احتمال وسوسه بورسی و بازی پانزی بانکها بررسی شود

دورفتار خطرساز برای پول مردم دربانکها

ساعت 24 - تازه ترین امارهای ارایه شده بانکه به بورس تهران و نیز امارهای دیگر نشان می دهد بانکها 20 درصد از سپرده های شهروندان را از کل سپرده ها کسر و فقط 80 درصد آنها را به متقاضیان وام داده اند. این درحالی است که در سالهایی شاهد نسبت بیش از 100 درصد تسهیلات به سپرده ها بوده ایم.

dir="RTL">اگر کاهش نسبت تسهیلات به سپرده‌ها بابت انضباط مالی و کاهش ریسک باشد، خبر خوبی است اما اگر ناشی از مشکلات مالی بانک‌ها باشد باید هرچه زودتر چاره‌ای برای آن اندیشیده شود. یک نوشته تحلیلی از محمد گلشاهی کارشناس اقتصادی که درسایت ایبنا منتشر شده نشان می دهد برخی رفتارهای خطرناک از سوی مدیران بانکه می تواند از دلیل این کاهش وام دهی باشد که درادامه به برخی از این فعالیتهای ریسکس و خطرناک اشاره می شود:

بازی پانزی : نکته ای که شاید چندان جالب نباشد این است که ممکن است این کاهش در نسبت تسهیلات به سپرده بابت گرفتار شدن بانک‌ها در یک فرآیند خطرناک باشد که مجبور شده‌اند به جای استفاده از سپرده‌ها برای امور بانکداری و اعطای تسهیلات، سپرده‌های جدید را در قالب پرداخت سود به سپرده‌های قبلی استفاده کرده و در نتیجه قدرت تسهیلات‌دهی بانک‌ها کاهش یافته باشد که البته این موضوع نیازمند بررسی کامل است .

سرمایه گذاری در بازار سهام : یکی دیگر از مسائلی که در تورم‌ها مطرح می‌شود عدم تناسب بین نرخ سود سپرده و تسهیلات بانکی با تورم است. در واقع بانک‌ها در بازار سپرده به دلایلی مجبورند با نرخ بالاتری از نرخ اعلامی بانک مرکزی سپرده‌ها را جذب کنند و در نتیجه برای بانک‌ها به صرفه نیست که با نرخ مصوب بانک مرکزی اقدام به اعطای تسهیلات کنند. از این رو بسیاری از بانک‌ها روش‌هایی مانند بلوکه کردن بخشی از تسهیلات اعطایی را دنبال می‌کنند. با این حال سود خوب بازارهای موازی از جمله بازار بورس سبب شده تا بسیاری از بانک‌ها وسوسه شوند تا بخشی از سپرده‌ها را وارد بازار سهام نمایند تا سود ۱۸ تا ۲۰ درصد یکساله را گاهی در یک یا دو ماه بدست آورند. برای تحقیق بیشتر در رابطه با این موضوع به سراغ آمار اعلامی بانک‌های بورسی رفتیم و بانک‌هایی را که اقدام به اعلام و انتشار آمار نه ماهه عملکرد (حسابرسی نشده) خود به سازمان بورس کردند را مورد بررسی قرار دادیم. این بانک‌ها که مشتمل بر ۱۶ بانک بودند (مابقی بانک‌ها هنوز گزارش نه ماهه خود را اعلام نکرده بودند) را از دو منظر افزایش در تسهیلات اعطایی به اشخاص غیر دولتی و سرمایه‌گذاری در سهام مورد بررسی قرار دادیم. نتیجه این شد که در حالیکه بانک‌ها تسهیلات اعطایی خود به اشخاص غیردولتی در پایان آذرماه نسبت به پایان سال ۱۳۹۷ حدود ۱۲ درصد افزایش داده‌اند اما در همین مدت سرمایه‌گذاری در سهام را نسبت به ابتدای سال ۱۴ درصد افزودند. البته همان‌طور که از جدول پیداست بانک‌ها در این زمینه متفاوت عمل کرده‌اند اما به طور متوسط رشد سرمایه‌گذاری در سهام بیش از رشد اعطای تسهیلات بوده است. البته به نظر می‌رسد که بانک‌هایی که دارای منابع مازاد بودند علاقه بیشتری به بازار سهام نشان داده‌اند.

ریسک و نااطمینانی: درست در مهرماه سال گذشته که بانک مرکزی به دنبال بهبود انضباط مالی بانک‌ها بود در بازار ارز اتفاقات عجیبی در حال رقم خوردن بود و نرخ دلار تا نزدیکی مرزهای ۲۰ هزار تومان نیز رسیده بود. این موضوع به همراه رشد قیمت‌ها و نیز التهاب در سایر بازارهای موازی و شایعاتی که آن روزها به زبان می‌آمد آحاد اقتصادی جامعه را بر آن داشته بود که پول یا ریال خود را به سایر دارایی‌ها تبدیل کنند. این موضوع سبب شد تا بانک‌ها به جهت جلوگیری از هجوم بانکی قدری محتاطانه‌تر رفتار کرده و ذخایر نقدی بیشتری را داشته باشند. همچنین هر از چندگاهی شایعه‌ای در فضای مجازی در رابطه با ورشکستگی یکی از بانک‌ها به گوش می‌رسید که این امر سبب ایجاد صف‌هایی برای دریافت پول می‌شد. مجموع این موارد سبب شد تا بانک‌ها اقدامات احتیاطی بیشتری را لحاظ کنند که شاید ثمره آن کاهش نسبت تسهیلات به سپرده باشد.