آمار می‌گوید نرخ اجاره‌ بها به بالاترین سطح 5 سال اخیر رسیده است

نقره ‌داغ مستاجران در زمستان 99

ساعت 24-مرکز آمار در تازه‌ترین گزارش خود به بررسی «شاخص قیمت اجاره‌بهای واحدهای مسکونی خانوارهای شهری در زمستان 99 » پرداخت. بر اساس آنچه در این گزارش عنوان شده، زمستان 99 با وجود اینکه فصل مناسبی برای نقل و انتقال نیست اما تورم سالانه در این بخش از بهار 95 بی‌سابقه بوده و به بالاترین رقم 27.5 درصد رسیده است.

تورم نقطه‌ای کشور در این فصل حدود 29 درصد و تورم فصلی نیز 4.4 درصد گزارش شد. نکته‌ای که در این گزارش وجود دارد، وجود بیشترین تورم فصلی، نقطه‌ای و سالانه اجاره‌بها در سال 99 با وجود ثبات نسبی نرخ ارز در برخی ماه‌ها به خصوص ماه‌های پس از انتخابات ریاست‌جمهوری در امریکاست. هر چند به نظر می‌رسد تاثیر جهش‌های ناگهانی نرخ ارز و رسیدنش به مرزهای 32 هزار تومان در پاییز بر افزایش نرخ تورم در فصل بعدی تاثیر گذاشته باشد. آنچه کارشناسان و فعالان حوزه مسکن را نگران می‌کند، تسری تورم‌های فصلی، سالانه و نقطه‌ای به سال جاری و ناتوانی حقوق کارگران در پوشش هزینه خرید مسکن است. با وجود اینکه آماری از میزان درآمد و هزینه خانوارهای شهری در سال گذشته از سوی مراکز رسمی منتشر نشده اما مقایسه درآمدها و متوسط قیمت مسکن در سال 98 نشان می‌دهد که درآمد سالانه یک کارگر کفاف خرید 4 مترمربع خانه در مناطق شهری را می‌دهد. در گزارش مرکز آمار استان‌های همدان، کرمانشاه و تهران بیشترین تورم نقطه‌ای در فصل زمستان را در بین استان‌های کشور در اختیار داشتند.

شاخص‌های مسکن افزایشی است
شاخص اجاره‌بها در فصل گذشته و در مناطق شهری به 218.3 رسید که افزایش 4.4 درصدی نسبت به پاییز 99 داشته است. در فصل مورد بررسی بیشترین نرخ تورم فصلی به استان سمنان با 10.5 و کمترین نیز به استان لرستان با 1.23 درصد تعلق داشت. تورم نقطه‌ای در زمستان 99 حدود 29 درصد گزارش شد که نسبت به زمستان 98 افزایش 0.5 واحد درصدی را نشان می‌دهد. بیشترین نرخ تورم تورم نقطه‌ای را استان همدان با 39.4 و کمترین را نیز سیستان و بلوچستان با 16 درصد در اختیار داشت؛ در زمستان 99 در هیچ استانی نرخ تورم نقطه‌ای برای اجاره‌بها تک‌رقمی نبوده هر چند به دلیل افزایش 93.7 درصدی متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در تهران در اسفند 99 نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش نرخ اجاره نیز دور از ذهن نبود.

افزایش 536 و 638 درصدی قیمت خانه
از 90 تا 98
مرکز آمار در شماره نخست «عدالت اجتماعی» که هفته گذشته منتشر کرده، بخشی از این گزارش خود را به بررسی شاخص اجاره‌بها در مناطق شهری اختصاص داد. بر اساس آنچه این مرکز گردآوری کرده در سال 90 که متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در مناطق شهری 775 هزار و 400 تومان بود، مبلغ اجاره ماهانه به علاوه 3 درصد ودیعه پرداختی برای اجاره یک مترمربع زیربنای مسکونی حدود 4 هزار تومان بود. یعنی برای اجاره خانه‌ای 50 متری در سال 90 بدون در نظر گرفتن رهن، ماهانه 200 هزار تومان نیاز بود. در سال 98 متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در مناطق شهری به 4 میلیون تومان و مبلغ اجاره ماهانه با 3 درصد ودیعه برای هر مترمربع نیز به 13 هزار و 780 تومان رسید. به بیان دیگر برای اجاره خانه‌ای 50 متری بدون در نظر گرفتن رهن به حدود 690 هزار تومان اجاره نیاز است. با مقایسه اعداد و ارقام میزان اجاره در سال 90 و 98 می‌توان دریافت که اجاره‌بها در مناطق شهری افزایش 244.5 درصدی داشته است. در این مدت متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در مناطق شهری و تهران نیز جهش‌های 536 و 638 درصدی داشته؛ این در حالی است که متوسط افزایش درآمد خانوارهای شهری طی سال‌های 90 تا 98، 315 درصد بوده است. این بدان معناست که افزایش درآمد در خانوارهای تهرانی تنها نیمی از جهش‌های قیمتی در بازار مسکن را پوشش می‌دهد. این امر علاوه بر «دست‌نیافتنی» شدن، رویای خرید خانه، سال‌های انتظار برای خرید را نیز افزایش داده است. یک فرد ساکن پایتخت با یک سال سابقه کار دریافتی حدود 3 میلیون و 573 هزار تومان در سال جاری خواهد داشت. با فرض ثبات متوسط قیمت اجاره هرمترمربع واحد مسکونی در اعداد و ارقام زمستان 99 برای سال جاری تقریبا در مناطق یک، دو و سه که گران‌ترین مناطق تهران در اسفند 99 بوده‌اند، نمی‌تواند خانه‌ای با متراژ بالای 100 متر اجاره کند. به عنوان مثال اجاره آپارتمانی 135 متری و 3 خوابه در پونک با ودیعه 550 میلیون تومانی 7.5 میلیون تومان است. رهن کامل واحدی 117 متری در سعادت آباد نیز یک میلیارد و 250 میلیون تومان است. یک فرد با حداقل دریافتی برای رهن این واحد باید 350 ماه بدون کسر هزینه‌ای پس‌انداز کند. قیمت‌ها برای خانه‌های با متراژ پایین در پایتخت نیز مانند خانه‌های با متراژ بالا نیست اما قیمت‌ها در این نوع خانه‌ها نیز برای فردی با حداقل حقوق بالاست. رهن واحدی 55 متری در جنت آباد جنوبی 230 میلیون و آپارتمانی 69 متری در خواجه نظام‌الملک نیز 160 میلیون است. برای این دو واحد نیز باید به ترتیب 65 و 45 ماه پول پس‌انداز کرد.

وضعیت در شهرستان‌ها
نگران‌کننده نه به اندازه تهران
با گشتی در سایت‌های رهن و اجاره مسکن نیز می‌توان وضعیت شهرهای دیگر را نیز بررسی کرد. به عنوان مثال برای رهن کامل واحدی 55 متری در همدان 90 میلیون تومان، آپارتمانی 60 متری در محله دشت چنار شیراز 75 میلیون ودیعه و اجاره ماهانه 700 هزار تومان و اجاره آپارتمان یک خوابه در حرم مطهر ودیعه 15 میلیون تومان و اجاره 2 میلیون تومانی نیاز است. به نظر می‌رسد وضعیت شهرهای دیگر در اجاره خانه بهتر از پایتخت است که همین امر می‌تواند مهاجرت به شهرهای کوچک را افزایش دهد.

تغییر قیمت در تابستان بیشتر است
در قسمت دیگری از گزارش مرکز آمار در خصوص شاخص اجاره‌بها در زمستان 99 تغییر قیمت اجاره برای خانواده‌های شهری از 25.4 درصد در پاییز 97 به 38.6 درصد در زمستان 99 رسید. هر چند تابستان سال گذشته این شاخص به 41.2 درصد گزارش شده که بیشترین نرخ از پاییز 97 تا زمستان 99 بود.