دولت سیزدهم حالا از آن راه آتش تورم را شعله ورمی کند
ساعت 24 - دولت آقای رییسی با یک ترفند ساده وآشکار که حتی از آمارهای ارایه شده از سوی بانک مرکزی به سادگی دیده می شود می خواهد بگوید از بانک مرکزی قرض نمی گیرد و دست از سر و جیب بانک مرکزی برداشته است و نمی خواهد راه دولت حسن روحانی را ادامه دهد اما کمی دقت نشان می دهد این ترفند در عمل همان اثر تورمی کردن اقتصاد را دارد و تنها تفاوت این است که دولت رییسی به جای اینکه از بانک مرکزی قرض کند از بانک ها می خواهد آنها از بانک مرکزی پول بگیرند و به دولت بدهند. بر همین اساس حجم کل بدهی بانکها به بانک مرکزی به عدد ۱۸۶ هزار میلیارد تومان رسیده است. بنابراین به نظر میرسد دولت روش مستقیم استقراض از بانک مرکزی را کنار گذاشته و به روش غیرمستقیم استقراض از بانکها رو آورده است.
شاخص نقدینگی نیز که در مهر ماه با رشد ۸/۴۲ درصدی رکوردشکنی کرده بود در ادامه روند کاهشی به خود گرفته و به ۷/۳۹ درصد در بهمنماه رسیده است. به نظر میرسد یکی از تحولات مهم در بازار پول کاهش استقراض دولت از بانک مرکزی بوده که به کاهش پایه پولی و نقدینگی نیز انجامیده است. حتی در جداول آماری بانک مرکزی میزان مطالبات بانک مرکزی از دولت این مساله را تایید میکند. با این وجود جابهجایی مهمی که در این جداول دیده میشود به افزایش اضافهبرداشت بانکها از بانک مرکزی مربوط است. بر همین اساس در بهمن ماه سال گذشته بدهی بانکها به بانک مرکزی رشد ۸/۵۸ درصدی داشته است. این تئوری در واقع نشان میدهد که دولت برای تامین هزینههایش به بانکها رو آورده و بانکها نیز برای جبران کمبود منابع خود به اضافهبرداشت از بانک مرکزی دست میزنند. آمارهای اخیر بانک مرکزی نیز نشان میدهد که بسط پول در بازار پول کماکان بالای ۹۰ هزار میلیارد تومان قرار دارد. به عبارتی بانک مرکزی برای تامین منابع بانکها کماکان در حال تزریق پول به بازار بینبانکی است که حجم منابع تزریقی برای چهارمین هفته متوالی (از سال گذشته تا هفته منتهی به ۲۲ فروردین) همواره بالای ۹۰ هزار میلیارد تومان بوده است. از آنجا که بدهی دولت به بانکها یکی از چالشهای حل نشده اقتصاد ایران به شمار میآید میتوان گفت که یکی از دلایل کمبود نقدینگی بانکها برداشتهایی است که دولت از منابع بانکی انجام میدهد. از این منظر میتوان دلایل افزایش مطالبات بانک مرکزی از بانکها را توجیه کرد. اگر نگاهی به روند تغییرات ضریب فزاینده نقدینگی بیندازیم نیز متوجه میشویم که این شاخص به صورت تدریجی در حال رشد بوده و به ۹۶/۷ در بهمن ماه رسیده است. هرچند این عدد در برخی ماهها با اندکی کاهش همراه بوده، اما رقم ۹۶/۷ برای این شاخص نشان میدهد که هر واحد خلق پول در کشور به میزان ۹۶/۷ برابر میزان نقدینگی را افزایش میدهد. رشد این شاخص نیز به طور کلی به این معناست که کانالهای خلق پول از مسیر بانکها فعال است.
بانک مرکزی در تازهترین برآوردهای آماری خود حجم نقدینگی تا پایان بهمن ۱۴۰۰ را ۴۶۲۴ هزار میلیارد تومان اعلام کرده است. در این بازه زمانی رشد نقطهبهنقطه نقدینگی ۷/۳۹ درصد و رشد یازده ماهه نقدینگی نیز ۳۳ درصد بوده است. با توجه به آنکه رشد نقطهای نقدینگی در دیماه ۸/۳۹ درصد بوده میتوان گفت که نقدینگی در برابر کاهش از خود مقاومت نشان میدهد. در عین حال رشد یازده ماهه نقدینگی نیز به میزان ۵/۳ درصد در بهمنماه بیشتر از دیماه سال گذشته بوده است. حجم پایه پولی نیز در مدت یاد شده به ۷/۵۸۰ هزار میلیارد تومان رسیده که موید رشد ۲/۳۳ درصدی آن نسبت به بهمن سال ۹۹ و همچنین رشد ۶/۲۶ درصدی آن نسبت به اسفند سال ۹۹ است. بر اساس این آمارها، رشد نقطهای پایه پولی در بهمن ۱۴۰۰ به میزان ۳/۲ درصد نسبت به دیماه سال گذشته کمتر شده است. در عین حال رشد یازده ماهه آن در بهمن نسبت به دیماه به میزان ۸/۲ درصد بیشتر شده است. تحولات بازارهای پولی بر اساس آخرین اطلاعات بانک مرکزی نشان میدهد که نقدینگی کماکان در حال رکوردشکنی است.بخش مهمی از تحولات شاخصهای پولی، به ویژه در نیمه دوم سال گذشته نشان میدهد که رشد نقدینگی و تورم در مقایسه با مدت مشابه سال خود در حال کاهش بودهاند. برای مثال پایه پولی بعد از رکوردشکنی رشد خود در تیر ماه به میزان ۶/۴۲ درصد روند کاهشی به خود گرفت و بعد از گذشت هفت ماه این روند را ادامه داده است. بر همین اساس نیز در بهمنماه رشد نقطهای این متغیر به ۲/۳۳ درصد رسیده است.
فعالیت مداوم شاخص تورمی
مساله مهم دیگر که در این جداول مشخص است رشد شاخص پول به عنوان یکی از اجزای تشکیلدهنده نقدینگی است. بر اساس آمارهای جدیدی که منتشر شده، رشد نقطهای پول در بهمن ماه به میزان ۵/۴۰ درصد و رشد یازده ماهه آن نیز ۶/۳۲ درصد بوده است. به این ترتیب حجم کل پول در بهمنماه به ۲/۹۱۶ هزار میلیارد تومان رسیده است. مقایسه این آمار با ارقام دیماه سال گذشته نشان میدهد که شاخص پول تنها ظرف یک ماه به میزان ۹۱/۴ درصد بیشتر شده که نسبت به ۹ ماهه قبل از خود یک رکورد محسوب میشود. در عین حال رشد ماهانه شبهپول نیز در بهمن ۲/۲ درصد بوده و حجم کل این شاخص نیز به ۷/۳۷۰۷ هزار میلیارد تومان رسیده است. رشد نقطهای این شاخص در بهمن به میزان ۵/۳۹ درصد بوده است. سبقت رشد پول از شبهپول این پیام را میرساند که گردش نقدینگی در بازارهای اقتصادی بیشتر و در عین حال انتظارات تورمی نیز فعال شده است. برآیند تحولات در متغیرهای پولی کشور نشان میدهد که شاخص تورمی کمامان فعال است و میل به رشد دارد. با وجود کاهشهای اندکی که در نرخ تورم در نیمه دوم سال اتفاق افتاده، اما به دلیل جابهجاییهای جدید پولی مورد اشاره میتوان نسبت به رشد دوباره تورم و تداوم این شاخص در سطوح بالای ۴۰ درصد ابزار نگرانی کرد.