ساعت 24 - قاسم محبعلی، کارشناس سیاست خارجی و دیپلمات سابق با اشاره به سابقه چین در بنادر کشورهای دیگر، میگوید: سرمایهگذاری چین در بنادر برخی کشورها از جمله سریلانکا و ناتوانی در این کشور برای پرداخت بدهی، موجب شد که یکی از مهمترین بنادر این کشور بهصورت اجاره 99ساله در اختیار چین قرار گیرد.
dir="RTL">اکنون این نگرانی در مورد پاکستان و حضور چین در بندر گوادر نیز وجود دارد. سرمایهگذاری چندمیلیوندلاری چین در گوادر، احتمالا قابلیت بازگشت از سوی پاکستان را ندارد و همین امر تهدیدی برای این کشور محسوب میشود. حال در شرایطی که ایران در بازپرداخت بدهیهای احتمالی خود بهویژه در شرایط تحریم، دچار چالش جدی است، طبیعتا چین طبق روالی که در دیگر کشورها در پیش گرفته، مابازای بدهی را تملک داراییها و سرمایههای داخلی در نظر میگیرد. امتیازگیری چین در میادین نفتی و گازی و همینطور بنادر و جزایر جنوبی ایران نیز میتواند یکیاو به شرق گفت: از نگرانیها باشد. بنابراین انعقاد قرارداد با چین هرچند مناسب است، اما بسیار احتیاطبرانگیز است. این دیپلمات سابق تصریح میکند: در پیشنویسی که بهصورت محدود در مورد این قرارداد منتشر شده، به همکاریهای نظامی، دفاعی و امنیتی نیز اشاره شده است. همین مسئله این نگرانی را ایجاد میکند که در خلیج فارس و دریای عمان که محل رقابت چین و آمریکاست، چین مابازای بدهیهای ایران را ایجاد پایگاه اقتصادی یا نظامی در جزایر جنوبی ایران قرار دهد. او با بیان اینکه احتمالا این پیشنویس تبدیل به قرارداد نخواهد شد، ابراز امیدواری کرد: این پیشنویس، صرفا پیشنویس طرف ایرانی است که ممکن است مورد توافق چین قرار نگیرد. بنابراین احتمالا تغییراتی در آن ایجاد شود. علاوه بر آنکه مشخص نیست این پیشنویس تبدیل به قرارداد، تفاهمنامه، نقشه راه یا موافقتنامه دوستی شود. هر کدام از این موارد، هم از نظر حقوقی و هم از نظر اثرگذاری، کاملا متفاوت هستند. این کارشناس سیاست خارجی در ادامه سخن خود به یک تجربه موفق در ایران اشاره کرده و میگوید: در تاریخ بهترین موافقتنامه دوستی که ایران امضا کرده، موافقتنامه دوستی پس از کودتای مصدق با آمریکا بود که کارشناسان و دیپلماتهای خبرهای، شرایط کاملا متوازنی را بین ایران و آمریکا در نظر گرفتند. موافقتنامه مودت، تا همین یک سال پیش و قبل از خروج آمریکا از آن، در دادگاههای بینالمللی منشأ اثر بود و ما توانستیم در یک دعوای حقوقی، رأی به نفع ایران بگیریم. بنابراین باید به دنبال آن باشیم که هر نوع قراردادی که منعقد میشود، توازن بین دو کشور را در نظر داشته باشد. بااینحال او تأکید دارد که احتمالا چنین قراردادی بهسبب ملاحظاتی که ایران در روابط خارجی و داخلی دارد و همینطور ملاحظات کشور چین، منعقد نشود. او در ادامه میگوید: به نظر میرسد این قرارداد بهعنوان یک ابزار تبلیغاتی از سوی ایران و چین در مقابل رقبای مقابل مثل آمریکا، عربستان و امارات به کار گرفته و منجر به امتیازگیری شود. بنابراین بعید است که به یک قرارداد یا موافقتنامهای تبدیل شود که به امضای دو کشور میرسد. محبعلی با تأکید بر اینکه از منظر حقوقی، نظر مجلس شورای اسلامی در قرارداد یا موافقتنامه ضروری است، ادامه میدهد: از نظر قانونی، قرارداد و موافقتنامه باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد و فقط تفاهمنامه یا نقشه راه که جنبه اجرائی ندارد، میتواند بین دولتها امضا شود. البته مواردی که در تفاهمنامه به مرحله اجرا میرسد نیز باید حتما به تأیید مجلس شورای اسلامی برسد
.
سابقه چین در شراکت، احتیاطبرانگیز است
مسعود دانشمند، فعال اقتصادی و عضو اسبق اتاق بازرگانی ایران نیز در گفتوگو با «شرق» میگوید: چین در مشارکت اقتصادی و سرمایهگذاری در کشورها دارای سابقه درخشانی نیست و تمامی تجهیزات و سرمایه را از چین وارد کشور میزبان کرده است و استفاده از نیروهای بومی یا تخصصهای داخلی را به کل کنار گذاشته است. این فعال اقتصادی با اشاره به دکترین چین میافزاید: دکترین چین تمرکز بر منافع این کشور بدون توجه به کشورهای دیگر است. این سابقه در مورد ایران نیز رخ داده است و هرگاه کمی هوا تیره و تار شده، ایران را ترک کردهاند. خروج چین از کنسرسیوم فاز 11 پارس جنوبی و همینطور زیانهایی که در قرارداد با میدان آزادگان شمالی ایجاد کرد (عدم برداشت ایران از این میدان مشترک به نفع کشور مقابل تمام شد)، دو نمونه بازر خلف وعده و بیتوجهی به کشور میزبان است. بر همین اساس دانشمند تأکید دارد که با چنین سابقهای ضروری است که قرارداد بلندمدت و راهبردی بین ایران و چین، با تمامی ملاحظات و محکم، منعقد شود و ادامه میدهد: دولت اجازه دهد متخصصان و دانشگاهیها در کنار دولت، نظر و دیدگاه خود را ارائه دهند و طوری نباشد که مانند برجام، بعدها کمبودها در توافق را متوجه شویم.
او با مثالی از آفریقاییهایی که با چین شراکت اقتصادی داشتند، میگوید: آنها گفتند چینیها مانند ملخ هستند، محصول را میخورند و زمین سوخته را باقی میگذارند.
دانشمند به سابقه عدم بازگشت پول ایران از چین، اشاره کرده و میافزاید: چین برای بازگشت فروش نفت ایران به دلار حتی پس از اتمام دوره تحریم قبلی، همراهی نکرد و اعلام کرد که آن را به یوان پرداخت میکند. حتی وقتی درخواست کردیم که یوان را به دلار بازگردان، مطالبه 15 درصد تفاوت قیمت کرده است. با چنین ملاحظاتی، قطعا باید دقت جدی و کاملی در مورد هرگونه قرارداد با این کشور به کار گرفته شود.
ارسال دیدگاه شما
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.