تهدیدات امنیت انرژی ایران درسایه توسعه مبادلات نفتی روسیه وچین

مسکو، لقمه نفتی پکن را از دهان تهران می گیرد

ساعت 24-کارشناسان مسایل ایران و روسیه باور دارند این دوکشور به این دلیل که کالای قابل داد و ستد قابل اعتنایی ندارند و در برابر در حوزه تولید و فروش نفت و گاز دارای نقطه اشتراک اند نمی توانند در بلند مدت رفیق هم باشند و بیشتر از هر چیز رقیب هم به حساب می آید.

نوشته حاضر که خلاصه یک پژوهش انجام شده از سوی کارشناسان ماهنامه امنیت اقتصادی انجام شده است همین معنی را نشان می دهد که در ادامه می خوانید:
چین یکی از بزرگترین کشورهای مصرفکننده نفت جهان است و برآورد ممی شود که در آینده، به بزرگترین واردکننده نفت جهان تبدیل شود. روسیه با درک اهمیت این موضوع، سعی بر توسعه تعاملات انرژی با این کشور داشته و دارد ، به طوریکه در چند سال اخیر با اقدامهایی توانسته سهم خود را از بازار چین افزایش دهدو به بزرگترین تأمین کننده نفت این کشور تبدیل شود. با توجه به اینکه بزرگترین مشتری نفت ایران چین است، ادامه این روندمی تواند سهم ایران را از بازار چین کاهش دهد وامنیت انرژیواقتصادی کشور را به مخاطره اندازد.

رشد بالای اقتصادی و صنعتی چین موجب شده است که تقاضای انرژی این کشور روز به روز افزایش یابد و پیشبینیها نشان میدهد که این روند در آینده نیز ادامه خواهد داشت. روسیه با درک این موضوع مراودات اقتصادی خصوصاً صادرات نفت را به چین افزایش داده و توانسته با اقدامات مناسب به بزرگترین تأمین کننده نفت چین بدل شود.ازجمله اقدامات روسیه در این جهت، میتوان به افتتاح خط لوله سیبری شرقی ـ اقیانوس آرام، که موجب افزایش صادرات نفت روسیه به چین شده اشاره کرد. همچنین افزایش خرید نفت توسط پالایشگاههای مستقل یکی دیگر از دلایل افزایش واردات نفت چین بوده است و میتوان گفت که سیاست چین در تشویق همکاریها بین پالایشگاههای مستقل و روسیه، از طریق سرعت بخشیدن به صدور مجوزهای واردات نفت و سهمیههای پالایشگاههای مستقل یکی دیگر از دلایلی بوده که به افزایش صادرات نفت روسیه به چین کمک کرده است.

روسیه با این اقدامات توانسته مشتریان نفتی خود را متنوع سازد و امنیت تقاضای نفت خود را افزایش دهد. دراینب ین، چین نیز از افزایش تجارت نفت با روسیه منافع سرشاری کسب میکند، زیرا توازن انرژی در چین وابستگی عمیقی به منابع زغالسنگ دارد و افزایش واردات نفت از منابع قابل اعتماد مانند روسیه، میتواند امنیت انرژی این کشور را بهبود بخشد و بخشی از وابستگی چین را به زغالسنگ کاهش دهد.در کنار این موارد، کاهش تولید نفت خام از میادین سه استان شمال شرقی چین، واردات نفت خام از روسیه را برای این کشور در اولویت قرار داده است تا بتواند کاهش تولید اتفاق افتاده را پوشش دهد. چین برای تعمیق روابط اقتصادی با روسیه و افزایش واردات نفت، اقدامهای دیگری نیز انجام داده که خرید بخشی از سهام شرکت روسنفت توسط شرکت سی ای اف سی چین، از جمله آنهاست. این شرکت چینی در معاملهای به ارزش 1.9 میلیارد دلار، 16 درصد از سهام بزرگترین شرکت نفتی روسیه، روسنفت، را خریداری کرده تا بهاین ترتیب ، زوایای تازه ای از همکاریهای رو به گسترش چین و روسیه در حوزه نفت، پدیدار شود. این موضوع می تواند ضمن استحکام روابط پکن و مسکو، فعالیت بازاریابی را برای روسیه آسانتر کند وسهم این کشور را در بازار نفت چین افزایش دهد. با در نظر گرفتن این نکته که چین بزرگترین مشتری نفتی ایران است، درصورتی که از جانب ایران استراتژی مناسبی برای توسعه مبادلات با چین، به خصوص در زمینه تجارت نفت اتخاذ نشود، امکان از دست رفتن بخشی از بازار چین برای صادرات نفت ایران وجود دارد. این اتفاق می تواند بازاریابی مجدد را برای صادرات نفت با دشواری مواجه کند و تهدیدی برای امنیت انرژی کشور باشد. همچنین با توجه به اینکه بخش زیادی از درآمدهای ارزی کشور از طریق صادرات نفت تأمین می شود، از دست
رفتن بخشی از بازار صادراتی نفت و کاهش احتمالی صادرات به کاهش درآمدهای کشور منجر میشود که این موضوع به نوبه خود امنیت اقتصادی کشور به خطر می اندازد. برای حفظ سهم بازار صادراتی نفت در کشورهای بزرگ مانند چین و ارتقای امنیت انرژی و امنیت اقتصادی کشور، موارد زیر بایدمورد توجه قرار گیرد:
-تلاش جدی برای حفظ سهم بازار چین از طریق تخفیف های قیمتی مناسب
-حفظ و افزایش سهم ایران در بازار نفت چین از طریق همکاری های بیشتر اقتصادی و اتخاذ دیپلماسی فعال انرژی
-سهیم شدن در پالایشگاههای کشورهای صاحب نفوذ در مناسبات جهانی
-همکاری با روسیه در خصوص بازار نفت چین از طریق سواپ نفت