رئیس‌جمهوری فرانسه به عربستان، امارات و قطر سفر می‌کند

پاریس و رویای احیای نفوذ ازدست‌رفته

ساعت 24 - بحران سیاسی در عراق پس از انتخابات پارلمانی اخیر، افزایش درگیری‌ها در یمن در هفته‌های اخیر، درگیری گروه‌های سیاسی در لبنان و آغاز دور جدید مذاکرات بر سر پرونده هسته‌ای ایران، وضعیت خاورمیانه را پیچیده‌تر از قبل کرده و باعث شده رئیس‌جمهوری فرانسه برای مذاکره و بحث درباره این پرونده‌ها راهی خاورمیانه شود. بر اساس اعلام کاخ الیزه، سفر امانوئل مکرون به خاورمیانه از فردا آغاز می‌شود و او در این تور خاورمیانه‌ای به عربستان، امارات و قطر سفر خواهد کرد.

html>

دیپلمات‌های عربستانی گفته‌اند تمرکز مذاکرات مکرون با ملک سلمان، پادشاه و محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان، کاهش تنش و درگیری در منطقه است و در این دیدارها به پرونده هسته‌ای ایران و وضعیت عراق، لبنان و یمن پرداخته خواهد شد. کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس از شرکای راهبری فرانسه در منطقه هستند و با پاریس روابط سیاسی و اقتصادی بالایی دارند.
«نایف الحجرف»، دبیر کل شورای همکاری خلیج فارس نیز اخیرا توسعه روابط این کشورها و فرانسه برای تأمین منافع مشترک و تقویت امنیت و ثبات منطقه را با اهمیت دانست. در سال‌های اخیر و پس از کاهش توجه ایالات متحده به خاورمیانه، فرانسه یکی از کشورهایی بود که تلاش کرده با افزایش حضور خود در این منطقه، نقش پررنگ‌تری در تحولات خاورمیانه ایفا کند.
دو سفر مکرون به لبنان پس از انفجار در بندر بیروت در سال 2020 و سفر اخیر او به عراق نیز در راستای برنامه بلندمدت پاریس برای حضوری پررنگ‌تر در خاورمیانه تعریف می‌شود. در روزهای اخیر و یک روز پس از اعلام رسمی سفر مکرون به خاورمیانه، دیپلمات‌های فرانسوی در گفت‌وگو با نشریات منطقه، رابطه پاریس و ریاض را کلیدی و مهم توصیف کردند. به گفته این دیپلمات‌ها، «فرانسه در سال‌های گذشته توجه بیشتری به خاورمیانه نشان داده و لازمه این توجه و نقش‌آفرینی، گسترش ارتباط با عربستان سعودی در جایگاه قدرتمندترین و پرنفوذترین کشور عرب منطقه است. عربستان سعودی نقشی کلیدی در منطقه خاورمیانه ایفا می‌کند و ما نمی‌توانیم سیاست بلندپروازانه فرانسه در قبال خاورمیانه را بدون گفت‌وگو با پادشاهی عربستان تصور کنیم».
مکرون علاوه بر مذاکره درباره ایران، عراق، یمن و لبنان، قصد دارد درباره تحولات مصر و لیبی نیز با مقام‌های عربستان مذاکره کند. در کنار بحث درباره این پرونده‌ها، این انتظار می‌رود که سفر مکرون به عربستان باعث تقویت بیشتر مشارکت پاریس و ریاض در توسعه منطقه العولا شود. درحال‌حاضر حفاری‌های باستان‌شناسی به‌عنوان بخشی از مرحله اول همکاری فرهنگی پاریس و ریاض در منطقه العولا بین دو کشور آغاز شده است. شهر العولا که میزبان سران شورای همکاری در سال گذشته بود، از شهرهای تاریخی عربستان به شمار می‌رود که در غرب این شبه‌جزیره قرار دارد و از لحاظ اداری وابسته به شهر مدینه بوده و در 300‌کیلومتری شمال این شهر واقع شده است.
در سال‌های اخیر و پس از انتشار سند «چشم‌انداز 2030» عربستان از سوی محمد بن‌سلمان، شهر تاریخی العولا به یکی از جاذبه‌های جدید گردشگری این کشور تبدیل شده است. ریاض می‌خواهد فرانسه را مجاب کند تا نقش بیشتری در توسعه این شهر بر عهده بگیرد. «هروه گراند ژان»، سخنگوی وزارت دفاع فرانسه نیز اعلام کرده رهبران فرانسه و عربستان سعودی در این دیدارها برای تقویت مناسبات نظامی نیز مذاکره خواهند کرد؛ زیرا دو کشور در مبارزه با تروریسم مبارزه مشابهی دارند.
ابوظبی چشم‌انتظار مکرون
امارات هم مانند عربستان چشم‌انتظار انجام این سفر است تا بتواند قراردادهای همکاری مهمی با پاریس امضا کند. یک مقام ارشد اماراتی در آستانه این سفر گفته است امارات متحده عربی و فرانسه قراردادهای بزرگی را امضا خواهند کرد؛ زیرا این دو متحد نزدیک به دنبال تعمیق روابط اقتصادی و سیاسی دوجانبه هستند. «انور قرقاش»، وزیر مشاور امارات در امور خارجی، در پاسخ به این پرسش که آیا ابوظبی جنگنده‌های فرانسوی رافائل را خریداری خواهد کرد یا خیر، به خبرنگاران گفت: «نمی‌خواهم هدیه کریسمس رئیس‌جمهوری مکرون را خراب کنم». قرقاش تأکید کرد رابطه پاریس و ابوظبی عالی و سازنده است و در جریان سفر مکرون به این کشور، قراردادهای مختلفی امضا خواهد شد. «تقویت همکاری‌های نظامی تنها بخشی از برنامه‌های این سفر به شمار می‌آید. پس از سفر رئیس‌جمهوری فرانسه، این روابط در حوزه‌های مختلف گسترده‌تر خواهد شد و شامل فناوری، بهداشت و درمان نیز می‌شود. فرانسه یک متحد قابل اعتماد است و ما آن کشور را به‌عنوان یک بازیگر مهم در منطقه می‌بینیم. پاریس در سال‌های اخیر نقش فعال‌تری در منطقه داشته است. با تمام فراز و نشیب‌ها، ما در طول چهار دهه، رابطه بدون تنشی با فرانسه داشته‌ایم و سفر پیش‌روی مکرون نیز این امر را دوباره تثبیت خواهد کرد».
قرارداد رافائل روی میز
سفر مکرون در حالی انجام می‌شود که کشورهای عربی خلیج فارس نسبت به تمرکز ایالات متحده بر منطقه ابراز تردید کرده‌اند و حتی تعدادی از این کشورها به دنبال جایگزین‌هایی در کنار آمریکا برای تأمین تسلیحات نظامی خود هستند. مکرون روابط خوبی با شیخ محمد بن‌زاید آل‌نهیان، ولیعهد ابوظبی، دارد و به‌طور مشترک جریان سرمایه‌گذاری گسترده‌ای بین هر دو کشور ایجاد کرده‌اند. پاریس همچنین یک پایگاه نظامی دائمی در پایتخت امارات دارد و ابوظبی امیدوار است تعهدات نظامی فرانسه نسبت به امارات باعث شود تا مذاکرات بر سر خرید جنگنده‌های رافائل که بیش از یک دهه است ادامه دارد، به سرانجام برسد. امارات در حال حاضر یکی از مشتریان ثابت جنگنده‌های میراژ فرانسه است.
به نوشته رویترز، نشریه مجله «چلنجز» اخیرا گزارش داده که اکنون مذاکرات امارات و فرانسه برای خرید 30 تا 60 جنگنده رافائل در مرحله پیشرفته است و می‌تواند در جریان دیدار مکرون، توافق نهایی در این مورد حاصل شود. قطر نیز مانند امارات یکی از مشتریان جنگنده‌های فرانسوی رافائل محسوب می‌شود. یک مقام کاخ الیزه در واکنش به گزارش‌ها درباره احتمال نهایی‌شدن قرارداد خرید رافائل از سوی امارات، حاضر به تأیید یا تکذیب آن نشد و صرفا به این نکته اشاره کرد که در این سفر قراردادهایی میان طرفین امضا خواهد شد. مذاکرات امارات متحده عربی برای خرید جت‌های جنگنده اف-35 آمریکایی در بحبوحه نگرانی‌های واشنگتن درباره توسعه روابط امارات متحده عربی با چین، ازجمله پذیرش فناوری نسل پنجم تلفن همراه از سوی کمپانی چینی هواوی در این کشور، کند شده است. واشنگتن این شرکت چینی را یکی از بازوهای اطلاعاتی و جاسوسی حکومت پکن می‌داند و مخالف توسعه فناوری‌های این شرکت در کشورهای متحد خود است.
تغییر تمرکز واشنگتن از خاورمیانه به سمت شرق آسیا و رقابت با چین، باعث شده چین در کنار روسیه، در سال‌های اخیر حضوری فعالانه‌تر در خاورمیانه داشته‌ باشند. در این میان، روسیه به بُعد نظامی این نفوذ توجه کرده و چین قصد دارد با سیاست «دام وام»، کشورهای منطقه را تحت نفوذ خود درآورد. در این میان فرانسه از معدود کشورهای غربی است که در سال‌های اخیر توجه بیشتری به خاورمیانه نشان داده و می‌خواهد نفوذ قرن بیستم خود بر این منطقه پرتنش را دوباره احیا کند.