رد پای شخصیت‌های کلیدر در «شرق وحشی»

ساعت24-مستند «شرق وحشی» که در بخش مستندهای بلند مسابقه ملی نمایش داده می‌شود، درباره گل محمد کلمیشی، قهرمان رمان «کلیدر» نوشته محمود دولت‌آبادی است.

html>

مجتبی اسماعیل‌زاده، کارگردان مستند «شرق وحشی» درباره این فیلم گفت: مستقیم‌ترین آدرسی که می‌توان به مخاطبان این فیلم داد، گل محمدِ کلمیشی، قهرمان رمان «کلیدر» محمود دولت‌آبادی است. این فیلم در بطن خود به دنبال پیدا کردن سرگذشتی حقیقی از آدم‌های داستان «کلیدر» و گل محمد است.

او درباره روند تولید این فیلم گفت: من رمان «کلیدر» را نخوانده‌ام، اما ایده اصلی داستان من از یک ترانه فولکلوراز سبزوار است که در ترجیع‌بند هر بیت آن، نام گل محمد را می‌شنویم و سالیان سال این ترانه در گوش من بود تا اینکه در نوجوانی متوجه شدم که داستان گل محمد در رمانی به نام «کلیدر» نوشته شده است.

اسماعیل‌زاده ادامه داد: شبی با خودم فکر کردم باید سرگذشت آدم‌های این ترانه را پیدا کنم و تقریبا از سال ۱۳۸۸ ایده این فیلم در ذهن من شکل گرفت، در سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۰ فیلمبرداری بخش عمده‌ای از فیلم را در سبزوار، نیشابور، مشهد و کوه‌هایی بین سبزوار، نیشابور و قوچان که زیستگاه اصلی گل محمد و خانواده‌اش بود، انجام دادیم. در این فیلم سعی کردیم به روایت مستندی نسبت به موضوع برسیم که با روایت آقای دولت‌آبادی زمین تا آسمان تفاوت دارد.

اسماعیل‌زاده از صحبت کردن با محمود دولت‌آبادی درباره این مستند گفت: یکی از شخصیت‌های حاضر در مستند من گفت اگر این فیلم ساخته شود، آرزوی بخشی از مردم برآورده می‌شود، آدم‌های زیادی به انجام تحقیق و ساخت گزارش‌ تصویری درباره گل محمد پرداختند اما کسی نبوده که بگردد و بیش‌تر آدم‌ها را پیدا کند. در این مدت آدم‌های زیادی برای تولید محتوا به آقای دولت‌آبادی رجوع کردند زمانی که من با ایشان تماس گرفتم، به من گفتند پسرم، من تمام آن چیزی که درباره گل محمد باید بگویم را در «کلیدر» گفتم و دیگر حرفی برای گفتن ندارم. پس من با علم به این‌که فقط کلیتی از رمان «کلیدر» می‌دانم، مسیرم را ادامه دادم و با کمک دوستان سعی کردیم نسل دوم آدم‌هایی که در جریان روایت هستند، را پیدا کنیم و مستند را بسازیم.

این مستندساز درباره نقش محمود دولت‌آبادی در معرفی گل محمد گفت: آقای دولت‌آبادی در بزرگ کردن و شناساندن گل محمد نقش به سزا و غیرقابل کتمانی داشته و اگر آقای دولت‌آبادی «کلیدر» را نمی‌نوشت، فکر می‌کنم که این شخصیت در حد یک قهرمان محلی باقی می‌ماند، اما آقای دولت‌آبادی با اضافه کردن جزئیات و پرداخت جذابی که نسبت به قصه داشتند، این شخصیت را تبدیل به قهرمان ملی کرده‌اند. بعد از آشنایی با شخصیت گل محمد و ساخت مستند، ترغیب شدم که «کلیدر» را بخوانم اما هنوز فرصت این ماجرا پیش نیامده است.

او درباره انتخاب نام «شرق وحشی» برای این مستند گفت: این داستان یک ماجرای وحشی است که در دهه ۲۰ و ۳۰ و پیش از کودتای ۲۸ مرداد رخ می‌دهد و برای ما، فضای داستان، شبیه فیلم‌های وسترن و غرب وحشی بود اما مدل شرقی. به همین دلیل این نام را انتخاب کردیم.

این کارگردان ادامه داد: این مستند مصاحبه محور است و به طور متمرکز با ۱۲ نفر گفت‌وکو می‌کند که بخشی از آن‌ها قوم و خویش خاندان گلمیشی هستند.

کارگردان «شرق وحشی» درباره روند تولید این فیلم توضیح داد: فیلمبرداری سال ۱۳۹۰ به پایان رسید و تا پایان تولید ۱۰ سال طول کشید. برای ساخت این مستند مصاحبه‌های زیادی انجام دادم و ده سال به تشخیص روایت‌های سره از ناسره سپری شد.

او در پایان افزود: باید از دوستانم که در ساخت این فیلم من را همراهی کردند تشکر کنم، بدون کمک آن‌ها نمی‌توانستم این پروژه شخصی را به پایان برسانم. این فیلم را متعلق به مردم سبزوار می‌دانم که این شخصیت را به دنیا آوردند و به آقای دولت آبادی تقدیم کردند تا رمان بی‌نظیر «کلیدر» را بنویسد.

پانزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» از ۱۸ تا ۲۵ آذرماه به دبیری محمد حمیدی مقدم برگزار می‌شود.