روایت آذری جهرمی از مذاکره و تفاهم با پیام‌رسان معروف:
مذاکره و مسدودسازی تلگرام دستور حاکمیت بود
ساعت 24-در کمتر از سه هفته به تحلیف رییس‌جمهور منتخب، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از مجلس کارت زرد گرفت. محمدجواد آذری‌جهرمی در روزهای پایان دولت دوازدهم برای ارایه پاره‌ای از توضیحات و پاسخ به سوال نمایندگان در خصوص شفاف نبودن مفاد قرارداد با تلگرام در سال 96 و چرایی محاسبه تعرفه ترافیک بین‌المللی به جای داخلی برای کاربران این پیام‌رسان با وجود استقرار CDNهای آن در داخل ایران، در مجلس حضور یافت تا به سوالات نمایندگان پاسخ دهد.
نمایندگان چه سوالاتی داشتند؟
آذری‌جهرمی روز گذشته در مجلس حضور یافت تا به سوالات نمایندگان پاسخ دهد. عمده آن چیزی که مدنظر نمایندگان بود، چرایی محاسبه تعرفه ترافیک پهنای باند بین‌المللی برای تلگرام پیش از فیلتر شدنش به جای استفاده از نرخ داخلی با وجود استقرار سرورهای این پیام‌رسان بود. روح‌الله عباس‌پور، سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن در توضیح این سوال گفته بود که «کاربران و فعالان فضای مجازی مطالبه‌ای مطرح کردند که از زمان استقرار CDN (شبکه توزیع محتوا)های تلگرام در کشور، باید ترافیک استفاده از این پیام‌رسان‌ها با نرخ داخلی برای کاربران محاسبه می‌شد. در حالی که این قیمت‌ها با نرخ بین‌الملل و چندبرابری نسبت به ترافیک داخلی مورد محاسبه قرار گرفته و از حساب کاربران کسر شده است.» اگرچه توضیحات پیرامون این سوال به همین جا ختم نشد و عباس مقتدایی، نماینده اصفهان نیز در ادامه به جانبه‌گرایی وزارت ارتباطات از تلگرام به جای مردم پرداخت و بر این باور است که «وزیر و دستگاه مربوطه لاپوشانی کردند تا اطلاعات میلیون‌ها نفر در اختیار دیگران قرار بگیرد. همچنین پول‌های اضافه بر سازمان نیز گرفتید و نحوه مدیریت در مسوولیت‌ها شما سبب شد تا صدها و هزاران میلیارد تومان دارایی‌های مردم از جیب آنها خارج شود.» نمایندگان در حالی اصرار دارند که ترافیک این پیام‌رسان بین‌المللی محاسبه شده و به ضرر مردم است که قرار است طرح «صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی» را بررسی کنند که به باور بسیاری از فعالان حوزه تکنولوژی می‌تواند مقدمه‌ای بر فیلترینگ‌های گسترده و عدم دسترسی به فضای مجازی باشد.
وزیر چه پاسخ داد؟
محمدجواد آذری‌جهرمی در پاسخ به سوال مقتدایی در خصوص اینکه با وجود استقرار سرورها چرا ترافیک نیم‌بها نشد، گفت: «در ابتدا می‌خواهم یک روند قانونی را به مجلس شورای اسلامی یادآوری کنم. 20 مردادماه 95 در دولت یازدهم سند تدوین الزامات شبکه ملی اطلاعات در شورای عالی مجازی به تصویب رسید. در مورد تعریف مدل اقتصادی شبکه ملی آمده که تعرفه‌گذاری به گونه‌ای باشد که خدمات داخلی شبکه ملی اطلاعات بر خدمات خارجی مزیت رقابتی داشته باشد. براساس سیاستگذاری شورای عالی فضای مجازی کمیسیون تنظیم مقررات در دولت یازدهم مصوب کرد که اپراتورهای مخابراتی موظف هستند اقدامات‌شان را برای اینکه محاسبات ترافیکی داخلی و بیرونی مجزا انجام شود به عمل بیاورند. برهمین اساس سیاستگذاری و اعلام نرخ ترافیک داخلی باید حداقل نصف قیمت بین‌الملل در نظر گرفته شود.»
جهرمی در بخش دیگری از سخنان خود ضمن اشاره به اینکه در سال 96 برخی اپراتورها با استناد به این مصوبه بسته‌های اختصاصی برای قیمت ارزان‌تر پیام‌رسان‌های خارجی ارایه کردند، ادامه داد: « این اقدام باعث تذکر جدی دادستان کل کشور و جمع‌آوری تبلیغات آنها شد و به ما هم یادآوری کرد که سیاست شورای عالی فضای مجازی حمایت از پیام‌رسان داخلی است. این موضوع در سند طرح کلان معماری شبکه ملی اطلاعات هم تصریح شده است.در تبصره 18 بودجه 1400 هم مجلس شورای اسلامی مزیت رقابتی برای پیام‌رسان‌های داخلی را مورد تاکید قرار داد.»
70 سرور تلگرام در ایران نصب شد
به گفته جهرمی، بعد از انجام مذاکرات اولیه با تلگرام، روز چهارم مرداد ۱۳۹۶ این شرکت از دبیرخانه شورای عالی فضای مجازی برای نصب CDN (شبکه توزیع محتوا) در ایران مجوز گرفت و ۷۰ سرور در ایران نصب کرد. این در حالی است که پاول دوروف، مدیر تلگرام در آن زمان اظهارات محمود واعظی، وزیر وقت ارتباطات را که گفته بود سرورهای تلگرام در ایران نصب شده رد کرد و عنوان کرده بود: « این پیام شبکه توزیع محتوا در ایران اجاره کرده اما اجازه نخواهد داد سرورهایش به کشوری مانند ایران منتقل شود.»
بر اساس آنچه وزیر ارتباطات به آن اذعان داشت برای محاسبه ترافیک تلگرام نه تنها یک ریال از مردم پول اضافه گرفته نشده، بلکه با انتقال سرورهای تلگرام، ۲،۷ میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی در کشور ایجاد شده است. او در ادامه نیز به دارایی‌های تلگرام اشاره کرد و افزود: « مجموع دارایی تلگرام برای ارایه خدمت در ایران ۱۴۰ هزار دلار بود (با قیمت هر سرور ۲ هزار دلار) که با قیمت دلار آن سال، ۶۰۰ میلیون تومان می‌شود. مجموع پهنای باند متصل تلگرام، ۳۲۰ گیگابیت برثانیه بوده که در پیک، ۱۸۰ گیگابیت بر ثانیه آن مصرف شده است.»
تلگرام با ما «تفاهم» داشت نه «قرارداد»
او با اشاره به اینکه حضور سرور یک پیام‌رسان خارجی در کشور باعث نمی‌شود که ترافیک برای او نیم‌بها باشد، گفت: « بنا بر تمام این قوانین و مقررات، حتی اگر سرورهای یک پیام‌رسان خارجی در کشور مستقر شود نیز شامل ترافیک نیم‌بها و دریافت سوبسید و یارانه نمی‌شود. از این جهت مبحث یارانه را مطرح کردم چون زمانی که به اپراتورها می‌گوییم ترافیک را نیم‌بها محاسبه کنند درواقع به آنها سوبسید می‌دهیم، ما که نمی‌توانیم به پیام‌رسان خارجی یارانه بدهیم.» با وجود این آقای آذری‌جهرمی در پاسخ به سوال نمایندگان درباره جزییات مفاد قرارداد با تلگرام گفت: «ما با این پیام‌رسان قراردادی نداشتیم و صرفا یک تفاهم بود.»
چرا تلگرام فیلتر شد؟
پیام‌رسان تلگرام اردیبهشت سال ۱۳۹۷ با حکم دادسرای فرهنگ و رسانه تهران مسدود شد. نزدیک به 6ماه پیش از فیلتر شدن تلگرام، این شبکه پیام‌رسان به «ارایه خدمات به گروه‌های تروریستی از جمله داعش، ایجاد بستر مناسب برای فعالیت سایر گروه‌های سازمان‌یافته و ترویج و تسهیل ارتکاب جرایم هرزه‌نگاری کودکان، قاچاق انسان و مواد مخدر» متهم شده بود. هرچند پاول دوروف مدیر این شبکه، آن را رد کرد. وزیر ارتباطات در بخش دیگری از صحبت‌های خود به دلایل فیلترینگ تلگرام اشاره کرده و آن را به «نپذیرفتن قوانین ایران توسط مدیران این پیام‌رسان» مربوط دانسته است. او گفت: «تلگرام یک روزی در کشور فعالیت کرده و یک روزی بنا بر تشخیص دستگاه امنیتی عمل نکرده و مسدود شده است.» آذری‌جهرمی گفت که «علاقهای به مطرح کردن جزییات مربوط به فعالیت تلگرام در ایران ندارم، چراکه طرح این باب‌ها برخی فرصت‌های کشور در آینده را می‌سوزاند و تعاملات را با مشکل مواجه می‌کند اما طبق قانون نمایندگان سوال پرسیدند و من باید جواب بدهم.»
نگرانی در خصوص آینده فضای مجازی
با وجود اینکه قرار است طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی مورد بازبینی قرار گیرد، اما همچنان نگرانی‌ها در خصوص مسدودسازی فضای مجازی ادامه دارد. اگرچه نباید از این مهم غافل شد که طرح‌های اینچنینی بدون توجه به تعداد کسب و کارهای خرد و خانگی و افراد شاغل در آن مطرح می‌شود که در این صورت میزان خسارت وارده نیز مشخص نخواهد بود، اما برآورد می‌شود با اتخاذ این تصمیم، تا 300 هزار کسب و کار و حدود 900 هزار نفر بیکار شوند. خبرگزاری فارس چندی پیش در خصوص اصلاح و بازنگری این طرح نوشته بود که «نگاهی کلی به پیش‌نویس جدید طرح حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی و مقایسه آن با پیش‌نویس قبلی طرح، از کاهش قید ممنوع در روح کلی طرح حکایت دارد.» به نظر می‌رسد اصلاحات اساسی است اما همچنان سایه فیلترینگ گسترده بر سایه فضای مجازی قرار دارد.
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.