چرا خرید اس ۴۰۰ از طرف ترکیه معماست؟
دلایل ترکیه برای خرید سامانه موشکی روسیه و نگرانی آمریکا
ساعت 24 -رجب طیب اردوغان رییس جمهور پر قدرت ترکیه پایش را در یک کفش کرده و اصرار دارد خرید سامانه پدافند هوایی اس ۴۰۰ از روسیه و استقرار آن در ترکیه را به رغم تنشها میان آنکارا و واشنگتن که به نقطه بحرانی رسیده را اجرایی کند. این تصمیم سرسختانه اردوغان موجی از خشم و بهت در کاخ سفید ایجادکرده و مناسبات با امریکا به نقطه گسست رسیده است.
دلایل و ریشه پافشاری ترکیه
ترکیه و آمریکا، این دو عضو مؤسس ناتو، این روزها با کلاف سردرگمی از منازعات و اختلافات استراتژیک روبرو شدهاند. نارضایتی ترکیه از حمایتهای لجستیکی و نظامی آمریکا از نیروهای کُرد یگانهای مدافع خلق (ی.پ.گ) در سوریه، اختلافات آنکارا و واشینگتن بر سر نحوه کنترل منطقه حائل در شمال سوریه، کمک دولت اردوغان به ایران برای دور زدن تحریمها در دوران ریاست جمهوری اوباما، احتمال تحریم بانک ترکیه در ارتباط با پرونده رضا ضراب، منازعات بر سر درخواست ترکیه از امریکا برای استرداد فتح الله گولن، مناقشات بر سر منابع هیدروکربن در مدیترانه شرقی و نیز بازداشت برخی کارمندان کنسول امریکا در استانبول تنها مواردی از لیست بلند بالای اختلافات مهم میان این دو هم پیمان ناتو به شمار میروند.تصمیم دولت اردوغان برای خرید و استقرار سامانه دفاع موشکی اس ۴۰۰ روسیه بیگمان یکی از پر مخاطرهترین تصمیمهایی است که رییس جمهور ترکیه در طول دوران زمامداریاش (در عرضه سیاست خارجی) اتخاذ کرده است. این موضوع به لیست اختلافهای آمریکا و ترکیه افزوده اما عوامل و ملاحظات سیاسی- امنیتی و نظامی متعددی باعث شده است تا اردوغان چنین تصمیمی اتخاذ کند.دولت اردوغان دو سال پس از آغاز جنگ سوریه برنامه توسعه و تقویت قوای پدافند موشکی ترکیه را بطور جدی در پیش گرفت. در ژوئن سال ۲۰۱۲ زمانی که پدافند هوایی ارتش سوریه جنگنده فانتوم نیروی هوایی ترکیه را ساقط کرد، آنکارا بیش از پیش به لزوم افزایش قوای نظامی ارتش در زمینه تولید سامانههای پدافندی (با قابلیت پرتاب موشکهای دور برد) به منظور تقویت دفاع از مرزها و تاسیسات مهم استراتژیک کشور پی برد.
تنها چند هفته از آغاز مداخله نظامی روسیه در سوریه نگذشته بود که دولت اردوغان به طور رسمی خواستار آن شد که آمریکا سامانه پاتریوت خود را در خاک ترکیه باقی نگه دارد. اما در همان سال بجز اسپانیا و ایتالیا که سامانه پاتریوت و "سامپ- تی" (SAMP-T) خود را در ترکیه نگه داشتند، ایالات متحده، هلند و آلمان سیستمهای موشک انداز پاتریوت را از این کشور خارج کردند.1 فرصت طلبی روسیه در ارائه پیشنهادی بهتر از آمریکا برای دستیابی ترکیه به یک سیستم پدافند هوایی پیشرفته و مقرون به صرفه ۲) نیاز مبرم ترکیه به مقابله با چالشهای امنیتی و ژئوپلیتیک در سایه مداخلات نظامی این کشور در شمال سوریه ۳) بروز واگرایی استراتژیک میان آنکارا و واشینگتن ناشی از تشدید اختلافات بر سر حمایت تسلیحاتی دولت آمریکا از کردهای سوریه ۴) تلاش ترکیه برای رقابت با رقبای منطقهایاش نظیر روسیه، اسرائیل، عربستان و یونان برای ارتقاء توان دفاع موشکی و پدافند هوایی.
مقامات دولت ترکیه معتقدند دست کم چهار معیار اصلی را برای خرید یک سامانه پدافند هوایی لحاظ کردهاند: ۱) امکان انتقال فنآوری ساخت و تولید سامانه ۲) امکان تولید مشترک با کشور سازنده ۳) زمان تحویل سامانه ۴) مقرون به صرفه بودن به لحاظ قیمت و هزینههای تعمیر و نگهداری. بر این اساس دولت اردوغان مدعی است که پیشنهاد روسیه به ترکیه برای فروش سامانه اس ۴۰۰ کلیه معیارهای فوقالذکر را بر آورده ساخته است.
مشکل آمریکا با تصمیم اردوغان
فارغ از ابهامات جدی موجود در رابطه با اراده و آمادگی واقعی مسکو برای انتقال تکنولوژی ساخت سامانه اس ۴۰۰ به کشوری که همچنان یکی از اعضای ناتو است، ذکر این نکته ضروریست که سامانه دفاع موشکی اس ۴۰۰ یک سامانه پدافند متحرک زمین به هوای فوق پیشرفته با قابلیت حمل و پرتاب چهار نوع موشک مختلف است به گونهای که موشکهای دور برد این سیستم تا ۴۰۰ کیلومتر برد دارند و موشکهای میان برد آن قادراند کلیه اهداف در ارتفاع بسیار پایین را شکار و ساقط کنند.این در حالی است که سامانه پاتریوت ساخت کمپانی ریتون آمریکا اساسا یک سیستم دفاع موشکی میان برد تلقی میشود و تنها از یک نوع موشک با برد حدود ۱۰۰ کیلومتر برای رهگیری و انهدام اهداف مختلف برخوردار است. از این رو سامانه اس ۴۰۰ را میتوان جزو پیشرفتهترین سامانههای پدافند هوایی در جهان و البته گزینهای قابل اتکا برای ترکیه در برابر سیستم پاتریوت دانست.مشکل اما از نگاه واشینگتن اینجاست که اس ۴۰۰ با برخورداری از رادارهای شناسایی بسیار قوی و دقیق به احتمال زیاد قادر است هواپیماهای پنهانکار فوق مدرن مانند اف ۲۲ رپتور و اف ۳۵ را شناسایی و حتی ساقط کند.
مشکل زمانی حادتر میشود که بدانیم ترکیه یکی از ۹ کشوری است که در پروژه ساخت و تولید مشترک جنگندههای اف ۳۵ مشارکت فعال دارد و آنکارا سفارش ساخت و خرید ۱۰۰ فروند از این جنگنده را به آمریکا داده است. بر این اساس استدلال پنتاگون این است که چنانچه سامانه اس ۴۰۰ در ترکیه مستقر و فعال شود، این امکان وجود دارد که دادههای الکترونیکی و اطلاعات محرمانه از فنآوری بکار رفته در جنگندههای اف ۳۵ و نحوه عملیاتشان توسط رادارهای این سامانه روسی ثبت و ضبط شده و در اختیار مسکو قرار بگیرد.
بنابراین واشنگتن به آنکارا میگوید بین اس ۴۰۰ و اف ۳۵ باید یکی را انتخاب کند در غیر اینصورت بر مبنای قانون کاتسا مصوبه سال ۲۰۱۷ که معامله نظامی هر یک از متحدان آمریکا با روسیه، کره شمالی و ایران را ممنوع اعلام کرده است، ترکیه نیز بخاطر قرارداد اس ۴۰۰ مورد تحریم قرار خواهدگرفت.
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.