فصل رشد منفی سرمایه گذاری نشان می دهد

موتور خاموش اقتصاد و فقیرتر شدن ایرانیان

ساعت 24 -سرمایه‌گذاری مهمترین متغیر اقتصادی برای رسیدن به رشد وتوسعه هر جامعه‌ای با هر گرایش سیاسی است و سطح رفاه شهروندان و همچنین موثرترین ابزار برای کاهش نرخ بیکاری به حساب می‌آید. سرمایه‌گذاری همان موتور رشد اقتصادی است و اگر در جامعه ای این موتور روشن نشود باید انتظار همه انواع کاستی‌ها در اقتصاد را داشت.

dir="RTL">دولت‌های مدرن و دولت‌های کارآمد همه راه‌ها را برای سرمایه‌گذاری هموار می‌کنند و هر سد و راه بندانی را از سرراه این متغیر اصلی در اقتصاد ملی بر می دارند.تلاش دولت‌ها این است که سرمایه‌گذاران فعلی را با استفاده از اهرم‌های تشویقی واقعی در مسیر توسعه واحد اقتصادی خود قرار دهند و همچنین راه‌هایی را برای سرمایه‌گذاران تازه بازکرد و در نهایت همه شهروندان درون و بیرون سرزمینی را در مسیر اقدام سرمایه‌گذاری قرار دهند. اما این آرزوی دولت‌ها در دورانی و در سرزمین‌ها و جامعه‌هایی با ناکامی روبرو شده و متغیر سرمایه‌گذاری در روندکاهنده قرار می گیرد. دقت در برخی آمارها نشان می دهد موتور سرمایه‌گذاری در ایران متاسفانه خاموش است و بدتر از خاموش شدن این متغیر اصلی اقتصاد این است که این درد در جسم و جان ایران نهادینه می‌شود.

آمارهای در دسترس نشان می‌دهد از سال ۱۳۹۲ تا سال ۱۳۹۸ طی ۲۴ فصل رشد سرمایه‌گذاری در ۱۴ فصل منفی و میانگین رشد سرمایه‌گذاری منفی 3.8 درصد بوده است. تحلیل عملکرد سرمایه‌گذاری از جهات مختلف حائز اهمیت است از جمله آن که تا حدی نشان‌دهنده عملکرد تولید در فصل‌های آینده است. در سال ۱۳۹۷، سرمایه‌گذاری در اقتصاد بیش از تولید با رکود مواجه شده بود. بر اساس محاسبات مرکز آمار ایران، تشکیل سرمایه ناخالص در سال ۱۳۹۷ رشدی برابر با منفی ۵.۶ درصد داشته است. در این بین رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در ماشین‌آلات برابر با منفی ۶.۹ درصد و در ساختمان برابر با منفی ۴.۵ درصد بوده است.میزان اثرگذاری تشکیل سرمایه در ماشین‌آلات بر مسیر رشد اقتصادی دوره‌های بعد بیش از بخش ساختمان است و لذا افت شدید تشکیل سرمایه ماشین‌آلات و روند نزولی آن در فصل آخر سال، به نوعی نشان‌دهنده مسیر رشد اقتصادی سال جاری خواهد بود. روند تغییرات تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در طی سال به گونه‌ای بوده که به تدریج از میزان تشکیل سرمایه کاسته شده است. نرخ تغییرات تشکیل سرمایه در فصل آخر سال نسبت به زمان مشابه سال قبل برابر با منفی ۱۰.۷ درصد بوده است.رکود سرمایه‌گذاری در ماشین‌آلات در فصل آخر سال به بیشترین حد خود طی سال رسید به طوری‌که نرخ رشد تشکیل سرمایه ثابت در ماشین‌آلات در فصل چهارم سال برابر با منفی ۱۷.۳ درصد بود. افت شدید سرمایه‌گذاری در سال ۱۳۹۷ ناشی از عواملی مانند کاهش واردات ماشین‌آلات،‌ نااطمینانی در اقتصاد، نوسانات نرخ ارز، تغییرات سیاست‌ها و مقررات، افزایش ریسک سرمایه‌گذاری و تنگنای مالی بوده است. این عددهای دهشتناک اما گویی کسی را نمی‌رنجاند و مدیران را آزار نمی‌دهد.

اگر این عددهای ناراحت‌کننده را در پازل اقتصاد ایران قرار دهیم و به طور مثال به این اعدادنیز توجه کنیم، وخامت اوضاع بیشتر نمایان می‌شود. آمارها نشان می‌دهد رشد مصرف از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۷ در ۲۴ فصل، تنها در ۹ فصل مثبت بوده و میانگین آن در تمام فصول منفی 2.2 درصد بوده است. آخرین آمار اعلام‌شده توسط مرکز آمار ایران برای سال ۹۷ نشان ‌می‌دهد نرخ تورم 26.9 درصد و رشد اقتصادی منفی 4.9 درصد بوده است. این رشد منفی به‌زودی اثرات خود را در بخش‌هایی مانند اشتغال نمایان می‌سازد.این درحالی است که طی سه سال گذشته موضوع اشتغال و کاهش نرخ بیکاری یکی از اولویت‌های مهم دولت بوده، ولی در عمل فرآیندهای اجرایی به سمتی پیش‌ رفته که بر میزان بیکاری افزوده شده است. این شرایط غم انگیز در شاخص‌های اقتصادی درحالی رخ می‌دهد که سالانه ۸۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه پنهان پرداخت می‌شود و در شرایطی اتفاق می‌افتد که که کل وابستگی اقتصاد کشور به نفت حدود ۲۰۰ هزار میلیارد تومان است.رشد اقتصادی هرکشوری از جمله ایران که عامل مهمی در برطرف کردن فقرو تنگدستی است میزان و نرخ رشد سرمایه گذاری است که درایان خاموش شده است و کارشناسان و اقتصاددانان به درستی می گویند که باید منتظر فقیرتر شدن ایران باشیم.