد کرده است؛ زیرا هنوز مشخص نیست در نشست استانبول روی چه مسائلی بحث خواهد شد.
به نظر می‌رسد بحث اساسی دیدار غنی با خلیل‌زاد هم بر سر همین سرفصل مذاکرات نشست استانبول بوده است؛ زیرا تا زمانی که موضوعات مورد بحث مشخص نشود، نشستی برگزار نخواهد شد. احتمال می‌رود آقای خلیل‌زاد در دیدار با هیئت طالبان، تا حدی از دیدگاه آنان در قبال موضوعات مورد بحث آگاه شده باشد و حالا می‌خواهد نظرات دولت افغانستان در این رابطه را هم داشته باشد.
سومین بحث در ملاقات رئیس‌جمهوری غنی و خلیل‌زاد، زمان برگزاری نشست استانبول است. به نظر می‌رسد زمان مشخص‌شده از سوی ترکیه، آمریکا و سازمان ملل متحد درباره آغاز نشست در ۱۶ آوریل قابل اجرا نباشد؛ زیرا تا امروز هیچ روزنه امیدی برای نشست استانبول دیده نمی‌شود و به احتمال زیاد، این نشست روز ۲۵ آوریل برگزار خواهد شد.
طالبان قبل از این درخواست کرده بود نشست استانبول به بعد از ماه رمضان موکول شود، اما گفته می‌شود آمریکا این امر را به شرط تأیید حضور نیروهای آمریکایی پس از اول ماه می ‌در افغانستان منوط کرده بود. طالبان نیز پذیرش تداوم حضور آمریکا را به رهایی حدود هفت هزار طالب از زندان‌ها مشروط کرد و از آنجایی که دولت افغانستان دیگر به‌هیچ‌وجه حتی یک طالب را آزاد نخواهد کرد، این مسئله همچنان لاینحل باقی مانده است. به همین دلیل، احتمال برگزاری نشست استانبول در ۲۵ آوریل از هر زمان دیگری بیشتر است.
انتظار می‌رود نشست صلح استانبول که با حمایت سازمان ملل متحد برگزار می‌شود، ۱۰ روز طول بکشد.
روز گذشته نیز دبورا لوینز، فرستاده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد، با اشرف غنی و عبدالله عبدالله،‌ رئیس شورای عالی مصالحه ملی، درباره نشست صلح استانبول دیدار و گفت‌وگو کرد. این دیدار بعد از سفر خانم لوینز به دوحه و مذاکره با نمایندگان طالبان انجام می‌شود.
سازمان ملل متحد،‌ ترکیه و آمریکا اصول مذاکرات استانبول را نهایی کرده که ۹ ماده دارد و بر اساس آن، دو طرف متعهد می‌شوند مذاکرات را به دور از فضای اتهام و تهمت و با روحیه رسیدن به توافق صلح پیش ببرند.
شورای عالی مصالحه ملی نیز طرح صلح یکپارچه افغانستان را آماده کرده است که تفاوت زیادی با طرح آمریکا ندارد و بر اساس آن آتش‌بس، دولت انتقالی، انتخابات و ادغام طالبان در پروسه سیاسی در نظر گرفته شده است. هم‌زمان، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، به بروکسل سفر می‌کند تا در نشستی با متحدان اروپایی خود روند صلح افغانستان را بررسی کند.