روسیه پشت هند می ایستد یا چین

ساعت 24-کنفرانس وزیران خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در تاریخ 9 و 10 سپتامبر در مسکو برگزار شد. دستور کار این نشست شامل مشکل امنیت اطلاعات، مبارزه با تروریسم، قاچاق مواد مخدر بود. اما تمرکز مطبوعات بر روی دیدار احتمالی سوبرامانیام چایشانکار و وانگ یی، وزرای خارجه هند و چین بود. و انتظار می رفت که بتوانند راههایی برای کاهش اختلافات مرزی ترسیم کنند. در همین حال، تعدادی از مفسران در دهلی ابراز امیدواری می کنند که فدراسیون روسیه نقش یک واسطه فعال را در حل منازعات بازی کند.

مذاکرات بین هیئت های وزارت دفاع این دو قدرت، که آن هم در مسکو برگزار شد قبل از گفتگوی بین روسای دستگاههای دیپلماتیک هند و چین انجام شده است. اگرچه در آن زمان هریک از طرفین گفتند که قصد ندارند حتی یک وجب از زمین خود را واگذار کنند اما لحن گفتگوها سازنده بود. بعد از آن، نه در روسیه، بلکه در محلی که نظامیان آنها مستقیما با همدیگر در تماس هستند، سرتیپ های هندی و چینی با هم تماس گرفتند.پس یخ شکسته شد؟ افسوس، این اتفاق نیفتاد. یک منبع در دولت هند گفت که برای اولین بار از سال 1975 در منطقه لداخ، در ضلع غربی خط کنترل که جایگزین مرز می شود صدای تیراندازی شنیده شده است. این تیراندازیها ماهیت هشدار داشتند. بر اساس گزارش های واصله از دهلی، سربازان هندی دو قله کوه را تحت کنترل خود گرفته اند و چینی ها خواهان بازگرداندن آنها هستند. یک سرهنگ در ارتش آزادیبخش خلق چین خواستار این شد که هند بررسی کند و بفهمد چه کسی تیراندازی می کند.

در همین حال، بر طبق اطلاعات روزنامه South China Morning Post، جبهه جدیدی (جبهه تبت) در خط تقابل، باز شده است. منظور بخش شرقی مرز است، جایی که منطقه خودمختار تبت چین در همسایگی ایالت آروناچال پرادش هند قرار دارد. فرماندهی هند از طریق خط تماس مستقیم از ربوده شدن پنج شهروند هند به ارتش چین شکایت کرد. چینی ها هنوز پاسخی نداده اند، اما یک مقام چینی در پکن گفت که چین هرگز ایالت آروناچال پرادش را به رسمیت نشناخته است. این ایالت به طور غیرقانونی در خاک چین ایجاد شده است.مرگ یک سرباز هندی تبتی تبار که در اثر انفجار مین کشته شد، به آتش مناقشه دامن زد. در مراسم خاکسپاری وی دبیرکل حزب حاکم شرکت کرد و مهاجران تبتی مقیم هند جمع شدند. آنها در این مراسم پرچم جنبش آزادی تبت را برافراشتند.

با توجه به اینکه اوضاع تا این حد نامطلوب است، این سوال پیش می آید که آیا در حالی که ارتشی ها تاکنون دستاورد چندانی نداشته اند احتمال موفقیت دیپلمات ها وجود دارد؟ مجله چاپ هند "پرینت" ابراز امیدواری می کند که جایشانکار و وانگ بتوانند فرمولی را ابداع کنند که به دهلی و پکن اجازه دهد پیروزی خود را در مذاکرات اعلام کرده و بازگشت به وضع موجود (Status quo) را در خط کنترل واقعی برقرار کنند. اما هند برای یافتن چنین فرمولی به کمک روسیه نیاز دارد. چون روسیه امروز تنها قدرت با نفوذ بر پکن است. روسیه می تواند چینی ها را به گفتگو با دهلی در مورد بحران مرزی تشویق کند. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه که سابقا کمونیست بوده است رئیس جمهور چین شی جین پینگ را احتمالاً بهتر از اکثر سیاستمداران دیگر درک می کند. و امروز پوتین تنها رهبری در جهان است که می تواند تلفن را برداشته و با شی تماس بگیرد.

این مجله یادآوری می کند که در گذشته مسکو با موفقیت نقش یک مذاکره کننده را در مسائل جنوب آسیا بازی کرده است. چنین موردی در سال 1965 اتفاق افتاد، هنگامی که جلسه ای در تاشکند بین هند و پاکستان با میانجیگری رئیس شورای وزیران اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی الکسی کاسیگین منجر به پایان جنگ شد. مسکو در مناقشات بعدی هم به هند کمک کرد. سال گذشته هم این کمک انجام شد زمانی که بسیاری از کشورها دهلی را به دلیل لغو وضعیت خودمختاری ایالت جامو و کشمیر که اکثر جمعیت آن مسلمان هستند مورد انتقاد قرار دادند. در آن زمان، مشاور امنیت ملی نخست وزیر هند، آجیت دووال، به مسکو رفت و حمایت همتای روسی خود نیکولای پاتروشف را بدست آورد. سپس روسیه اولین عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد شد که چنین موضعی را اتخاذ کرد. درست است، ایالات متحده می خواهد که هند رسما به محور ایالات متحده، ژاپن و استرالیا بپیوندد. اما دهلی پاسخی نمی دهد و نمی خواهد دشمنی روسیه و چین را برانگیزد. حداقل فعلا که اینطوری است.تاتیانا شائومیان، رئیس مرکز مطالعات هند در انستیتوی مطالعات شرقی آکادمی علوم روسیه، در مصاحبه با ما خاطرنشان کرد: "اهمیت مثبت سازمان همکاری شانگهای در این واقعیت است که رهبران کشورها می‌توانند بدون توجه به روابط بین آنها، در این سازمان با همدیگر دیدار کنند. بنابراین فرصتی برای توافق بین هند و چین وجود دارد. و مسکو مکان خوبی برای این ملاقات است". شائومیان با اشاره به اظهارات برخی از ناظران مبنی بر اینکه دهلی از روسیه انتظار حمایت دارد و بنابراین درمورد عضویت در ائتلاف به اصطلاح چهار کشوری تصمیم نگرفته است، گفت که هند قدرت بزرگی است و هرگز از کسی پیروی نمی کند. این کشور فقط با توجه به منافع ملی خود تصمیم گیری می کند. بر اساس همین معیار است که تصمیم می گیرد که آیا به ائتلاف چهار کشوری بپیوندد یا نه.

ایراس به نقل از نیزاویسیمایا گازتا